Giáo án Địa lý Lớp 7 - Bài 17: Ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa

Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI ÔN HÒA
Môn Địa lí lớp 7
Tiết 19 – Bài 17
1. MỤC TIÊU:
 1.1.Kiến thức: 
- HS biết được: 
+ Hiện trạng ô nhiễm không khí và nước.
+ Nguyên nhân và hậu quả ô nhiễm không khí và ô nhiễm nước ở các nước đang phát triển. 
+ Công thức hóa học và tác hại của mưa axit.
- Học sinh hiểu:
+ Những hậu quả về ô nhiễm không khí và ô nhiễm nước gây ra cho thiên nhiên và con người không chỉ ở đới ôn hòa mà ảnh hưởng đến toàn cầu.
 1.2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng vẽ biểu đồ cột, kĩ năng phân tích ảnh địa lí.Kỉ năng nhận xét và trình bày ô nhiểm môi trường.
 1.3.Thái độ: 
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.Ủng hộ các biện pháp bảo vệ môi trường. Không có hành động tiêu cực ảnh hưởng xấu đền môi trường.
2. TRỌNG TÂM: Ô nhiễm không khí , nước.
3. CHUẨN BỊ
 3.1. Giáo viên: 
 - Các tranh ảnh về ô nhiễm môi trường.
 - Máy chiếu, loa.
 3.2. Học sinh:
 - SGK các môn học hóa học 8, giáo dục công dân lớp 7, sinh học 9, địa lí 6, địa lí 7.
- Tài liệu tham khảo.
4. TIẾN TRÌNH
 4. 1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: Kiểm diện sỹ số lớp
 4. 2. Kiểm tra miệng: 
Câu 1: Đô thị hóa đới ôn hòa có đặc điểm gì? 
Đáp án: Tỉ lệ dân đô thị cao, là nơi tập trung nhiều đô thị nhất thế giới
 Các đô thị phát triển theo quy hoạch 
 Lối sống này đã trở nên phổ biến trong phần lớn dân cư
Câu 2: Khoanh tròn vào chữ cái in hoa những câu trả lời đúng.
	Nơi có nhiều khu phố cổ, tôn tạo làm những điểm tham quan, du lịch được thấy khá phổ biến ở các siêu đô thị thuộc:
A. Châu Phi. B. Châu Âu C. Bắc Mĩ. D. Nam Mĩ.
* Đáp án B 
 4. 3. Bài mới: 
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung chính
Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Đô thị hoá và sự phát triển công nghiệp là niềm tự hào của thế giới nói chung và đới ôn hoà nói riêng. Song nó cũng có những mặt rất nguy hiểm. Do sự phát triển quá mức của đô thị hoá và công nghiệp trong khi ý thức bảo vệ môi trường của con người còn kém đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường ở đới ôn hoà đến mức báo động. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề đó qua bài học hôm nay. Bài “ ô nhiễm môi trường đới ôn hoà”
Hoạt động 2: Ô nhiễm không khí:
? Quan sát hình ảnh kết hợp với sự hiểu biết của mình em hãy nêu nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm không khí ở đới ôn hoà
HS: Quan sát và trả lời
 Hàng năm các nhà máy, các loại xe cộ hoạt động ở Bắc Mĩ, châu Âu, đông Bắc Á đã đưa vào khí quyển hàng chục tỉ tấn khí thải.
? Tình trạng ô nhiễm không khí nặng nề ở đới ôn hoà gây nên những hậu quả gì?
HS:
* Tích hợp môn Hóa học:“mưa a xit”: khói xe cộ và khói của các nhà máy thải vào không khí (trong khói có chứa lượng ô xit lưu huỳnh (SO2), khi găp nước mưa, ô xit lưu huỳnh hoà hợp với nước thành a xit sunfurich 
SO2 +H2O= H2SO4 " Vì vậy gọi là mưa a xit
GV: Mưa a xit có tác hại gì?
HS: Làm cho cây cối bị chết, phá huỷ các công trình kiến trúc, gây bệnh về đường hô hấp cho con người và vật nuôi
GV: Ngoài hậu quả là mưa a xit, ô nhiễm không khí còn gây những hậu quả nào nữa?
HS: Làm tăng hiệu ứng nhà kính và thủng tầng ôzôn.
? “ Hiệu ứng nhà kính” là gì?
* Tích hợp môn Vật lí:
- Việc tăng dân số quá nhanh, sự phát triển công nghiệp hoá, đô thị hoá có ảnh hưởng rất lớn tới môi trường: Chặt phá rừng, diện tích rừng trên trái đất hiện nay đang bị thu hẹp → Khí Cacbonit tăng lên → nhiệt độ tăng→ băng hai cực tan → nước biển dâng cao → diện tích đất liền bị thu hẹp, diên tích đất nông nghiệp thu hep → thiếu lương thực.
? Dựa vào sự hiểu biết của mình em hãy nêu tác hại của hiệu ứng nhà kính đối với Trái Đất?
HS: Biến đổi khí hậu toàn cầu
Trái Đất nóng lên → băng 2 cực tan → nước biển dâng cao → đe doạ đến dân cư ven biển
- Diện tích đồng bằng thu hẹp, diện tích sa mạc mở rộng
- Lũ lụt xuất hiện với cường độ lớn → ảnh hưởng đến đời sống con người.
Biến đổi khí hậu đã tác động như thế nào tới Việt Nam?
HS: Việt Nam là quốc gia đứng thứ 13 trong 16 quốc gia hàng đầu sẽ chịu tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu. Trong 30 năm tới nước biển dâng 22 triệu người Việt Nam mất nhà ở, những trận bão nhiệt đới mạnh hơn. Mực nước biển dâng cao 33 cm vào năm 2050 và 1m vào năm 2100 và phần lớn ĐBSCL ngập trắng trong thời gian dài.
Nêu cấu tạo của tầng khí quyển? Và nêu vai trò của tầng ô zôn đối với sự sống trên trái đất?
HS: Cấu tạo của khí quyển gồm 3 tầng
- Tầng Ô zôn là lớp màn chắn tự nhiên ngăn chặn các tia tử ngoại đến Trái Đất. Tầng ô zôn bị thủng làm tăng các tia tử ngoại đến Trái Đất gây hại cho sức khoẻ con người, gây các bệnh ung thư da, đục thuỷ tinh thể, phá huỷ hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Trước tình hình đó, các nước trên thế giới đã làm gì? 
* Tích hợp môn Lịch sử:
HS: Các nước đã kí nghị định thư Kiôtô nhằm cắt giảm lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường 
HS: Quan sát biểu đồ lượng khí thải vào môi trường của Hoa Kì và Pháp 2000 và nhận xét.
- GV bổ sung: Hoa kì là nước có lượng khí thải độc hại cao nhất thế giới, chiếm 1/4 lượng khí thải toàn cầu nhưng lại là nước không chịu kí nghị định thư Ki ô tô.
GV: chiếu video “ 10 sự thật khi Trái Đất nóng lên”
GV: Không chỉ ô nhiễm môi trường không khí, ở đới ôn hoà còn có hiện tượng ô nhiễm nguồn nước rất trầm trọng mà chúng ta sẽ nghiên cứu ở mục 2.
 Hoạt động 3: Ô nhiễm nước 
* Tích hợp môn hoá học, kiến thức thực tế:
Cho HS quan sát một số hình ảnh về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong trồng trọt và qua quan sát hình trong SGK các em trả lời các câu hỏi sau:
GV: Chia lớp thành 4 nhóm
+ Nhóm 1: Nêu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước ngọt?
+ Nhóm 2: Nêu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước mặn?
+ Nhóm 3: Hậu quả của ô nhiễm nguồn nước?
+ Nhóm 4: Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước
GV: Cho các nhóm thảo luận (5’)
- Đại diện hs lên bảng trình bày kết quả
- GV chuẩn kiến thức.
GV: Giải thích hiện tượng thuỷ triều đen do các váng dầu tràn ra trên biển.
+ Thuỷ triều đen: là hiện tượng váng dầu trên mặt nước ở ven biển do dầu tràn hoặc dầu từ các phương tiện giao thông thải ra, do rửa tàu hoặc tàu đắm. 
+ Thuỷ triều đỏ: là hiện tượng nước bị ô nhiễm và có màu đỏ do nước quá thừa đạm từ nước thải sinh hoạt, từ phân hoá học trên đồng ruộng trôi xuống kênh rạch, sông ngòi ra biển.
Tình trạng môi trường nước ở Việt Nam hiện nay như thế nào?
- Vai trò của thuốc bảo vệ thực vật: Nếu sử dụng đúng cách đúng liều lượng thì diệt sâu bệnh, tăng năng suất cây trồng nhưng bên cạnh đó còn tác động bất lợi tới toàn bộ hệ sinh thái, ảnh hướng đến sức khỏe con người.
- HS liên hệ thực tế?
- Hiện nay có hơn 1000 hợp chất được chế tạo làm hoá chất bảo vệ thực vật DDT, Picloram... và có nhiều hoá chất được dùng trong công nghệ chế biến thực phẩm gây hại cho sinh vật và con người như hàn the, phẩm màu, bột sắt,...
- Nhiều vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra rất nghiêm trọng gây chết người do sử dụng hóa chất trong bảo quản thực vật: Vụ 10 học sinh ngộ độc thực phẩm tại huyện Mường Nhé là do hóa chất từ hoa quả.
Nước thải từ nhà máy xí nghiệp không qua xử lý nên lượng hoá chất và các chất độc hại lớn gây ô nhiễm môi trường. 
 Ô nhiễm do các chất thải rắn:
+ Sử dụng kiến thức môn Hoá học, kiến thức thực tế cho HS trả lời các câu hỏi sau:
1.Kể tên các loại chất thải rắn gây ô nhiễm môi trường?
2.Các loại chất thải rắn có thể được chia làm mấy loại?
3. Việc phân loại rác đó nhằm mục đích gì?
HS: suy nghĩ và trả lời
Được chia làm ba loại: 
* Rác hữu cơ: Lá cây, xác động thực vật...
* Rác vô cơ: gạch, đá 
* Rác thải không phân huỷ: bao bì ni lông, kim loại tổng hợp, bơm kim tiêm y tế...
- Từ đó đề ra các biện pháp xử lý các loại rác thải thích hợp chống ô nhiễm môi trường: 
* Rác thải hữu cơ: tái sản xuất làm phân bón vi sinh...
GV: Cho quan sát hình ảnh về môi trường nước ở Việt Nam.
 Ở địa phương em có hiện tượng ô nhiễm môi trường không? Nêu nguyên nhân của sự ô nhiễm môi trường?
* Tích hợp môn GDCD.
GV: Là HS em sẽ làm gì để góp phần bảo vệ môi trường ?
HS: Trả lời.
1. Ô nhiễm không khí:
a. Nguyên nhân:
- Do tự nhiên:
- Do hoạt động của con người:
- Khí thải khói bụi từ:
+ Phương tiện giao thông
 + Nhà máy công nghiệp
 + Chất đốt sinh hoạt
 + Do bất cẩn khi sử dụng năng lượng nguyên tử làm rò rỉ các chất phóng xạ vào không khí 
b. Hậu quả:
 - Tạo nên mưa axít làm chết cây cối phá hủy công thình xây dựng
- Gây bệnh về đường hô hấp.
- Làm tăng hiệu ứng nhà kính.
- Tạo ra các lỗ thủng trong tầng ô dôn.
2. Ô nhiễm nước: 
a. Nguyên nhân:
- Chất thải của công nghiệp và sinh hoạt
- Các phương tiện vận tải trên sông biển
- Rửa tàu, sự cố tàu bè chở dầu
- Tập trung đông dân cư trên một dải hẹp ven biển
- Các loại phân bón, thuốc hoá học sử dụng trong nông nghiệp
b. Hậu quả:
- Khan hiếm nước ngọt
- Gây nên hiện tượng “thuỷ triều đen”, “ thuỷ triều đỏ ” à Làm chết ngạt các sinh vật sống trong nước.
- Gây bệnh ngoài da, đường ruột cho người và vật nuôi.
c. Biện pháp:
- Xử lí nước thải, rác thải trước khi thải ra môi trường 
4. 4. Câu hỏi, bài tập củng cố 
1. Hãy nêu những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở đới ôn hoà?
2. Khoanh tròn câu trả lời đúng nhất:
 Vấn đề môi trường nào sau đây là nổi lo lớn nhất của các nước đới ôn hòa:
 a. Đất đai bị thoái hóa và bạc màu. 
 c. Ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước.
 b. Suy giảm diện tích rừng , đất. 
 d. Ô nhiễm không khí
3. Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở đới ôn hòa
 a. Tàu chở dầu bị đắm.
 b. Khói bụi từ các nhà máy và phương tiện giao thông.
 c. Phân bón, thuốc trừ sâu dư thừa trên đồng ruộng.
 d. Hóa chất thải ra từ các nhà máy.
4. 5.Hướng dẫn học sinh tự học:
- Học bài cũ, làm bài tập trong SGK 
- Làm bài tập 2 trang 28
- Chuẩn bị bài mới: Thực hành: NHẬN BIẾT ĐẶC ĐIỂM MÔI TRƯỜNG ĐỚI ÔN HÒA