Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 34: Điệp Ngữ - Trần Thị Ánh Tuyết

Ng­êi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ ¸nh TuyÕtTr­êng THCS H­¬ng L©mTIẾT 34: ĐIỆP NGỮTrên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ :“Cục ... cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ Khổ đầu: Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốcVì xóm làng thân thuộcBà ơi cũng vì bàVì tiếng gà cục tácỔ trứng hồng tuổi thơ. Khổ cuối:Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốcVì xóm làng thân thuộcBà ơi cũng vì bàVì tiếng gà cục tácỔ trứng hồng tuổi thơ.NgheNgheNgheVìVìVìvìTIẾT 34: ĐIỆP NGỮTừ lặp lạiTác dụngNghe (3 lần)Vì (4 lần)TIẾT 34: ĐIỆP NGỮTrên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ :“Cục ... cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ Khổ đầu: Khổ cuối:Cháu chiến đấu hôm nayVì lòng yêu Tổ quốcVì xóm làng thân thuộcBà ơi cũng vì bàVì tiếng gà cục tácỔ trứng hồng tuổi thơ.Nhấn mạnh âm thanh tiếng gà trưa – nhấn mạnh cảm xúc của người chiến sĩ.Nhấn mạnh mục tiêu chiến đấu của người chiến sĩ đồng thời khẳng định tình yêu gia đình, quê hương làm sâu sắc hơn tình yêu quê hương đất nước.TIẾT 34: ĐIỆP NGỮa, “Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ”b, “Tiếng gà trưa Ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như mầu nắng” c, “Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần” (Tố Hữu) - Nghe => Là một từ - Này con gà => Là một cụm từ - Hồ Chí Minh muôn năm! => Là một câuTIẾT 34: ĐIỆP NGỮa, “Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơb, “Tiếng gà trưaỔ rơm hồng những trứngNày con gà mái mơKhắp mình hoa đốm trắngNày con gà mái vàngLông óng như mầu nắng” c, Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần (Tố Hữu)Từ lặp lạiTác dụngNghe (3 lần)Nhấn mạnh âm thanh tiếng gà trưa – nhấn mạnh cảm xúc của người chiến sĩVì (4 lần)Nhấn mạnh mục tiêu chiến đấu của người chiến sĩ=> Lặp lại từ ngữ để làm nổi bật ý, gây cảm giác mạnh là phép điệp ngữ.=> Từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.TIẾT 34: ĐIỆP NGỮTrên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ :“Cục ... cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ Khổ đầu: Khổ cuối:Cháu chiến đấu hôm nayVì lòng yêu Tổ quốcVì xóm làng thân thuộcBà ơi cũng vì bàVì tiếng gà cục tácỔ trứng hồng tuổi thơ. *GHI NHỚ 1: (sgk.152) Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ hay câu nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ. TIẾT 34: ĐIỆP NGỮ* Ví dụ:- Nghe: Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.- Vì: Nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩ. => Điệp ngữTIẾT 34: ĐIỆP NGỮSo sánhLặp từĐiệp ngữGiống nhau:Khác nhau:*PHÂN BIỆT LẶP TỪ VÀ PHÉP TU TỪ ĐIỆP NGỮ: *Chú ý: Cần phân biệt phép điệp ngữ với hiện tượng lặp từ – một loại lỗi mà các em thường mắc phải do vốn từ nghèo nàn. => Lỗi lặp Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em Cùng lặp lại một từ Làm cho câu văn rối, rườm rà Nhấn mạnh từ muốn biểu thị Bài tập 3: (SGK/153) Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không? Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em a) Việc lặp lại từ ngữ không có tác dụng biểu cảm (lỗi lặp).b) Chữa lại: Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa như: cúc, thược dược, đồng tiền, hồng và cả lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn tặng mẹ và chị TIẾT 34: ĐIỆP NGỮ *Khổ đầu bài thơ: Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi	 Nghe gọi về tuổi thơ a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâuCô gái ở Thạch Kim Thạch NhọnKhăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớmSách giấy mở tung trắng cả rừng chiều.[ ]Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xaThương em, thương em, thương em, biết mấy ( Phạm Tiến Duật)b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấyThấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Đoàn Thị Điểm)TIẾT 34: ĐIỆP NGỮKhổ đầu bài thơ “Tiếng gà trưa”Ví dụ a sgk/152Ví dụ b sgk/152 . PHIẾU HỌC TẬPHãy xác định vị trí của các điệp ngữ trong các ví dụ SGK/tr152 và cho biết đó là dạng điệp ngữ nào?Khổ đầu bài thơ “Tiếng gà trưa”Ví dụ a sgk/152Ví dụ b sgk/152Điệp ngữ đứng cách xa nhauĐiệp ngữ đứng cạnh, nối tiếp nhauĐiệp ngữ đứng ở cuối câu trước được lặp lại ở đầu câu kế tiếp=> Điệp ngữ cách quãng=> Điệp ngữ nối tiếp=> Điệp ngữ chuyển tiếp(Điệp ngữ vòng)PHIẾU HỌC TẬPTIẾT 34: ĐIỆP NGỮHãy xác định vị trí của các điệp ngữ trong các ví dụ SGK/tr152 và cho biết đó là dạng điệp ngữ nào?TIẾT 34: ĐIỆP NGỮBài tập 1:SGK/153. Đoạn 1: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập. (Hồ Chí Minh)- dân tộc đã gan góc (2 lần): nhấn mạnh ý chí kiên cường, gan dạ, dũng cảm của dân tộc Việt nam trong công cuộc chống đế quốc, phát xít, quyết tâm giành độc lập, tự do của dân tộc.- Dân tộc đó phải được (2 lần): khẳng định sự tất yếu về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc ta.TIẾT 34: ĐIỆP NGỮ=> Biện pháp điệp ngữ đã làm cho văn bản trở nên cân đối, nhịp nhàng. Do đó nội dung diễn đạt của văn bản trở nên ấn tượng, hùng hồn, giầu sắc thái ý nghĩa, có sức thuyết phục cao. Hiệu quả, mục đích giao tiếp đã đạt được.Bài tập 2: Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi. (Khánh Hoài)TIẾT 34: ĐIỆP NGỮ- Xa nhau: điệp ngữ cách quãng. Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp.HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:* Đối với bài học ở tiết này:- Học thuộc hai ghi nhớ (SGK /152) - Làm bài tập vào vở.- Xem các ví dụ và bài tập đã minh họa trong bài học. - Hoàn thiện bản đồ tư duy.*Đối với bài học ở tiết tiếp theo: - Đọc, soạn kĩ bài “Chơi chữ”.+ Thế nào là chơi chữ.( trả lời câu hỏi 1,2,3 sgk)+ Các lối chơi chữ.+ Làm bài tập ở phần luyện tậpc/ Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi	 Nghe gọi về tuổi thơ a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâuCô gái ở Thạch Kim Thạch NhọnKhăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớmSách giấy mở tung trắng cả rừng chiều.[ ]Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xaThương em, thương em, thương em, biết mấy ( Phạm Tiến Duật)b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấyThấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Đoàn Thị Điểm)=> Điệp ngữ cách quãng: Là phép điệp ngữ người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp giãn cách nhau, tạo ấn tượng nổi bật và tạo tính nhạc.=> Điệp ngữ nối tiếp vị trí gần kề nhau: Là phép điệp ngữ mà người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau, tạo ấn tượng cho người đọc, người nghe, có tính chất tăng tiến.=> Điệp ngữ chuyển tiếp (ĐN vòng): là phép điệp ngữ mà ở đó từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên và ở đầu câu dưới tiếp với nó, làm câu văn, thơ liền nhau như một đợt sóng, khắc sâu ấn tượng. TIẾT 34: ĐIỆP NGỮ