Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 86: Câu đặc biệt

Ngöõ vaên 7CÂU ĐẶC BiỆTTUẦN 22BÀI 20VĂN 86Tiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chung1. Thế nào là câu đặc biệt ?Cho ba câu sau : Ôi, em Thuỷ ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài )Câu in đậm có cấu tạo như thế nào ? Chọn câu trả lời đúng : A. Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ. B. Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ. C. Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.C“ Ôi, em Thuỷ ” là câu đặc biệt.Tiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chung1. Thế nào là câu đặc biệt ? Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.Phân biệt các câu in đậm sau: a) - Chị gặp anh ấy bao giờ? - Một đêm mùa xuân. Câu rút gọn. b) Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi. Câu đặc biệt.BÀI TẬP ÁP DỤNGTiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chung1. Thế nào là câu đặc biệt ?2. Tác dụng của câu đặc biệtXem bảng sau, đánh dấu x vào ô thích hợp : Tác dụngCâu đặc biệtBộc lộ cảm xúc Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượngXác định thời gian, nơi chốn Gọi đápMoät ñeâm muøa xuaân. Treân doøng soâng eâm aû , caùi ñoø cuõ cuûa baùc taøi Phaùn töø töø troâi. (Nguyên Hồng)Ñoaøn ngöôøi nhoán nhaùo leân. Tieáng reo . Tieáng vỗ tay. (Nam Cao)“Trôøi ôi!”, coâ giaùo taùi maët vaø nöôùc maét giaøn giuïa . Luõ nhoû cuõng khoùc moãi luùc moät to hôn . (Khánh Hoài) An gaøo leân : -Sôn ! Em Sôn !Sôn ôi!-Chò An ôi ! Sôn ñaõ nhìn thaáy chò . (Nguyễn Đình Thi)XXXXTiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chung1. Thế nào là câu đặc biệt ?2. Tác dụng của câu đặc biệtCâu đặc biệt thường được dùng để : - Xác định thời gian, nơi chốn xảy ra sự việc được nói đến trong đoạn; - Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng; - Bộc lộ cảm xúc;- Gọi đáp.II. Luyện tậpTiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập BT1, 2 / III / 29 SGK :a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. ( Hồ Chí Minh )Câu rút gọnKhông có câu đặc biệt.Tác dụng : làm câu văn ngắn gọn, tránh lặp lại những từ ngữ đã có ở câu trước.Tiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chungII. Luyện tậpBT1, 2 / III / 29 SGK : b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. (Vũ Tú Nam)Ba giây Bốn giây Năm giây Lâu quá !Câu đặc biệtTác dụng : xác định thời gian.Tác dụng : bộc lộ cảm xúc.Không có câu rút gọn.Tiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chungII. Luyện tậpc) Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. (Nguyễn Trí Huân)Một hồi còi.Câu đặc biệt :Tác dụng : liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.Không có câu rút gọn.BT1, 2 / III / 29 SGK :Tiếng việt 86 :CÂU ĐẶC BiỆTI. Tìm hiểu chungII. Luyện tậpd) Chim sâu hỏi chiếc lá : - - (Trần Hoài Dương)Lá ơi !Hãy kể chuyện cuộc đời của bạn cho tôi nghe đi !Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.Câu đặc biệt :Câu rút gọn :Tác dụng : gọi đáp.Tác dụng: Làm câu gọn hơn, thông tin nhanh, tránh lặp lại từ ngữ đã xuất hiện ở câu truớc.BT1, 2 / III / 29 SGK :1. Tìm câu đặc biệt trong đoạn trích sau và cho biết tác dụng. Từ đêm hôm bị bắt đến nay, [ ] không lúc nào anh thôi nghĩ đến vợ con. [ ] Vợ anh. Người vợ trẻ tuổi ấy mới làm bạn với anh được hai năm. (Ngọc Hoàn) Vợ anhCâu đặc biệtTác dụng : bộc lộ cảm xúc.2. Tìm câu đặc biệt trong đoạn trích sau và cho biết tác dụng. Mọi người lên xe đã đủ. Cuộc hành trình tiếp tục. Xe chạy giữa cánh đồng hiu quạnh. Và lắc. Và xóc.Câu đặc biệtVà lắc. Và xóc. Tác dụng : liệt kê các hiện tượng gắn với hành trình của chiếc xe.BÀI TẬP ÁP DỤNG6. Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi Ra hai đứa trẻ ranh đã biết rằng tôi đã ra kề cửa tổ, nên chúng xiên lưỡi dao chắn lối sau lưng tôi. Thằng thì làm việc, thằng thì ngồi gõ cái ống bơ, mồm kêu thồm thồm, giả cách làm trống ngũ liên. Chúng làm như chúng đi bắt cướp. Bí quá, tôi đành liều, nhảy choàng ra ngay. - Anh em ơi ! Dế cụ ! Dế cụ ! - Ha ! Ha ! Đại tướng dế ! Bắt được dế đại tướng quân. - Nó to đến bằng bốn con ve sầu. - Dế cụ mà lị. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )a) Hãy tìm câu đặc biệt trong đoạn văn trên và nêu tác dụng.b) Vì sao câu Bắt được dế đại tướng quân không là câu đặc biệt ?BÀI TẬP ÁP DỤNGBÀI TẬP ÁP DỤNG6. a)Câu đặc biệt : - Anh em ơi ! - Dế cụ ! - Ha ! - Đại tướng dế ! - Dế cụ mà lị.Tác dụng : Tác dụngCâu đặc biệtBộc lộ cảm xúc Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượngXác địnhthời gian,nơi chốn Gọi đápAnh em ơi !Dế cụ !Ha ! Đại tướng dế !Dế cụ mà lị.XXXXX6. b)Vì câu Bắt được dế đại tướng quân đã được lược bỏ thành phần chủ ngữ. Dựa vào ngữ cảnh, có thể khôi phục được chủ ngữ đã rút gọn : Chúng mình bắt được dế đại tướng quân. BÀI TẬP ÁP DỤNGSƠ ĐỒ TƯ DUYCÂU ĐẶCBIỆTThế nào là câu đặc biệt?Tác dụng của câu đặc biệt Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ. Xác định thời gian, nơi chốn xảy ra sự việc được nói đến trong đoạn.Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.Bộc lộ cảm xúc.Gọi đáp.HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ - Học bài. - Làm bài tập 3 / III / 29 SGK. - Chuẩn bị bài tiếp theo: BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN.Chúc các em học tốt.Chúc sức khỏe quý thầy cô.