Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 47: Nguyên tiêu - Trương Thị Phương Hoa

TRƯỜNG THCS AN HỒNGchµo MỪNG c¸c thÇy c« gi¸o ®Õn dù giêGV GIỎI -LỚP 7A3BÀI RẤT HAY CÁC ĐỒNG NGHIỆP THAM KHẢOKHỞI ĐỘNG 4 3 1 2C1C2C3C4Rất tiếc bạn sai rồiNào mình cùng lên xe buýt. Những chuyến xe thông minhCÂUHỎINÀO MÌNH CÙNG LÊN XE BUÝT/10Mời lên xe nếu bạn trả lời đúngPLAY12Câu 1. Điền vào dấu ( ) để hoàn thiện câu thơ:Cảnh người chưa ngủkhuya như vẽWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGNamThể thơ gì?T T B B T T BB B T T T B BT B B T B B TB T B B T T BTHẤT NGÔN TỨ TUYỆTWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGBài thơ “ Cảnh khuya”được sáng tác trong hoàn cảnh nào?Những năm đầu cuộc kháng chiến chống PhápWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGnam“Nguyên tiêu” nghĩa là gì?Rằm tháng giêngWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGNữTIẾT 47: NGUYÊN TIÊUchµo MỪNG c¸c thÇy c« gi¸o ®Õn dù giêGI¸O VI£N GIáI Ng÷ V¨n líp 7a3GV: TR¦¥NG THÞ PH¦¥NG HOAI. Đọc, chú thích1.Đọc2. chú thícha. Tác giả:- Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890- 1969)- Quê : Nam Đàn – Nghệ An- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới và là một nhà thơ lớnb/ Tác phẩmHoàn cảnh sáng tác: Bài thơ Rằm tháng giêng” được Bác Hồ viết khi sống và làm việc ở chiến khu Việt Bắc năm 1948.c. Từ khó:+ Giọng chậm, thanh thản, và sâu lắng. + Đọc theo nhịp: bản phiên âm đọc với nhịp 4/3 + Bản dịch thơ đọc theo nhịp: 2/2/2 - 2/4/2Hướng dẫn học sinh đọc bàiPhiên âmKim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên:Yên ba thâm xứ đàm quân sự,Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền. Dịch nghĩaĐêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân: Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền. Dịch thơRằm xuân lồng lộng trăng soi, Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân: Giữa dòng bàn bạc việc quân, Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền. Nguyên tiêu: là đêm rằm tháng giêng -> đêm rằm đầu tiên của 1 năm mới.II. Tìm hiểu văn bản1 Tìm hiểu KQPhiên âm:Kim dạ nguyên tiêu /nguyệt chính viên,Xuân giang / xuân thủy/ tiếp xuân thiên:Yên ba thâm xứ /đàm quân sự,Dạ bán quy lai /nguyệt mãn thuyền.Rằm xuân lồng lộng trăng soi, B B B T B BSông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân: B B T T B B B BGiữa dòng bàn bạc việc quân, T B B T T BKhuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.B B T T B B B BDịch sang Thể thơ lục bát- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệtĐặc điểm:- Số chữ: Mỗi dòng thơ có 7 chữ (thất ngôn)-Số câu : Mỗi bài có 4 câu thơ (tứ tuyệt)-Hiệp vần: Chữ cuối cùng của các dòng 1, 2, 4.-Bố cục:-Đối:-Niêm:- Ngắt nhịp: Rằm tháng giêng: 4/3, 2/2/3PTBĐ: BC+MT+TSBố cục: ( 2 phần)+ Cảnh đêm Rằm tháng giêng ( 2 câu đầu)+Hình ảnh con người giữa đêm Rằm ( 2 câu cuối)2. Tìm hiểu chi tiếta. Cảnh đêm rằm:Thời gian:đêm rằm tháng giêngCảnh vật: -Trăng rằm tròn đầy nhất, tỏa sáng bao la rạng rỡ nhất- Sông nước : =>điệp ngữ: Xuân-Nhấn mạnh sức xuân tràn ngập cả sông, nước, trời. Đêm rằm không gian cao rộng bát ngát, cảnh vật lộng lẫy tràn đầy ánh trăng - Tạo cảm nhận sức sống vào xuân đang trỗi dậy tràn ngập đất trời.* Tâm hồn của Bác? * Tâm hồn của Bác: yêu thiên nhiên mãnh liệt tha thiết.Bằng cách miêu tả khái quát, toàn cảnh, nắm được cái thần của sự vật theo bút pháp truyền thống phương Đông.b. Hình ảnh con người giữa đêm Rằm : +Bác nói về việc:Bác đang cùng các bộ bàn việc quân việc nước+Nơi bàn việc:Nơi sâu thẳm của dòng sông mịt mù khói sónghuyền ảo trong đêm trăng+Không gian dòng sông:=>Câu thơ mở ra một không khí thời đại, không khí hội họp luận bàn việc quân, việc nước rất bí mật khẩn trương của Đảng, chính phủ và Bác Hồ trong những năm tháng chiến tranh gay go ác liệtYên ba thâm xứ đàm quân sự,=> Lối thơ cổ điển kết hợp với hiện đại bình dị tự nhiên - Câu cuối: Hình ảnh con thuyền sau lúc bàn bạc việc quân trở về, trôi nhẹ giữa dòng sông trong ngập tràn ánh trăng“ ngân đầy thuyền"=>Thể hiện lòng yêu nước, tinh thần lạc quan và phong thái ung dung, niềm tin vào ý Đảng, lòng dân, vào cuộc kháng chiến chống Pháp trường kì gian khổ nhưng nhất định thắng lợi.=> Nhà thơ chiến sĩRẰM THÁNG GIÊNG Nghệ thuật: Nội dung: - Sử dụng các biện pháp tu từ đạt hiệu quả cao : điệp ngữ - Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.- Văn bản viết bằng chữ Hán.Kết hợp giữa cổ điển và hiện đại.-Lựa chọn từ ngữ gợi hình, biểu cảm-Vẻ đẹp của đêm trăng rằm ở chiến khu Việt Bắc.- Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước , phong thái ung dung của Bác Ý nghĩa văn bản: Bài thơ toát lên vẻ đep tâm hồn nhà thơ-chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều gian khổIII.Luyện tậpBài 1:Bài 2:- Hát bài hát: Ai yêu Bác Hồ Chí MinhBài 3 : - Trò chơiSau khi học xong bài thơ này em hãy làm bài thơ : chủ đề Bác Hồ. Hoặc vẽ tranh hình ảnh trăng trong câu thơ cuối bài thơ của Bác.THỬ TÀI THÔNG MINH/10Mời lên xe nếu bạn trả lời đúngPLAYCâu 1. Bài Cảnh khuya và Rằm tháng giêng cùng thể thơ với bài nào của Lý Thường Kiệt?Sông núi nước NamWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGHai bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?Những năm đầu cuộc kháng chiến chống PhápWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGHai bài thơ Cảnh Khuya và Rằm Tháng Giêng miêu tả cảnh vật ở đâu?Việt BắcWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGBài thơ Rằm Tháng Giêng thuộc thể thơ gì ?Thất Ngôn tứ tuyệtWRONG/SAIRIGHT/ĐÚNGV. Hướng dẫn học bài	- Học, nắm được nội dung, bài thơ; sưu tầm câu thơ, bài thơ, bài hát viết về Bác- Viết đoạn văn nêu cảm nhận về con người của Hồ Chí Minh qua bài thơ. Soạn bài tiếp theo:Chuẩn bị : Kiểm tra tiếng Việt. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠNQUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM Ngắm trăngTrong tù không rượu cũng không hoaCảnh đẹp đêm nay khó hững hờNgười ngắm trăng soi ngoài cửa sổTrăng nhòm khe cửa nắm nhà thơ.THAM KHẢOTrăng Vàng Trăng Ngọc (Hàn Mặc Tử)Trăng! Trăng! Trăng! Là Trăng, Trăng Trăng!Ai mua trăng tôi bán trăng choKhông bán đoàn viên, ước hẹn hò Bao giờ đậu trạng vinh quy đãAnh lại đây tôi thối chữ thơ.[ ]2. Nội dung. Bài tập: Khoanh tròn vào đáp án em cho là đúng.Bài thơ Rằm tháng giêng có nội dung gì?Bài thơ miêu tả ánh trăng ở chiến khu Việt Bắc, B. Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung của Bác Hồ.C. Bài thơ miêu tả ánh trăng ở chiến khu Việt Bắc, Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung của Bác Hồ.Hai bài thơ đều tả cảnh trăng, em hãy chỉ ra nét riêng, chung của mỗi bài? Cảnh khuya - Rằm tháng giêng( Hồ Chí Minh )CẢNH KHUYARẰM THÁNG GIÊNGCảnh trăng trong rừngBức tranh nhiều tầng lớp quấn quýtCảnh trăng rằm trên sôngKhông gian bát ngát tràn đầysức xuânYêu thiên nhiên ung dung tự tại- Lỗi lo nước nhà- Bàn bạc việc quânLòng yêu nước thiết tha Bút pháp cổ điển và hiện đại Phong thái ung dung Tâm hồn thi sĩ và tinh thần chiến sĩ THẢO LUẬN0123456789102030405060708090So sánh hai bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng, chỉ ra những nét chung và nét riêng của hai bàiNhóm 1: Điểm chung Nhóm 2: Điểm riêng ở mỗi bài Đều được sáng tác ở Việt Bắc những năm đầu chống Pháp Đều làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc Đều bộc lộ tâm hồn yêu thiên nhiên, lòng yêu nước, phong thái ung dung, tự tại, sự kết hợp giữa tâm hồn nghệ sĩ và chiến sĩ của Bác Bài Cảnh khuya viết bằng tiếng Việt- Bài Rằm tháng giêng viết bằng tiếng Hán- Cảnh trăng trong mỗi bài có nét đẹp riêng+ Bài Cảnh khuya: Cảnh trăng rừng lồng vào vòm cây hoa lá nhiều tầng, nhiều đường nét. Nhà thơ một mình ngắm trăng+ Bài Rằm tháng giêng: Trăng trên sông nước, không gian bát ngát, tràn đầy sắc xuân. Nhà thơ cùng đồng chí của mình bàn việc quân2 PHÚT