Bài giảng Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 7: Mạch lạc trong văn bản (Bản đẹp)

MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢNCó ý kiến cho rằng mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí? Ý kiến của em?Dựa vào hiểu biết về hai chữ mạch lạc trong Đông y, em hãy xác định mạch lạc trong văn bản có những tính chất gì trong số những tính chất dưới đây?Nhận xét về tính chất của mạch lạc trong văn bản:A, Trôi chảy thành dòng , thành mạch.B, Tuần tự đi qua khắp các phần,các đoạn không đứt đoạn.C,Thông suốt, liên tục , không đứt đoạn.D , Cả 3 đáp án trên Mạch lạc là sự nối tiếp các câu các ý theo một trình tự hợp lý giữa các ý, các phần trong nội dung diễn đạt.- Nhiều nhân vật -> Nhân vật chính: Thành và Thuỷ. Văn bản "Cuộc chia tay của những con búp bê":- Nhiều sự việc -> sự việc chính: Cuộc chia tay.+ Nói về cuộc chia tay: Chia tay, chia đồ chơi, chia ra, chia đi, chia rẽ, xa nhau.+ Nói về tình cảm không xa rời: Cho em tất, chẳng muốn chia, không bao giờ để chúng xa nhau.=> Sự liên kết tạo nên tính mạch lạc trong văn bản. 2. CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ MỘT VĂN BẢN MẠCH LẠC- Các phần, các đoạn , các câu trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung xuyên suốtHãy cho biết các đoạn ấy được nối với nhau theo mối liên hệ nào trong mối liên hệ dưới đây?Liên hệ thời gian+ Đêm qua- giờ này- gần trưa+ Trong nhà – ngoài vườn- trong nhà- đến trường- về nhàLiên hệ không gian+ Hồi tưởng về ngày xưa , cái ngày gia đình khá giả, mọi người yêu thương nhauLiên hệ tâm lí (nhớ lại) Chia búp bê = Hai anh em chia tay nhauHai con búp bê gần nhau –Hai anh em phải xa nhau.Tương đồng Tương phản Liên hệ ý nghĩa - Các đoạn nối với nhau theo nhiều mối liên hệ:+ Liên hệ thời gian.+ Liên hệ không gian.+ Liên hệ tâm lí (nhớ lại)+ Liên hệ ý nghĩa (tương đồng, tương phản) Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung xuyên suốt.Các phần các đoạn được nối tiếp nhau theo một trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi nhiều hứng thứ cho người đọc, người nghe.II. Luyện tậpBài tập : Em hãy tìm điểm giống và khác nhau giữa liên kết và mạch lạc.Giống nhauĐều là sự gắn liền nối liền các câu các đoạn với nhau nhằm làm cho văn bản rõ ràng dễ hiểu,thể hiện được chủ đề .Khác nhauLiên kếtSử dụng các phương tiện từ ngữ để nối kết các câu,các đoạn lại với nhau. Thiên về hình thức bên ngoài.Mạch lạcĐề tài, chủ đề được thể hiện một cách xuyên suốt qua các phần,các câu ,các đoạn trong văn bản Thiên về nội dung bên trongII. LUYỆN TẬPa) Văn bản: "Mẹ tôi".- Ý 1: Thiếu lễ độ với mẹ là sự hỗn láo.- Ý 2: Công lao to lớn của người mẹ.- Ý 3: Con phải thấy cái sai, phải sửa đổi.(Ý 2 có tác dụng giải thích ý 1 đồng thời dẫn dắt ý đến ý 3)-> hợp lí và có sức thuyết phục.1. Bài tập 1:Tìm hiểu tính mạch lạc (một trong ba văn bản)II. LuyÖn tËp 1. Bài tập 1: Tìm hiểu tính mạch lạc (một trong ba văn bản)b1) Văn bản : Lão nông và các con: 3 phần- Từ đầu..... nhất đời: Nêu vấn đề.- Tiếp.... bội thu: Chứng minh vấn đề- Còn lại: Lời kết khẳng định lại vấn đề.Ý chủ đạo của câu chuyện: Cuộc chia tay của 2 đứa trẻ và 2 con búp bê.- Nếu tác giả thuật lại tỉ mỉ cuộc chia tay của 2 người lớn -> ý chủ đạo của truyện bị phân tán, mất đi sự mạch lạc của câu chuyện.Bài tập 2: HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC BÀI Làm bài tập còn lại Nêu được những kiến thức cơ bản đã học Chuẩn bị bài: Ca dao, dân ca – Những câu hát về tình cảm gia đình