Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 25: Bánh trôi nước (Chuẩn kiến thức)

Câu hỏi:?	Đọc thuộc bài thơ “Phò giá về kinh” của Trần Quang Khải và nêu cảm nhận của em về nội dung bài thơ??	Theo các bạn, trong VHTĐ, nữ thi sĩ nào có tinh thần phản kháng cao nhất và có những tư tưởng cách mạng đấu tranh cho nữ quyền?Nữ sĩ Hồ Xuân HươngTiết 25:Bánh trôi nướcHồ Xuân HươngVăn bảnI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:- Quê quán: Quỳnh Lưu – Nghệ An.- Là nữ thi sĩ tài hoa và độc đáo.- Được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”.Hồ Xuân HươngMột số tác phẩm thơ Hồ Xuân HươngI. Tìm hiểu chung:2. Văn bản:b. Thể thơ:Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.4 câu7 chữ/câuc. Phương thức biểu đạt:Biểm cảm.Đọc, tìm hiểu chú thích:Xuất xứ: Bài “Bánh trôi nước” nằm trong chùm thơ Vịnh vật.*Thơ vịnh vật :+ Vịnh cái quạt+ Vịnh quả mít+ Vịnh con ốc nhồi + Vịnh đánh đu Tả, kể về đối tượng được vịnh. Nhằm bộc lộ cảm xúc, tâm tình Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Hồ Xuân Hương. Có hai lớp nghĩaNghĩa thực (nghĩa đen): Tả bánh trôi nướcNghĩa ẩn dụ (nghĩa bóng): nói về thân phận, phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội xưa.BÁNH TRÔI NƯỚCII. Tìm hiểu chi tiếtII. Tìm hiểu chi tiết1. Nghĩa tả thực – Hình ảnh bánh trôi nước:* Bài thơ có 2 tầng lớp ý nghĩa: Nghĩa tả thực, nghĩa ngụ ý.?Hãy cho biết hình dáng của bánh trôi nước được miêu tả như thế nào qua hai câu thơ đầu?1Màu sắc: TrắngHình dáng: TrònNhân: VàngCách nấu: LuộcSống thì chìm, chín thì nổiBánh trôi nước vừa đẹp về hình thức vừa ngon đậm đà, hấp dẫn.Tiết 24: 	BÁNH TRÔI NƯỚCThân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.- Màu trắng, hình tròn.- Cách nấu: luộc trong nước (sống: chìm, chín: nổi)- Làm bánh: nhiều nước thì nhão (nát), ít nước thì cứng (rắn).- Nhân bánh: bằng đường phên, màu nâu đỏ.Tả thực bánh trôi nước: vừa đẹp, vừa ngon.?Trong tác phẩm, tác giả có phải chỉ nói về cái bánh trôi nước hay là còn muốn nói đến một hình ảnh khác?2. Nghĩa ngụ ý – Thân phận người phụ nữ:“trắng”, “tròn” -> vẻ đẹp đầy đặn, phúc hậu.- Hình thức:- Phẩm chất:Son sắt, thủy chung.- Thân phận: + Bảy nổi ba chìm + Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Sự phụ thuộc, không được làm chủ cuộc đời mình. Đảo thành ngữ: cuộc đời lận đận, bấp bênh.Người phụ nữ đẹp về hình thức lẫn tâm hồn nhưng cuộc đời lại chịu nhiều bất hạnh.Hình thể: “vừa trắng vừa tròn” Vẻ đẹp tròn đầy, hoàn hảoThân phận: “Bảy nổi ba chìm” Lận đận, bấp bênh, vất vả, truân chuyên, phụ thuộc và cam chịu nhưng phẩm chất son sắc thủy chung.Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước1Nêu cảm nghĩ của em về thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa qua bài thơ Bánh trôi nước.2Theo em trong xã hội ngày nay vai trò của người phụ nữ được khẳng định như thế nào?Câu hỏimở rộng1Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến sống lệ thuộc vào người khác: Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử.2Ngày nay, phụ nữ được tôn trọng, có trí thức, năng động sáng tạo và thành đạt. Họ tự do, bình đẳng nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống.Bà Tòng Thị Phóng - Ủy viên Bộ chính trị BCHTƯBà Đặng Thị Ngọc ThịnhQuyền Chủ tịch nước CHXHCN Việt NamBà Nguyễn Thị Kim NgânChủ tịch Quốc hộiIII. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Ẩn dụ, đảo thành ngữ, nghệ thuật đối, điệp từ, quan hệ từ.- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.- Trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ; cảm thông với số phận chìm nổi, bị lệ thuộc của họ.- Lên án chế độ phong kiến.2. Ý nghĩa văn bản:Bài thơ:Bánh trôi nướcVẻ đẹp, thân phận và phẩm chấtngười phụ nữMiêu tả bánh trôi nướcMàu trắng, viên trònRắn nát do người nặn khi luộc, chín thì nổi chưa chín thì chìmNhân bánh màu vàngẩn dụVẻ đẹp hoàn thiện: “Vừa lại vừa ”Thân phận “Bảy nổi, ba chìm”Phẩm chất trong trắng, son sắt, thủy chung, tình nghĩaSƠ ĐỒ BÀI HỌCTiết 26 Văn bản: 	BÁNH TRÔI NƯỚCIV. Luyện tậpBÀI TẬP NHANH1. Những biện pháp nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong bài thơ bánh trôi nước?AHình ảnh ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, thành ngữ, phép đốiB Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, dùng nhiều từ Hán ViệtCSử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngôn ngữ thơ bình dị hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, phép đối, cách nói trong ca daoBÀI TẬP NHANH2. Vì sao bánh trôi nước lại được nhiều người ca ngợi?AMiêu tả chân thật nhưng rất sinh động hình ảnh chiếc bánh trôi.BBài thơ tả thực chiếc bánh trôi, thông qua đó vừa thể hiện vẻ đẹp hình thể và tấm lòng nhân hậu cao đẹp của người phụ nữ, vừa cảm thông cho số phận chìm nổi của họ.CThể hiện sâu sắc vẻ đẹp về hình thể và tấm lòng nhân hậu, son sắc, thủy chung của người phụ nữ. Tiết 24: 	BÁNH TRÔI NƯỚCHãy tìm những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”? Thân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.261. Thân em như hạt mưa sa	Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày. 2. Thân em như tấm lụa đào	 Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai? 3. Thân em như giếng giữa đàng Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân. 4. Thân em như quế giữa rừng	Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay. 5. Thân em như chẽn lúa đòng đòng	 Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.27- Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ. Họ không có quyền hạn gì, không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội trọng nam khinh nữ đầy rẫy bất công. Tiếng nói phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến.? Hãy cho biết mối tương quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân?Học thuộc bài thơ: “ Bánh trôi nước”.Nắm nghệ thuật, nội dung của bài thơ.Hoàn chỉnh sơ đồ tư duy.DẶN DÒ* Học:* Soạn:“ Qua Đèo Ngang” - Xác định và nêu đặc điểm của thể thơ - Nhận xét cảnh tượng đèo Ngang? - Cảm nhận tâm trạng của tác giả?