Bài giảng Sinh học Lớp 7 Sách Cánh diều - Bài 25: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Chào các em Học sinh thân yêu! 
MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 
CÁNH DIỀU 
CHỦ ĐỀ 8: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬTBài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
- Dựa vào sơ đồ đơn giản mô tả được con đường hấp thụ, vận chuyển nước và chất khoáng của cây từ môi trường ngoài vào miền lông hút, vào rễ, lên thân cây và lá cây . 
- Dựa vào sơ đồ, hình ảnh, phân biệt được sự vận chuyển các chất trong mạch gỗ từ rễ lên lá cây (dòng đi lên) và từ lá xuống các cơ quan trong mạch rây (dòng đi xuống ). 
- Nêu được vai trò thoát hơi nước ở lá và đóng mở khí khổng trong quá trình thoát hơi nước . 
- Nêu được một số yếu tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật . 
- Tiến hành được thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước và lá thoát hơi nước . 
- Nhận biết được các yếu tố ảnh hưởng đến hút nước và khoáng ở rễ 
- Vận dụng hiểu biết về trao đổi nước và khoáng của cây trong trồng trọt và chăm sóc cây trồng 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
4 
Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Một số yếu tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật 
Thí nghiệm vận chuyển nước ở thân cây và thoát hơi nước ở lá cây 
Vận dụng hiểu biết trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng vào thực tiễn 
5 
Ai biết nhiều hơn? 
1. Quan sát hình ảnh sau và nhận xét về tác dụng của nước và dinh dưỡng đối với cây trồng? 
6 
7 
Nước và dinh dưỡng khoáng rất cần thiết đối với cây trồng, nếu thiếu nước và dinh dưỡng khoáng dẫn tới cây trồng sẽ còi cọc, chậm lớn, có thể bị héo và chết. Vậy nước và dinh dưỡng được cây hấp thụ như thế nào? Lưu thông trong cây ra sao? 
8 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
1. Hấp thụ nước và chất khoáng ở thực vật 
 NV1 . Nghiên cứu nội dung ở mục I và các hình 25.2, 25.3, 25.4 và cho biết quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật gồm những giai đoạn nào? 
 NV2 . Quan sát hình 25.2 nêu con đường hấp thụ và vận chuyển nước từ đất vào trong rễ cây ? Sự hấp thụ nước và khoáng của thực vật thuỷ sinh (thực vật sống dưới nước) có gì khác với thực vật sống trên cạn ? 
9 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
1. Hấp thụ nước và chất khoáng ở thực vật 
 NV3 
 	Quan sát hình 25.3 và cho biết nước, chất khoáng và chất hữu cơ được vận chuyển trong thân như thế nào? Nêu những điểm khác nhau của dòng mạch gỗ và dòng mạch rây? 
10 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
1. Hấp thụ nước và chất khoáng ở thực vật 
NV4 
- Lượng nước do rễ hấp thụ có được cây sử dụng hết không? 
- Quan sát, phân tích hình 25.4 và cho biết cấu tạo và hoạt động của tế bào khí khổng như thế nào để phù hợp với hoạt động thoát hơi nước? 
- Việc thoát hơi nước có ý nghĩa như thế nào đối với cây ? 
11 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
1. Hấp thụ nước và chất khoáng ở thực vật 
- Thực vật trên cạn hấp thụ nước và khoáng từ đất qua tế bào lông hút ở rễ. 
- Con đường hấp thụ: Nước và chất khoáng hoà tan → Lông hút → vỏ rễ → mạch gỗ của rễ. 
- Thực vật thuỷ sinh hấp thụ nước và khoáng qua bề mặt tế bào biểu bì của cây. 
12 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
2 . Vận chuyển nước, khoáng và các chất hữu cơ 
Nước, chất khoáng và chất hữu cơ được vận chuyển trong thân nhờ mạch gỗ và mạch rây 
Dòng mạch gỗ 
Dòng mạch rây 
Vận chuyển nước và chất khoáng từ rễ lên lá (dòng đi lên) 
Vận chuyển chủ yếu các chất hữu cơ được tổng hợp từ lá tới cơ quan dự trữ hoặc cơ quan cần dùng (dòng đi xuống) 
13 
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
3 . Thoát hơi nước ở lá cây 
- Phần lớn nước do rễ hút vào cây được thoát ra ngoài qua khí khổng ở lá 
- Hoạt động đóng mở của khí khổng 
+ Tế bào khí khổng no nước lỗ khí khổng mở → thoát hơi nước nhiều 
+ T ế bào khí khổng ít nước thì lỗ khí đóng → thoát hơi nước ít 
- Ý nghĩa thoát hơi nước 
+ Là động lực trên của dòng mạch gỗ 
+ Giúp lá cây không bị đốt nóng 
+ Khi thoát hơi nước khí khổng mở giúp khí CO 2 đi vào 
14 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
II. Thí nghiệm vận chuyển nước ở thân cây, thoát hơi nước ở lá cây 
1. Thí nghiệm vận chuyển nước ở thân cây 
2. Thí nghiệm chứng minh thoát hơi nước ở lá cây 
- Chuẩn bị : 
2 cốc thuỷ tinh (cốc thuỷ tinh uống nước), nước sạch, hai lọ phẩm màu (xanh mêtylen và nước fucshin kiềm (có thể thay bằng nước sting)), hai cây cần tây. 
- Chuẩn bị: 
2 túi nilong to, 2 chậu cây nhỏ cùng loài 
2 bình tam giác có nước, dầu ăn, kéo, 2 cây nhỏ còn nguyên thân lá rễ cùng loài, cùng kích cỡ 
+ GV chuẩn bị cân thăng bằng và các quả cân 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
II. Thí nghiệm vận chuyển nước ở thân cây, thoát hơi nước ở lá cây 
Tên nhóm : . 
Các thành viên : .. 
BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 
TÊN THÍ NGHIỆM .. 
1. Mục đích thí nghiệm . . 
 .. 
2. Chuẩn bị thí nghiệm 
Mẫu vật .. 
Dụng cụ, hoá chất ... ... 
3. Các bước tiến hành 
 . .. 
 ... 
4. Giải thích thí kết quả thí nghiệm 
 . .. 
 .. 
5. Kết luận 
 .. 
 . . 
Các nhóm về nhà làm thí nghiệm theo hướng dẫn, đưa sản phẩm lên lớp báo cáo và làm bản báo cáo theo mẫu 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
III. Một số yếu tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật 
Ánh sáng 
Độ ẩm không khí, độ ẩm đất 
Nhiệt độ 
Độ thoáng khí 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
IV. Vận dụng hiểu biết trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng vào thực tiễn 
? Thế nào là cân bằng nước của cây trồng? 
? Khi nào cần tưới nước cho cây? Cần tưới với lượng nước và cách tưới như thế nào để cây sinh trưởng phát triển tốt? 
? Quan sát hình 25.10 nêu nguyên tắc bón phân hợp lí cho cây trồng? 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
Câu 1: Bộ phận thực hiện hút nước và khoáng của cây là: 
A. Lá cây	 	B . Thân cây	 C . Quả	D. Rễ cây 
Câu 2 : Nước được vận chuyển từ rễ lên các bộ phận phía trên nhờ: 
A. Dòng mạch rây	 B . Dòng mạch gỗ	 	C . Lá cây	D. Rễ cây 
Câu 3: Bộ phận thực hiện vận chuyển các chất hữu cơ tổng hợp ở lá đến cơ quan dự trữ hoặc cơ quan sử dụng là: 
A. Dòng mạch rây	 B . Dòng mạch gỗ	 C . Lá cây	D. Rễ cây 
LUYỆN TẬP 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
Câu 4: Bộ phận thực hiện nhiệm vụ thoát hơi nước của cây là: 
A. Rễ cây	 	 B . Thân cây	 C . Quả	D. Lá cây 
Câu 5: Đâu không phải là vai trò của thoát hơi nước? 
A. Giúp đẩy nước và khoáng dưới rễ đi lên 
B. Giúp lá cây không bị đốt nóng dưới ánh nắng mặt trời 
C. Giúp khí CO 2 đi vào cung cấp nguyên liệu cho cây quang hợp. 
D. Làm cho cây bị héo vì mất nước 
LUYỆN TẬP 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
VẬN DỤNG 
Tình huống 1 
	 Bạn Na mua cành hoa hồng trắng về để cắm. Mẹ bạn Na bảo phải cho nước sạch vào bình hoa và cắt bỏ phần gốc của cành hoa trước khi cắm. Na thắc mắc tại sao phải làm như vậy. Em hãy giải thích để bạn hiểu nhé? 
Tình huống 2: 
	Bạn An mua hoa lay ơn màu trắng về cắm. Bạn nảy ra ý tưởng cắm hoa vào dung dịch xanh mêtylen (màu xanh) để nhuộm hoa thành màu xanh. Em hãy giải thích tại sao khi làm như vậy thì hoa lại có màu xanh? 
Bài 25. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở THỰC VẬT 
VẬN DỤNG 
Tình huống 3: 
Tại sao về mùa hè ngồi dưới các tán cây lớn lại mát hơn ngồi dưới mái che bằng tôn? 
Tình huống 4: 
Tại sao khi dịch chuyển các cây cảnh lớn đến trồng nơi khác người ta lại cắt bỏ bớt các cành lá ?