Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 1, Bài 1: Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở châu Âu - Nguyễn Thị Chiến

PHẦN MỘT: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRUNG ĐẠI
TIẾT 1-BÀI 1: SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN Ở CHÂU ÂU
I.Mục tiêu cần đạt
Kiến thức
 - HS biết: được sự ra đời của xã hội phong kiến ở châu Âu
 - HS hiểu: 
 + Khái niệm” lãnh địa phong kiến”,đặc trưng của nền kinh tế lãnh địa phong kiến
 + Hiểu biết một số nét cơ bản về thành thị trung đại:Sự ra đời,các quan hệ kinh tế,sự hình thành tầng lớp thị dân
 - HS vận dụng:Đánh gía sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở Châu Âu
2.Kĩ năng
- Biết xác định vị trí các quốc gia phong kiến Châu Âu trên bản đồ
 - Biết vận dụng phương pháp so sánh đối chiếu để thấy rõ sự cuyển biến từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến 
3.Tư tưởng,thái độ
 - Thông qua những sự kiện cụ thể bồi dưỡng nhận thức cho học sinh về sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến
4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán.
- Năng lực chuyên biệt: Tư duy nghiên cứu khoa học lịch sử, tái hiện sự kiện, sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình, video clip 
II. Chuẩn bị 
 1.Giáo viên
 - Phương pháp:Trực quan,tổ chức các hoạt động nhóm,cá nhân,tập thể cho HS
 - Chương trình giáo dục,Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
 - Sách giáo khoa, sách giáo viên, vở bài tập 
 - Bản đồ Châu Âu thời phong kiến
 - Tranh ảnh mô tả hoạt động trong lãnh địa phong kiến và thành thị trung đại
 2. Học sinh
 - Chuẩn bị theo sự hướng dẫn của GV
III. Tổ chức dạy và học 
1.Ổn định tổ chức : 
Kiểm tra sĩ số: 
 Tác phong học sinh:
2.Kiểm tra bài cũ: 
Hỏi: Em hãy trình bày những thành tựu văn hoá nỗi bậc của Ấn độ thời Trung đại ?.
* Trả lời: 
-Chữ viết: chữ phạn
-Văn học: sử thi đồ sộ,kịch ,thơ ca 
-Kinh; Vêda
-Kiến trúc: Hinđu, phật giáo.
3.Bài mới : 
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động 
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Trong chương trình lịch sử 6 chúng ta đã được tìm hiểu khái quát lịch sử thế giới cổ đại với những thành tựu văn hoá phương đông và phương tây phát triển khá rực rỡ.trong chương trình lịch sử 7 chúng ta tiếp tục tìm hiểu thời kì tiếp theo đó là thời trung đại.Trong bài học hôm nay cô trò chúng ta cùng tìm hiểu: “Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến Châu Âu”
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức 
Mục tiêu: - HS hiểu: 
 + Khái niệm” lãnh địa phong kiến”,đặc trưng của nền kinh tế lãnh địa phong kiến
 + Hiểu biết một số nét cơ bản về thành thị trung đại:Sự ra đời,các quan hệ kinh tế,sự hình thành tầng lớp thị dân
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Hoạt động của thầy
Hoạt động học của trò
Ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự hình thành xã hội phong kiến ở Châu Âu 
- Phương pháp: sử dụng đồ dùng trực quan,đàm thoại,nêu vấn đề.
- Cách tiến hành:HS làm việc cá nhân
GV: Sử dụng bản đồ Châu Âu: Chỉ một số quốc gia cổ đại phương Tây và sự xâm nhập của người Giéc - man 
H: Khi tràn vào lãnh thổ đế quốc Rô-Ma người Giéc - man đã làm gì? 
H: Những việc làm đó có tác động như thế nào đến sự hình thành xã hội phong kiến Châu Âu? 
H: Lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ những tầng lớp nào của xã hội cổ đại ? 
H: Quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô như thế nào?
GV: Nhấn mạnh quan hệ sản xuất mới - quan hệ sản xuất phong kiến đã hình thành ở Châu Âu. 
Hoạt động 2 Tìm hiểu Lãnh địa phong kiến.
- Phương pháp: sử dụng đồ dùng trực quan,đàm thoại,nêu vấn đề.
- Cách tiến hành:HS làm việc cá nhân,nhóm
*Tích hợp môi trường
H: Em hiểu thế nào là lãnh địa phong kiến? 
GV: Giải thích khái niệm: “lãnh chúa”, “Nông nô” : 
GV: Sử dụng hình 1 (SGK) “Lâu đài và thành quách của lãnh chúa”
Miêu tả lãnh địa phong kiến 
H: Quan sát hình 1 (SGK), qua kiến thức vừa tìm hiểu em có nhận xét gì về các lãnh địa phong kiến?
---> Trong lãnh địa có đầy đủ nhà cửa, trang trại, nhà thờ ... giống như một đất nước thu nhỏ. 
H: Cuộc sống của lãnh chúa và nông nô trong các lãnh địa như thế nào? 
GV: Gọi học sinh đọc phần chữ in nghiêng /SGK
H: Qua đoạn trích trên em hãy cho biết đặc diểm của nền kinh tế lãnh địa là gì? 
GV: Như vậy đặc trưng của xã hội phong kiến Châu Âu là hình thành nền kinh tế lãnh địa.Đây là đơn vị không chỉ độc lập về kinh tế mà còn độc lập về chính trị có quyền lập pháp và hành pháp riêng.Mỗi lãnh địa được coi nhưmột vương quốc riêng nên ở giai đoạn phát triển của chế độ phong kiến Châu Âu ,quyền lực bị phân tán mà không tập trung vào tay vua.Vua thực chát cũng chỉ là một lãnh chúa lớn mà thôi
GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm bàn(5’)
Phân biệt sự khác nhau giữa xã hội cổ đại với xã hội phong kiến?
GV: Xã hội cổ đại gồm chủ nô và nô lệ.Nô lệ chỉ là “ Công cụ biết nói”.XHPK gồm lãnh chúa và nông nô.Nông nô phải nộp tô thuế cho lãnh chúa
-KN tóm tắt sự kiện,phân tích,nhận xét,tổng hợp
-HS quan sát xác định được một số quốc gia cổ đại phương Tây và sự xâm nhập của người Giéc - man 
-1 HS trình bày theo SGK những việc làm của người Giéc-man
- HS trình bày tác động đến sự hình thành xã hội phong kiến Châu Âu
-2 HS trình bày ý kiến cá nhân
-1 HS trình bày mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô
-KN tóm tắt sự kiện,phân tích,nhận xét,tổng hợp
-1 HS trình bày theo SGK khái niệm lãnh địa PK
- Quan sát và nhận xét
-1 HS trình bày Cuộc sống của lãnh chúa và nông nôống của lãnh chúa và nông nô
- HS trình bày đặc diểm của nền kinh tế lãnh địa
-HS làm việc hợp tác theo nhóm
1.Sự hình thành xã hội phong kiến ở Châu Âu 
a) Hoàn cảnh lịch sử: 
- Cuối thế kỉ V các bộ tộc người Giéc - man chiếm và tiêu diệt các quốc gia cổ đại 
b) Biến đổi trong xã hội 
- Các tầng lớp mới xuất hiện: 
+ Tướng lĩnh, quí tộc được chia ruộng đất,
 phong tước. 
® Lãnh chúa phong kiến 
+ Nô lệ và nông dân ® Nông nô. 
- Nông nô phụ thuộc vào lãnh chúa 
Þ XHPK hình thành 
2.Lãnh địa phong kiến.
- Là vùng đất rộng lớn do lãnh chúa làm chủ, trong đó có lâu đài và thành quách. 
- Đời sống trong lãnh địa 
+ Lãnh chúa: Xa hoa, đầy đủ 
+ Nông nô: Đói nghèo, khổ cực ® Chống lãnh chúa. 
- Đặc điểm nền kinh tế lãnh địa: Tự túc, tự cấp. Không trao đổi với bên ngoài. 
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập 
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- Xã hội phong kiến Châu Âu được hình thành như thế nào?
- Vẽ sơ đồ biểu diễn quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Châu Âu?
Lãnh chúa
Lập ra các vương quốc mới
XHPK Châu Âu hình thành
Xã hội phân hóa
Người Giéc man chiếm Rôma
Đế quốc Rô- ma suy yếu
Chia ruộng đất và phong tước
Nông nô
Tiếp thu Ki-tô giáo
- Nền kinh tế lãnh địa và kinh tế thành thị có gì khác nhau?
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- Hãy cho biết các vương quốc do người Giéc- man lập nên ở Châu Âu tương ứng với các quốc gia nào hiện nay?( Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Ý)?
- Hãy đóng vai người nông nô và lãnh chúa trong lãnh địa, mô tả lại công việc và cuộc sống của mình?
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- Tìm hiểu thêm những tư liệu liên quan lịch sử thế giới thời trung đại.
- Tìm hiểu cuốn sách” Bách khoa tri thức học sinh”- Lê Huy Hòa - chủ biên- NXB Lao Động(2007).
- Học bài cũ theo câu hỏi sgk.
- Đọc trước bài mới và trả lời các câu hỏi trong sgk