Bài giảng Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 29+30: Văn bản Qua đèo ngang (Bà huyện Thanh Quan)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VÀ TẬP THỂ LỚP 7A6Nhóm 6Tiết 29-30:Văn bản:Qua đèo ngangI.Tìm hiểu chung về văn bản1.Tác giả-Tác giả: Huyện Thanh Quan(Nguyễn Thị Hinh)-Quê quán:phường Nghi Tàm, huyện Vĩnh Thuận, gần Hồ Tây (nay là phường Quảng An, quận Tây Hồ), Hà Nội-Bà là một trong số nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngày xưa,hiện còn để lại 6 bài thơ đường luật trong đó có qua đèo ngang2.Tác phẩm-Thể thơ: Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật: gồm 8 câu, mỗi câu 7 tiếng. Vần gieo cuối câu 1,2,4,6,8; phép đối câu 3-4 -Hoàn cảnh sáng tác :Giữa thế kỉ 19, Bà Huyện Thanh Quan đã đi vào Phú Xuân làm nữ quan Cung trung giáo tập của triều Nguyễn. Bài thơ ‘Qua Đèo Ngang’ đã được nữ sĩ viết khi trên đường thiên lí vào kinh, lúc lần đầu đi qua Đèo Ngang. Hai chữ ‘bước tới’ trong câu phá đề cho ta cảm nhận ấy. Bố cục : đề - thực - luận - kết - 2 câu đề : cái nhìn chung về cảnh vật - 2 câu thực : miêu tả cuộc sống con người - 2 câu luận : tâm trạng tác giả - 2 câu kết : nỗi cô đơn lên caoII .Tìm hiểu chi tiếtBước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,Cỏ cây chen lá, lá chen hoa.Câu 1: Hai câu trên thể hiện thời gian và quang cảnh như thế nào?Thời gian: Buổi chiều tà ở đèo NgangCảnh vật um tùm, hoang dã, mênh mông, vắng lặng và gợi buồnLom khom dưới núi, tiều vài chú,Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Câu 2: Bốn câu thơ trên sử dụng biện pháp gì? Có ý nghĩa gì?-Hai cặp từ láy, phép đảo ngữ, phép đối ngữ -Nghệ thuật ẩn dụ tượng trưng, từ đồng âm -Vẽ lên cuộc sống thưa thớt thể lương, tội nghiệp-Con người chìm lắng trong buổi chiều tà-Thể hiện nỗi nhớ thương nhàTheo các bạn tiếng chim quốc quốc và chim gia gia được hiểu như thế nào?-Tiếng chim quốc quốc: Gợi nỗi nhớ nước-Chim gia gia: Gợi nỗi nhớ thương nhàDừng chân đứng lại, trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.Câu 3: Hai câu thơ trên thể hiện cảnh gì ?Tình gì?-Cảnh:Trời, non, nước:Bao la ,rộng lớn-Tình ta với ta cô đơn, khép kín=> Đối lập, hướng lậpCâu 4: Cảnh tưởng Đèo Ngang được miêu tả ở thời điểm nào trong ngày? Cảnh tượng được miêu tả lúc chiều tà – thời điểm dễ gợi lên nỗi buồn, cô đơn.CÂU 5:Cảnh đèo Ngang gồm miêu tả những chi tiết gì ?Chú ý đến không gian , thời gian , cảnh vật , âm thanh, cuộc sống con người;các từ láy :lác đác , lom khom; các từ tượng thanh:quốc quốc ,gia gia TRẢ LỜI : Cảnh Đèo Ngang được miêu tả với không gian “xế tà”, cây cỏ, hoa lá, nhà cửa, con người vắng vẻ, tiếng kêu các loài chim gợi ra sự khắc khoải. Các từ láy, tượng thanh càng gợi lên cảm giác hoang vắng, quạnh hiu.CÂU 6 : hãy nhận xét về cảnh tượng đèo ngang qua sự miêu tả của Bà Huyện Thanh Quan ?Cảnh Đèo Ngang um tùm cây cỏ, hoang vắng, thưa thớt, con người, gợi buồn.CÂU 7 : hãy hình dung tâm trạng của bà HUYỆN THANH QUAN khi qua đèo Ngang. Tam trạng đó được thể hiện qua hai hình thức : mượn cảnh nói tình và trực tiếp tả tình như thế nào ? Tâm trạng Bà Huyện Thanh Quan : - Mượn cảnh nói tình : mượn hình ảnh hoang vắng, thưa thớt con người nói lên nỗi quạnh hiu, mượn tiếng kêu mang âm vọng đất nước, gia đình để thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ nước. - Trực tiếp tả tình : “Một mảnh tình riêng, ta với ta” – cô đơn, buồn.Câu 8 : Nói đến một mảnh tình riêng giữa cảnh trời , non , nước bao la ở đèo ngang thì có gì khác với cách nói một mảnh tình riêng trong môt không gian chật hẹp ? Không gian càng rộng, sự cô đơn, trống trải càng đậm nét, hình ảnh con người càng nhỏ bé, nỗi cô đơn càng nhân lên.Câu 9:Các bạn cho mình biết ý nghĩa của văn bản qua đèo ngang ?Bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên Đèo Ngang rộng lớn ,hoang vắng ,qua đó bộc lộ tâm trang buồn ,cô đơn ,nhớ nước thương nhà khi lần đâu tiên xa quê. III. Tổng kếtGHI NHỚ: Với phong cách trang nhã,bài thơ Qua Đèo Ngang cho thấy cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút,thấp thoáng có sự sống con người nhưng còn hoang sợ,đồng thời thể hiện nỗi nhớ thương nhà,nỗi buồn thầm lặng cô dơn của tắc giả. XIN CHÀO VÀ HẸN GẶP LẠI Ở BÀI SAU