Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 48, Bài 12: Thành ngữ - Nguyễn Kim Thoa

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
VÀ CÁC EM HỌC SINH! 
Giáo viên: Nguyễn Kim Thoa 
Lớp: 7A3 
HOẠT ĐỘNG 
KHỞI ĐỘNG 
Mảnh ghép hoàn hảo 
Tiết 48. Tiếng Việt 
THÀNH NGỮ 
1. Cho các câu văn sau với các thành ngữ đã được in đậm: 
a/ Kẻ hầu người hạ ra vào tới tấp, bưng lên cho khách toàn những món sơn hào hải vị thơ nức mũi ( Vũ chích chòe) 
b/ Mọi người trong làng luôn đoàn kết, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi cho nhau. 
? Em có thể chêm xen từ vào trong cụm từ là thành ngữ đã in đậm không? Từ đó em thấy cấu tạo của thành ngữ như thế nào? 
? Giải thích nghĩa của các thành ngữ, em thấy nghĩa thành ngữ có phải sự cộng gộp nghĩa của từng yếu tố tạo nên thành ngữ không? 
 Rất nhanh, chỉ trong khoảnh khắc. 
 ( Lóe lên rồi tắt ngay) 
Nhanh như chớp 
Thảo luận nhóm 
 Em hãy tìm thành ngữ và xác định vai trò ngữ pháp của các thành ngữ trong các câu sau. 
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn 
Bảy nổi ba chìm với nước non 
(Hồ Xuân Hương) 
b. Bạn An đi chậm như rùa 
c. Ăn cháo đá bát là một thói xấu. 
d. Hiếu xấu ma chê quỷ hờn 
Bài tập 1. 
Thành ngữ: 
a. Ba chân bốn cẳng-> Nghĩa là vội vã, cuống lên. 
b.Chuyển dời núi sông ->làm những việc lớn lao, phi thường. 
Bài tập 2 
a. Thành ngữ đi đời nhà ma có thể thay bằng đi tong, chẳng còn gì. 
b. Thành ngữ thượng vàng hạ cảm có thể thay bằng các cụm từ từ sang đến hèn, sang trọng đến tầm thường. 
-> So với cầu dùng từ ngữ tương đương, cầu dùng thành ngữ có tác dụng biểu đạt ý mạnh hơn, gầy ấn tượng hơn đối với người nghe. 
Bài tập 3. 
 Nội dung câu chuyện đã đọc giúp ta hiểu rằng, đẽo cày giữa đường muốn nói về kiểu người ai bảo gì nghe nấy một cách thụ động, không biết suy nghĩ, xét đoán đúng/ sai, dẫn đến kết quả tồi tệ. - - Như vậy, “Chín người mười ý, tôi biết nghe theo ai bây giờ? Thật là đẽo cày giữa đường.” mới là câu dùng thành ngữ hợp lí. 
ĐUỔI HÌNH BẮT 
THÀNH NGỮ 
Chuột sa chĩnh gạo 
Gạo 
Nước mắt cá sấu 
Mẹ tròn con vuông 
Bảy nổi ba chìm 
Ăn cháo đá bát. 
 Bài tập 
 vận dụng 
Tìm thành ngữ có hình các con vật sau: 
Sưu tầm thành ngữ 
Mèo mù vớ cá rán 
Mèo mả gà đồng 
Mỡ để miệng mèo 
 Mèo già hoá cáo 
Mèo khen mèo dài đuôi 
Chó treo mèo đậy... 
Góc tư liệu về thành ngữ 
Thành ngữ có hình ảnh con mèo 
Thµnh ng÷ cã h×nh ¶nh con chã 
Chó cậy gần nhà gà cậy gần chuồng. 
 Chó cùng dứt giậu. 
 Chó già giữ xương. 
Chó chê mèo lắm lông. 
 Chó cắn áo rách. 
Tóp tép như chó đớp ruồi. 
Thµnh ng÷ cã h×nh ¶nh con chuét 
Chuột sa chĩnh gạo. 
 Chuột chạy cùng sào. 
Ướt như chuột lột. 
 Như chuột phải khói. 
 Cháy nhà mới ra mặt chuột. 
 Mặt dơi tai chuột. 
 Hôi như chuột chù. 
Đầu voi đuôi chuột. 
Thµnh ng÷ cã h×nh ¶nh con voi 
 Lên voi xuống chó. 
Thầy bói xem voi. 
 Lấy thúng úp voi. 
 Khoẻ như voi. 
 Voi giày ngựa xéo. 
 Rước voi giày mồ. 
 Lời tiếng nói 
 Một nắng hai 
 Ngày lành tháng 
 No cơm ấm 
 Bách bách thắng 
 Sinh... lập nghiệp 
. . . 
. . . 
. . . 
ăn 
sương 
tốt 
áo 
chiến 
cơ 
Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn : 
 Chân cứng đá 
Máu chảy mềm 
mềm 
ruột 
Bài tập 3 
SƠ ĐỒ TƯ DUY 
CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM MẠNH KHỎE, HẠNH PHÚC!