Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 12: Thành ngữ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔVÀ CÁC BẠN HỌC SINHKiểm tra bài cũ1/ Thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ.2/ Để tránh những hiểu lầm do hiện tượng đồng âm gây ra, ta cần chú ý điều gì khi giao tiếp?Con ngựa lồng lênlồng chimlồnglồng nh¾m > Cụm từ có cấu tạo cố định1.Thành ngữ là cụm từ có cấu tạo cố định2.THÀNH NGỮví cảnh gian truân, vất vả.a) Lên thác xuống ghềnh: => phép chuyển nghĩa ẩn dụ.2.THÀNH NGỮb) Nhanh như chớp:	hành động nhanh, chớp nhoáng, gọn và quyết liệt.=> phép chuyển nghĩa so sánh2.THÀNH NGỮc) Điều hay lẽ phải:là cái đúng, cái chân lý cần phải theo.=> bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen* Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.* Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh, ...GHI NHỚTHÀNH NGỮChú ý:Ba chìm bảy nổiBảy nổi ba chìm Nhanh như chớp Nhanh như cắt (sóc, gió...)THÀNH NGỮThành ngữ có cấu tạo cố định nhưng tính cố định của thành ngữ cũng chỉ là tương đối.II. SỬ DỤNG THÀNH NGỮ:1.Xác định vai trò ngữ pháp a) Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non.(Hồ Xuân Hương)VNb) Sơn hào hải vị là những món ăn các lang mang tới trong ngày lễ Tiên Vương.CNTHÀNH NGỮ c. Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang (Tô Hoài)Phụ ngữ2.Cái hay của việc dùng thành ngữ Ngắn gọn, hàm súc;- Tính hình tượng cao, ấn tượng, sinh động.THÀNH NGỮTình trạng bị kìm kẹp, chèn ép từ các phía, không có lối thoát .Nghĩa của thành ngữ Được hiểu thông qua phép chuyển nghĩa (Ẩn dụ) Bắt nguồn từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ so sánh Trên đe dưới búa Nghĩa của thành ngữ Bắt nguồn từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó Mưa to, gió lớn Trời mưa rất to kèm theo gió lớn và sấm chớp. GHI NHỚTHÀNH NGỮ*Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, ...* Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.III. LUYỆN TẬPTHẢO LUẬN NHÓMPHIẾU HỌC TẬPTHÀNH NGỮ - Sơn hào hải vịnúithức ăn động vậtbiểnmón ăna)=> Những món ăn ngon, quý hiếm được chế biến từ những sản vật ở núi và biển.- Nem công chả phượng: những món ăn ngon, sang trọng và quý hiếm.1/THÀNH NGỮb)- Khỏe như voi:sức khỏe hơn người nhiều lầnbốnngoái nhìnkhôngngười thân, họ hàng- Tứ cố vô thân=> đơn độc, không họ hàng thân thích, không nơi nương tựa.c)- Da mồi tóc sương:Chỉ người già nói chungTHÀNH NGỮKể chuyện để thấy rõ lai lịch của các thành ngữ:2/Thầy bói xem voi2/Ếch ngồi đáy giếng	Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang, đồng thời khuyên nhủ chúng ta phải mở rộng tầm hiểu biết, không chủ quan, kiêu ngạo.Ếch ngồi đáy giếngTHÀNH NGỮ	Con người khi tìm hiểu về một sự vật, sự việc nào đó phải xem xét chúng một cách toàn diện.Thầy bói xem voiMột nắng hai sương Ngày lành tháng tốt- No cơm ấm áo- Bách chiến bách thắng- Lời ăn tiếng nóiChân lấm tay bùnĐược voi đòi tiên Sinh cơ lập nghiệpTHÀNH NGỮ3/Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn:ĐUỔI HÌNH BẮTTHÀNH NGỮTrống đánh xuôi, kèn thổi ngượcTHÀNH NGỮ .....................Chuột sa chĩnh gạo GạoRất may mắn, gặp được nơi sung sướng, đầy đủ, nhàn hạNhìn hình đoán thành ngữNém tiền qua cửa sổTiêu pha lãng phí,hoang tàn, ngông cuồngNhìn hình đoán thành ngữLên voi xuống chó Thay đổi địa vị thất thường, đột ngột Lúc vinh hiển, lúc thất thế.Nhìn hình đoán thành ngữTrống đánh xuôi, kèn thổi ngược Không an khớp, không kết hợp nhịp nhàng,thống nhất Nhìn hình đoán thành ngữSinh nở dễ dàng, an toàn ,thuận lợi, mẹ con đểu khoẻ mạnh Mẹ tròn con vuôngNhìn hình đoán thành ngữĐàn gảy tai trâuTHÀNH NGỮXanh vỏ đỏ lòngBa chìm bảy nổiĐầu voi đuôi chuộtTHÀNH NGỮKẻ khóc người cườiTHÀNH NGỮNGỒI MÁT ĂN BÁT VÀNGNƯỚC MẮT CÁ XẤUHƯỚNG DẪN TỰ HỌC- Nắm nội dung bài học;- Sưu tầm thêm thành ngữ và giải nghĩa các thành ngữ ấy;- Chuẩn bị: Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM