Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 Tập 2 - Bài 25: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

Cùng chia sẻ 
Hồi nhỏ, em hỏi bố mẹ câu gì nhất? Bố mẹ em trả lời/ giải thích thế nào? Em có thỏa mãn với câu hỏi đó không? Tại sao? 
Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích 
I. Mục đích và phương pháp giải thích 
Hiện tượng nguyệt thực diễn ra như thế nào? 
Vì sao có mưa lụt? 
Tại sao hôm nay con về muộn? 
Giải thích trong cuộc sống 
 Những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực 
Trung thực là gì? 
Thế nào là hạnh phúc? 
Thế nào là “Có chí thì nên”? 
Giải thích trong văn nghị luận 
 Những tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi 
Đọc thầm văn bản “Lòng khiêm tốn” (SGK, tr70) 
Thảo luận nhóm 
Thảo luận nhóm + Trả lời câu hỏi SGK trong 5’ 
Đại diện nhóm lên trình bày Các bạn ở dưới nhận xét 
Những đoạn văn định nghĩa 
Giải thích khái niệm lòng khiêm tốn 
Liệt kê những biểu hiện 
Đối lập kẻ khiêm tốn và không khiêm tốn 
 “Tóm lại” để đánh giá tổng quát 
Những câu văn định nghĩa 
“Lòng KT có thể được coi là 1 bản tính ” 
“Điều quan trọng của KT là chính nó đã tự nâng cao giá trị .” 
“KT là biểu hiện c ủ a những con người đứng đắn ... ” 
“Con ngư­êi KT bao giê còng lµ ng­êi th­ưêng thµnh c«ng .” 
“ Khiêm tốn là tính nhã nhặn. ” 
 . 
Những câu văn 
liệt kê biểu hiện 
“ thường hay tự cho mình là kém, còn phải phấn đấu thêm, trai dồi thêm, cần được trao đổi, học hỏi thêm nhiều nữa.” 
“ không bao giờ chịu chấp nhận sự thành công của cá nhân mình trong hoàn cảnh hiện tại, luôn tìm cách để học hỏi thêm nữa.” 
Kiêm tốn 
Lợi 
Không KT 
Hại 
01 
02 
03 
Cách 
giải 
thích 
Nêu định nghĩa 
Nêu biểu hiện 
So sánh, đối chiếu với các hiện tượng khác 
04 
Chỉ ra mặt lợi, hại, n/nhân, h/quả, cách đề phòng/noi theo 
Bố cục 
+ Mở bài: Đoạn 1, 2 
Giới thiệu và nêu cái lợi của lòng khiêm tốn 
(Đưa vấn đề và chỉ ra đặc điểm của vấn đề) 
+ Thân bài: Đoạn 3, 4, 5 
Giải thích khiêm tốn 
Biểu hiện của lòng khiêm tốn 
Lí do con người cần khiêm tốn 
(Định nghĩa, biểu hiện, nguyên nhân của vấn đề) 
+ Kết bài: Đoạn 6, 7 
Tầm quan trọng và ý nghĩa của lòng khiêm tốn 
(Kết thúc vấn đề, nêu ý nghĩa của vấn đề) 
II. Luyện tập 
Bài tập sgk tr72 
- Vấn đề được giải thích: Lòng nhân đạo 
- Phương pháp giải thích : 
+ Nêu định nghĩa : “ Lòng nhân đạo tức là lòng biết thương người .” 
+ Đặt câu hỏi : “ Thế nào là biết thương người ? Và thế nào là lòng nhân đạo? ” 
+ Kể những biểu hiện: Ông lão hành khất ; Đứa bé nhặt từng mẩu bánh ; Mọi người xót thương. 
+ Đối chiếu lập luận bằng cách đưa ra câu nói của Thánh Găng - đi. 
Chứng minh 
Giải thích 
Giống 
Khác 
Mục đích 
Phương pháp 
Lập luận 
Văn bản CM 
Văn nghị luận 
Thuyết phục người đọc tin vào tính đúng đắn của vấn đề 
Giảng giải để người đọc hiểu+nhận thức được vấn đề 
Suy luận: Tương đồng, theo dòng thời gian, nhân – quả, khái quát – cụ thể 
Định nghĩa, liệt kê biểu hiện, đối lập, chỉ cái lợi - hại, nguyên nhân, 
Dùng dẫn chứng kết hợp lí lẽ 
Dùng lí lẽ kết hợp dẫn chứng 
Tinh thần yêu nước của nh/dân ta; Đức tính giản dị của Bác Hồ 
Ý nghĩa văn chương 
Những lĩnh vực nào sau đây cần sử dụng thao tác giải thích? 
A 
D 
B 
C 
Văn học 
Nghiên cứu khoa học 
Đời sống hàng ngày 
Trong mọi lĩnh vực. 
Có mấy phương pháp giải thích trong 1 bài văn viết theo phép lập luận giải thích? 
A 
D 
B 
C 
Một cách 
Hai cách 
Đa dạng 
Ba cách 
Phép lập luận giải thích khác phép lập luận chứng minh ở đâu? 
A 
D 
B 
C 
Chủ yếu dùng dẫn chứng 
Chủ yếu dùng lí lẽ 
Dùng cả dẫn chứng và lí lẽ 
Chỉ dùng trong văn nghị luận. 
Dòng nào không phải là phép lập luận trong văn nghị luận? 
A 
D 
B 
C 
Chứng minh 
Phân tích 
Kể chuyện 
Giải thích 
Trong văn nghị luận, phép lập luận giải thích được hiểu là gì? 
A 
D 
B 
C 
Là việc kể tên các đặc điểm của một hiện tượng nào đó 
Là việc nêu lên vai trò của một sự vật, hiện tượng nào đó đố i với cuộc sống của con người 
Là việc chỉ ra cách thức thực hiện một công việc nào đó 
Là việc làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ... 
Hướng dẫn tự học 
Chuẩn bị bài: “Sống chết mặc bay” 
Vẽ sơ đồ tư duy tổng kết bài học 
Sưu tầm 1 đoạn văn giải thích và nêu PP giải thích trong đoạn văn đó 
Tạm biệt các em!