Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 25: Văn bản Bánh trôi nước

Tiết 25:Bánh trôi nướcHồ Xuân HươngVăn bảnNhóm 1,3: Trình bày hiểu biết của em về tác giả Hồ Xuân Hương? Nhóm 2,4: Trình bày hiểu biết của em về tác phẩm“Bánh trôi nước”?- Hồ Xuân Hương (?-?) lai lịch chưa rõ, sống vào cuối TK XVIII – đầu XIX.- Quê quán: Ở làng Quỳnh Đồi, huyện Quỳnh Lưu – tỉnh Nghệ An. Từng sống ở phương Khá Xuân gần Hồ Tây, Hà Nội.Là nữ thi sĩ tài hoa và độc đáo.Bà để lại khoảng 50 bài thơ Nôm và một tập thơ chữ Hán là “ Lưu Hương Kí”- Được mệnh danh là “Bà Chúa Thơ Nôm”.Một số tác phẩm thơ Hồ Xuân HươngBÁNH TRÔI NƯỚCThân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son. Thể thơ:Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.4 câu7 chữ/câu Phương thức biểu đạt:Biểm cảm, miêu tả.Bài “Bánh trôi nước” nằm trong chùm thơ Vịnh vật.- Vinh về động vật: Con Hạc, Con Bướm ..- Vịnh về thực vật: Cây chuối, cây trúc, cây mai - Vịnh về đồ vật: Cây đàn, cái quạt .- Vịnh con người: Ông vua, người đẹp Nghĩa thứ nhất (Nghĩa đen): Tả thực chiếc bánh trôi nước khi đang được luộc chin.Nghĩa thứ hai (Nghĩa bóng): phản ánh về vẻ đẹp, phẩm chất nói về thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa.BÁNH TRÔI NƯỚCThân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.Màu sắc: Vỏ trắng, Nhân đỏ sonHình dáng: trònCách nấu: luộc trong nước; sống thì chìm, chín thì nổiKĩ thuật làm bánh: Tùy thuộc vào tay kẻ nặn khéo hay vụng mà chiếc bánh có thể rắn hay nátChất lượng thành phẩm: ngon ngọt không thay đổi Nhân hóa, môtip: “ Thân em”Cặp quan hệ từ “vừa .vừa .”Tính từ: trắng, tròn, rắn, nát Thành ngữ “ Bảy nổi ba chìm”Từ trái nghĩa: Rắn - NátNghệ thuật: Vẻ đẹp hình thể Cuộc đời, thân phận Phẩm chất - “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”: Trắng trẻo đầy đặn và phúc hậu- “Bảy nổi ba chìm”:- “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”: trôi nổi, vùi dập, lật đật, bấp bênh Phụ thuộc, cam chịuKhông được làm chủ cuộc đời - “ Vẫn giữ tấm long son”: Son sắc, thủy chungThân thểThân phậnTrắng trẻoTrong trắngTròn trịaPhúc hậu Hình ảnh Ẩn dụ: “ Thân em, non nước ”Cặp quan hệ từ “vừa .vừa , Mà ”Tính từ: trắng, tròn, rắn, nát Đảo thành ngữ “ Bảy nổi ba chìm”Từ trái nghĩa: Rắn - NátNghệ thuật: THẢO LUẬN THEO CẶP ( 3 phút)Câu hỏi: Trong hai lớp nghĩa, nghĩa nào quyết định giá trị của bài thơ? Tại sao?III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Ẩn dụ, đảo thành ngữ, quan hệ từ.- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.- Trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ; cảm thông với số phận chìm nổi, bị lệ thuộc của họ.- Lên án xã hội phong kiến.2. Nội dung:19Bài thơ:Bánh trôi nướcVẻ đẹp, thân phận và phẩm chất củangười phụ nữMiêu tả bánh trôi nướcMàu trắng, viên trònRắn nát do người nặn khi luộc,chín thì nổi chưa chín thì chìmGiữ nhân bánh màu đỏẩn dụVẻ đẹp hoàn thiện: “Vừa lại vừa ”Thân phận “Bảy nổi, ba chìm”Phẩm chất trong trắng, son sắt, thủy chung, tình nghĩa20Nghĩa đenIV. Luyện tậpBÀI TẬP NHANH1. Những biện pháp nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong bài thơ bánh trôi nước?AHình ảnh ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, thành ngữ, phép đốiB Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, dùng nhiều từ Hán ViệtCSử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngôn ngữ thơ bình dị hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, cách nói trong ca daoBÀI TẬP NHANH2. Vì sao bánh trôi nước lại được nhiều người ca ngợi?AMiêu tả chân thật nhưng rất sinh động hình ảnh chiếc bánh trôi.BBài thơ tả thực chiếc bánh trôi, thông qua đó vừa thể hiện vẻ đẹp hình thể và tấm lòng nhân hậu cao đẹp của người phụ nữ, vừa cảm thông cho số phận chìm nổi của họ.CThể hiện sâu sắc vẻ đẹp về hình thể và tấm lòng nhân hậu, son sắc, thủy chung của người phụ nữ. Hãy tìm những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”? Thân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.241. Thân em như hạt mưa sa	Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày. 2. Thân em như tấm lụa đào	 Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai? 3. Thân em như giếng giữa đàng Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân. 4. Thân em như quế giữa rừng	Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay. 5. Thân em như chẽn lúa đòng đòng	 Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.25Học thuộc bài thơ: “ Bánh trôi nước”.Nắm nghệ thuật, nội dung của bài thơ.Làm bài trong vở bài tập.Hoàn chỉnh sơ đồ tư duy.HƯỚNG DẪN HỌC TẬPHọc bài cũ:Chuẩn bị bài:“ Luyện tập cách làm bài văn miêu tả”Tìm hiểu trước đề bài : Loài hoa mà em yêu. Viết đoạn MB, TB để trình bày trước lớp.