Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 8: Văn bản Qua đèo ngang

HOÀNH SƠN QUANĐÈO NGANGI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: - Thi sĩ tiêu biểu ở thế kỉ XIX- Bà Huyện Thanh quan - - Phong cách thơ: Trang nhã, cổ kínhQUA ĐÈO NGANGQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả a) Hoàn cảnh sáng tác Trên đường vào kinh đô Phú Xuân nhậm chức Cung trung giáo tập 2. Tác phẩmKinh Đô Phú XuânI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả a) Hoàn cảnh sáng tácThất ngôn bát cú đường luậtQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan - 2. Tác phẩm b) Thể loại:Qua đèo NgangBước tới đèo Ngang bóng xế tàCỏ cây chen đá, lá chen hoaLom khom dưới núi tiều vài chúLác đác bên sông chọ mấy nhàNhớ nước đau lòng con quốc quốcThương nhà mỏi miệng cái gia giaDừng chân đứng lại trời, non, nướcMột mảnh tình riêng, ta với ta.Bà Huyện Thanh Quantàhoanhà gia ta.I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: 3. Giải thích từ khó.- Bà Huyện Thanh quan - 2. Tác phẩm:- Con quốc quốc (cũng viết là cuốc cuốc): chim đỗ quyên (chim cuốc)- Cái gia gia (cũng viết là da da): chim đa đa, còn gọi là gà gô.QUA ĐÈO NGANGBước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.Lom khom dưới núi, tiều vài chú,Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.I. TÌM HIỂU CHUNG 1.Tác giả 3. Giải thích từ khó - Bà Huyện Thanh quan - 2.Tác phẩmQUA ĐÈO NGANG 4. Bố cụcBước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.Lom khom dưới núi, tiều vài chú,Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.2 câu đề2 câu thực2 câu luận2 câu kếtI. TÌM HIỂU CHUNGQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Hai câu đề:Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.- Thời gian: Ánh chiều tà.- Cảnh vật: đá, lá, hoa, cây, cỏ.Cảnh hoang sơ, hiu hắt, gợi buồn.Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, I. TÌM HIỂU CHUNG QUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -II. TÌM HIỂU CHI TIẾT2.Hai câu thực:Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.Bài tập 1: Hãy chỉ rõ nghệ thuật đối, nhận xét cách sử dụng từ ngữ, cấu trúc ngữ pháp trong 2 câu thực và nêu hiệu quả diễn đạt của chúng? NGHỆ THUẬT V C V CNghệ thuậtTừ ngữ biểu thịTác dụngHình ảnh ước lệ:Tiều, chợGợi sự sống của con ngườiĐảo ngữ + Từ láyLom khom dưới núi/ tiều vài chúLác đác bên sông/ chợ mấy nhàNhấn mạnh:dáng vẻ vất vả, cực nhọc nhỏ bé của con người. Thưa thớt, vắng vẻ của sự sống.- Lom khom/ Lác đác- Dưới núi/ bên sông- Tiều vài chú/ chợ mấy nhàĐảm bảo luật của thơ đường, câu thơ nhịp nhàng đối xứngĐối:ýthanhtừ loạicấu trúcI. TÌM HIỂU CHUNGQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -II. TÌM HIỂU CHI TIẾT3.Hai câu luận:Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.THẢO LUẬNH: Trong quang cảnh thiên nhiên buổi chiều tà đó, tác giả bộc lộ tâm trạng gì? Tâm trạng ấy thể hiện qua chi tiết nào? Nghệ thuật gì được sử dụng ở đây?Nhớ nước đau lòng, con quốc quốcThương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Chơi chữ bằng hiện tượng đồng âm+ “quốc”: - con chim quốc “gia”: - con chim đa đa nước- Ẩn dụ, điển tích: chim quốc. Đối ý: nhớ nước – thương nhà, đau lòng – mỏi miệng- Đảo cấu trúc câu.=> Nỗi buồn nhớ nước, thương nhà của người khách lữ thứ.nhàI. TÌM HIỂU CHUNGQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -II. TÌM HIỂU CHI TIẾT3.Hai câu kết:Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Trời, non, nướcKhông gian mênh mông> < nỗi buồn khép kín- Hình ảnh đối lập:Tâm trạng lẻ loi, cô đơn của tác giả.I. TÌM HIỂU CHUNGQUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh Quan -II. TÌM HIỂU CHI TIẾTIII. TỔNG KẾTBài tập 4: Những biện pháp nghệ thuật nào đã tạo nên sự thành công cho tác phẩm?Bài tập 5: Có ý kiến cho rằng: “Đây là một bài thơ tả cảnh” nhưng lại có ý kiến khác cho là: “Đây là một bài thơ tả cảnh ngụ tình”. Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao? QUA ĐÈO NGANG- Bà Huyện Thanh quan -