Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 86: Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo)

BÀI GIẢNGMôn ngữ văn 7KIỂM TRA BÀI CŨ1. Nêu những đặc điểm về ý nghĩa, hình thức của trạng ngữ ? - Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện diễn ra sự việc nêu trong câu. Về hình thức: + Trạng ngữ có thể đứng đầu, giữa hay cuối câu.+ Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. KIỂM TRA BÀI CŨ1. Nêu những đặc điểm về ý nghĩa, hình thức của trạng ngữ ? 2. Chỉ ra trạng ngữ trong các câu cho sau và cho biết trạng ngữ ấy bổ sung cho câu những nội dung gì?a) Hai hôm sau, bố ra Hà Nội thăm bác Tư.b) Vì chị, tôi có thể đến đây.THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂUĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ- Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện diễn ra sự việc nêu trong câu. Về hình thức: Trạng ngữ có thể đứng đầu, giữa hay cuối câu; giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. Tiết 86: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (TT)CÔNG DỤNG CỦA TRẠNG NGỮ:1. Bài tập SGK/45Tiết 86: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi: Xác định trạng ngữ trong ví dụ và cho biết nó bổ sung cho câu nội dung gì?a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi:a) (2) Chỉ thời gian.a) (2) Chỉ thời gian. (3) Chỉ thời gian.a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi:a) (2) Chỉ thời gian. (3) Chỉ thời gian.(4) Chỉ địa điểma) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi:a) (2) Chỉ thời gian. (3) Chỉ thời gian.(4) Chỉ địa điểm(5) Chỉ thời gian, địa điểma) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi: Trong các câu văn trên, ta có thể lược bỏ trạng ngữ được không? Vì sao?a) (2) Chỉ thời gian. (3) Chỉ thời gian.(4) Chỉ địa điểm(5) Chỉ thời gian, địa điểmb) Chỉ thời gian.a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi:Không nên lược bỏ, vì:- Trạng ngữ bổ sung cho câu những thông tin cần thiết.- Nội dung câu thiếu chính xác nếu không có thông tin ở trạng ngữ, (câu b ).Các câu, đoạn thiếu liên kết; bài văn thiếu mạch lạc.a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng[...]. (2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun. Đọc các ví dụ và trả lời câu hỏi:Bài tậpBài học: Trạng ngữ có công dụng - Về nội dung: Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu; làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.- Về hình thức: Nối kết các câu, các đoạn; làm cho đoạn văn, bài văn mạch lạc.BÀI 22: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂUI. CÔNG DỤNG CỦA TRẠNG NGỮ:II. TÁCH TRẠNG NGỮ THÀNH CÂU RIÊNG:Bài tậpHãy chỉ ra trạng ngữ trong câu 1?Câu 2 và trạng ngữ trong câu 1 có gì giống và khác nhau?* Giống nhau : Về ý nghĩa, cả hai đều có quan hệ như nhau với chủ ngữ và vị ngữ (có thể gộp 2 câu thành 1 câu cĩ hai trạng ngữ chỉ mục đích: Người Việt Nam ngày nay cĩ lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình và để tin tưởng hơn vào tương lai của nó)* Khác nhau :Trạng ngữ để tin tưởng hơn vào tương lai của nó đã được tách thành một câu riêng.Trạng ngữ được tách thành câu riêng thường nằm ở vị trí nào trong câu? Tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng là gì ?(1) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. (2) Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó.(1) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. (2) Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó.2. Bài học Trạng ngữ ở cuối câu có thể tách thành câu riêng, để: - Nhấn mạnh ý. - Chuyển ý. - Thể hiện những tình huống cảm xúc nhất địnhII. TÁCH TRẠNG NGỮ THÀNH CÂU RIÊNG:Thảo luận (1,5 phút)61 So sánh hai trạng ngữ được tách thành câu riêng sau đây (Trường hợp nào đúng? Vì sao?)- Trường hợp 1: - Vì ốm mệt, Nam không ăn gì cả, đã hai ngày rồi. - Vì ốm mệt, Nam không ăn gì cả. Đã hai ngày rồi.- Trường hợp 2: - Qua cái băng giấy, Kha bỗng nhìn thấy Lý bên đường. - Qua cái băng giấy. Kha bỗng nhìn thấy Lý bên đường. Trường hợp 1 tách được, vì: + Nhấn mạnh thời gian Nam không ăn. + Giúp câu gọn và rõ nghĩa.Trường hợp 2 không tách được.Trạng ngữ ở cuối câu có thể tách thành câu riêng, để: - Nhấn mạnh ý. - Chuyển ý. - Thể hiện những tình huống cảm xúc nhất địnhII. TÁCH TRẠNG NGỮ THÀNH CÂU RIÊNG:THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂUCÔNG DỤNG CỦA TRẠNG NGỮTÁCH TRẠNG NGỮ THÀNH CÂU RIÊNGĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ, đặc biệt là trạng ngữ đứng cuối câu, thành những câu riêng.- Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện diễn ra sự việc nêu trong câu. Về hình thức: Trạng ngữ có thể đứng đầu, giữa hay cuối câu; giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. III. LUYỆN TẬP: 1. Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích sau đây: a) Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn Ái Quốc, hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm. Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, (Theo Nguyễn Đăng Mạnh) 1. Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích sau đây: a) Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn Ái Quốc, hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm. Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, (Theo Nguyễn Đăng Mạnh)Bổ sung thông tin tình huống, liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của bài văn, giúp bài văn rõ ràng, dễ hiểu.III. LUYỆN TẬP:Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì ...[...] Lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. Bổ sung thông tin tình huống, liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của bài văn. Rõ ràng, dễ hiểu.Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau đây:III. LUYỆN TẬP:2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành: Bố cháu đã hi sinh. Năm 72. Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn.2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành:Bố cháu đã hi sinh. Năm 72. Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn.Nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhân vật2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành:Bố cháu đã hi sinh. Năm 72.Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn.Nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhân vật Làm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu.Trên dòng sông, chiếc thuyền câu lững lờ trôi.Mùa xuân, mai vàng đua nhau khoe sắc.Vào mùa đông, tuyết phủ trắng rừng cây.Chiều chiều, đàn chim bay lượn rợp trời.DẶN DÒ Nắm được đặc điểm, công dụng của trạng ngữ; Chú ý khi tách trạng ngữ thành câu riêng; Học kĩ lý thuyết, vận dụng làm được bài tập bốn bài Tiếng Việt đã học (Câu rút gọn, Câu đặc biệt, Thêm trạng ngữ cho câu- 2t). Hoàn thành bài tập 1,2 SGK Soạn bài mới: Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh. Cách làm bài văn lập luận chứng minh.