Đề thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ Văn Lớp 7 - Năm học 2020-2021

CHUYÊN ĐỀ ÔN THI HSG MÔN NGỮ VĂN LỚP 7PHẦN: LUYỆN ĐỀ TỔNG HỢPĐỀ SỐ: 02PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠOHUYỆN .ĐỀ CHỌN HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2020 - 2021MÔN: NGỮ VĂN LỚP 7Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)Đề thi gồm: 01 trangĐỀ MINH HỌAPHẦN I: ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)Đọc đoạn trích dưới dây và trả lời câu hỏi: “Mỗi chúng ta đều giống một đóa hoa. Có những bông hoa lớn và cũng có những bông hoa nhỏ, có những bông nở sớm và những bông nở muộn, có những đóa hoa rực rỡ sắc màu được bày bán ở những cửa hàng lớn, cũng có những đóa hoa đơn sắc kết thúc “đời hoa” bên vệ đường. Sứ mệnh của hoa là nở. Cho dù không có những ưu thế để như nhiều loài hoa khác, cho dù được đặt ở bất cứ đâu, thì cũng hãy bừng nở rực rỡ, bung ra những nét đẹp mà chỉ riêng ta mới có thể mang đến cho đời. ( ) Hãy bung nở đóa hoa của riêng mình dù có được gieo mầm ở bất cứ đâu.” (Kazuko Watanabe, Mình là nắng việc của mình là chói chang, Vũ Thùy Linh dịch, NXB Thế giới, 2018)Câu 1 (0.5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên?Câu 2 (1.0 điểm) Xác định nội dung đoạn trích?Câu 3 (2.5 điểm) Xác định và phân tích các biện pháp tu từ có trong câu văn: “Có những bông hoa lớn và cũng có những bông hoa nhỏ, có những bông nở sớm và những bông nở muộn, có những đóa hoa rực rỡ sắc màu được bày bán ở những cửa hàng lớn, cũng có những đóa hoa đơn sắc kết thúc “đời hoa” bên vệ đường.” Câu 4 (2.0 điểm) Thông điệp mà tác giả muốn giử gắm trong đoạn trích là gì?PHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14.0 điểm)Câu 1 (4.0 điểm) Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của đoạn thơ sau:“Quê hương tôi có con sông xanh biếcNước gương trong soi tóc những hàng treTâm hồn tôi là một buổi trưa hèToả nắng xuống lòng sông lấp loáng”(Trích “Nhớ con sông quê hương”- Tế Hanh)Câu 2 (10.0 điểm) Nhà thơ Xuân Diệu từng cho rằng: “Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài”. Qua bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh em hãy làm sáng tỏ nhận định trênHƯỚNG DẪN LÀM BÀIPHẦN I: ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)Câu 1 (0.5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên?-Phương thức biểu đạt chính: Nghị luậnCâu 2 (1.0 điểm) Xác định nội dung đoạn trích?-Nội dung chính: +Khẳng định giá trị to lớn của cuộc đời con người qua hình ảnh cuộc đời của những bông hoa +Dù ở đâu con người đều là một bản sắc riêng của chính mình, bản sắc sáng ngời hay mù mịt con người đều là bản sắc riêng của họCâu 3 (2.5 điểm) Xác định và phân tích các biện pháp tu từ có trong câu văn: “Có những bông hoa bên vệ đường.” -Biện pháp tu từ có trong câu văn: +Điệp ngữ: “Những bông hoa” ; “cũng có những” ; “có những” +Điệp cấu trúc câu: “Có những bông hoa lớn”; “Có những bông hoa nhỏ”; “Có những bông hoa nở sớm”; “có những bông hoa nở muộn”; “có những đóa hoa rực rỡ sắc màu được bày bán ở những cửa hàng lớn”; “có những đóa hoa đơn sắc kết thúc “đời hoa” bên vệ đường.” +Liệt kê: Những cuộc đời khác nhau của mỗi đóa hoa-Tác dụng: +Nhấn mạnh một điều rằng ở mỗi cuộc đời ai cũng có những may rủi, sướng hay khổ có khó khăn bị vùi dập căm ghét hay chà đạp +Nhưng ẩn sâu trong đó mỗi người vẫn có một vẻ đẹp riêng bản sắc riêng của chình mình bởi vậy phải phát huy tất cả bản sắc ấyCâu 4 (2.0 điểm) Thông điệp mà tác giả muốn giử gắm trong đoạn trích là gì?-Trình bày thành một đoạn văn dài từ 5-7 câu-Qua đoạn văn trên tác giả muốn gửi gắm đến người đọc: +Mỗi con người đều có một cuộc đời mỗi số phận khác nhau như những bông hoa +Nhưng dù bất hạnh hay đau khổ ta vẫn phải sống phải thể hiện vẻ đẹp trong mìnhPHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14.0 điểm)Câu 1 (4.0 điểm) Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của đoạn thơ sau:“Quê hương tôi có con sông xanh biếcNước gương trong soi tóc những hàng treTâm hồn tôi là một buổi trưa hèToả nắng xuống lòng sông lấp loáng”(Trích “Nhớ con sông quê hương”- Tế Hanh) Gợi ý -Đoạn thơ được trích từ thi phẩm “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh đã bộc lộ một vẻ đẹp duyên dáng của con sông quê hương cùng lòng yêu quê hương sâu sắc thiết tha của nhà thơ -Lời thơ hiện lên một cách sâu lắng thiết tha mà du dương trĩu nặng một tâm hồn nghệ sĩ yêu quê hương đất nước da diết-Vẻ đẹp của dòng sông được tác giả khắc họa qua tính từ “xanh biếc” gợi một vẻ vừa tươi xanh, mát mẻ vừa ấm áp và tràn trề nhựa sống-Hay qua biện pháp so sánh ngầm “Nước gương trong” khơi gợi một vẻ đẹp tuyệt diệu trong vắt nhưng mặt gương soi của dòng sông-Hình ảnh cô thiếu nữ “Hàng tre” hiện lên qua biện pháp so sánh “Soi tóc hàng tre” cô thiếu nữ xinh tươi đẹp đẽ thu hút mặt gương xanh mát, trong veo-> Hình ảnh dòng sông hiện lên một vẻ rất đỗi sinh động, cụ thể tạo ấn tượng sâu sắc trong trái tim độc giả -Hai câu sau tác giả biệu lộ tình cảm và tâm hồn của mình qua biện phá so sánh “Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè” giữa một ánh nhìn thiết tha tâm hồn tác giả như một ánh nắng chói chang chiếu xuống dòng sông mang một vẻ lấp loáng -> Tình yêu quê hương của Tế Hanh thật sâu nặng thiết tha mà da diết ấm áp đó vừa là một nền tảng vững chắc cho tình yêu đất nước nồng nàn*Liên hệ với lòng yêu quê hương, đất nước trong trái tim mỗi ngườiCâu 2 (10.0 điểm) Nhà thơ Xuân Diệu từng cho rằng: “Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài”. Qua bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh em hãy làm sáng tỏ nhận định trênĐáp án1. Giới thiệu vấn đề: “Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác” qua bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh2. Giải thích ý kiến:- “Thơ”: Có nhiều cách định nghĩa về thơ, có thể nói khái quát: thơ là một hình thức sáng tác văn học nghiêng về thể hiện cảm xúc thông qua cách tổ chức ngôn từ đặc biệt, giàu nhạc tính, giàu hình ảnh và gợi cảm, - “Thơ hay là hay cả hồn” Tức là: Một bài thơ hay phải là bài thơ hay từ nội dung, ý nghĩa của xuất phát từ bên trong bài thơ, đó có thể là cảm xúc những tình cảm tốt đẹp, hay một chủ đề trong cuộc sống hằng ngày- “Thơ hay là hay lẫn cả xác”: Một biài thơ hay còn phải là bài thơ hay lẫn cả về hình thức nghệ thuật bên ngoài thể hiện ở thể loại, việc tổ chức ngôn từ, hình ảnh, nhịp điệu, cấu tứNhư vậy, theo Xuân Diệu thơ hay là có sự sáng tạo độc đáo về nội dung cũng như hình thức nghệ thuật, khơi gợi tình cảm cao đẹp và tạo đ ược ấn tượng sâu sắc đối với người đọc. Chỉ khi đó thơ mới đạt đến vẻ đẹp hoàn mĩ của một chỉnh thể nghệ thuật.(khát quát mở rộng ý kiến) Ý kiến của Xuân Diệu hoàn toàn xác đáng bởi nó xuất phát từ đặc thù sáng tạo của văn chương nghệ thuật Cái hay của một tác phẩm văn học được tạo nên từ sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và hình thức. Một nội dung mới mẻ có ý nghĩa sâu sắc phải được truyền tải bằng một hình thức phù hợp thì người đọc mới dễ cảm nhận, tác phẩm mới có sức hấp dẫn bền lâu.3. Chứng minh qua bài thơ “Cảnh khuya”*Bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh là một thi phẩm hay về nội dung, ý nghĩa – “hay phần hồn”:-Trước tiên nội dung và ý ngĩa của bài thơ đó là: Cảnh đêm trăng tuyệt đẹp thơ mộng trữ tình (tập trung phân tích hai câu thơ đầu)-Tiếp đến ý nghĩa đặc sắc ở bài thơ còn là một tâm trạng, lòng yêu đất nước sâu nặng và thiết tha để mất ngủ trằn trọc (tập trung phân tích hai câu thơ cuối để làm sáng tỏ)(*Lưa ý khi phân tích thơ để làm sáng tỏ luận điểm này học sinh chưa chỉ ra và phân tích vẻ đẹp nghệ thuật (nếu mắc lối này mỗi lần trừ 0.25 điểm)3. Chứng minh qua bài thơ “Cảnh khuya”*Bài thơ “Cảnh khutya” của Hồ Chí Minh còn là một thi phẩm hay về hình thức nghệ thuật – “hay phần xác”:-Đặc sắc nghệ thuật ở việc sử dụng linh hoạt nhuần nhuyễn thể thơ thất ngôn tứ tuyệt-Các biện pháp tu từ như nhân hóa, so sánh, điệp ngữ- Vẻ đẹp đêm trăng vừa cổ điển mang nét đẹp hiện đại.- Ngôn từ giản dị, trong sáng toát lên tình yêu thiên nhiên, yêu nước và sự lạc quan, yêu đời của Bác.Đặc biệt là nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, vừa trực tiếp giãi bày tình cảm, tâm trạng của Bác vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ . Thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng, tinh thần trách nhiệm lớn lao đối với dân, với nước.*Làm sâu thêm ý