Giáo án Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 19: Từ Hán Việt - Nguyễn Thị Việt Hà

1Gi¸o viªn d¹y: NguyÔn ThÞ ViÖt HµNhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸oVÒ dù giêM«n : Ng÷ v¨n – Líp 7A* Kiểm tra bài cũ	Đọc đoạn thơ sau, tìm các từ Hán Việt có trong đoạn thơ và phân loại các từ Hán Việt đó theo cấu tạo.	“Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn	 Tiếng ốc xa đưa vọng trống dồn	 Gác mái ngư ông về viễn phố	 Gõ sừng mục tử lại cô thôn” (Cảnh chiều hôm – Bà Huyện Thanh Quan)Các từ Hán Việt là: hoàng hôn, ngư ông, viễn phố, cô thôn, mục tử- Đây là các từ ghép chính phụĐàn bàVí dụ/ SGK/81+82? Tại sao các câu văn dưới đây dùng các từ Hán Việt (in đậm, gạch chân) mà không dùng từ thuần Việt có nghĩa tương tự (ghi trong ngoặc đơn)a. Phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang.(đàn bà)b. Cụ là nhà lão thành cách mạng. Sau khi cụ từ trần, nhân dân địa phương đã mai táng cụ trên một ngọn đồi. (chết, chôn)c. Bác sĩ đang khám tử thi. (xác chết)* Ví dụ / SGK/81+82Phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang. =>Sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợb. Cụ là nhà lão thành cách mạng. Sau khi cụ từ trần, nhân dân địa phương đã mai táng cụ trên một ngọn đồi. => Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kínhc. Bác sĩ đang khám tử thi=> Sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ* VÝ dô / SGK/ 82§äc ®o¹n trÝch sau ®©y :d. YÕt Kiªu ®Õn kinh ®« Th¨ng Long , yÕt kiÕn vua TrÇn Nh©n T«ng.Nhµ vua : TrÉm cho nhµ ng­¬i mét lo¹i binh khÝ .YÕt Kiªu : T©u bÖ h¹ , thÇn chØ xin mét chiÕc dïi s¾t .Nhµ vua : §Ó lµm g× ? YÕt Kiªu: §Ó dïi thñng chiÕn thuyÒn cña giÆc, v× thÇn cã thÓ lÆn hµng giê d­íi n­íc . ( Theo ChuyÖn hay sö cò)=> Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khí xã hội xa xưa* Ví dụ:Phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang.=> Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kínhb. Cụ là nhà lão thành cách mạng. Sau khi cụ từ trần, nhân dân địa phương đã mai táng cụ trên một ngọn đồi. => Sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ.c. Bác sĩ đang khám tử thiSắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ.d. YÕt Kiªu ®Õn kinh ®« Th¨ng Long , yÕt kiÕn vua TrÇn Nh©n T«ng. Nhµ vua : TrÉm cho nhµ ng­¬i mét lo¹i binh khÝ .YÕt Kiªu : T©u bÖ h¹ , thÇn chØ mét chiÕc dïi s¾t .Nhµ vua : §Ó lµm g× ? YÕt Kiªu: §Ó dïi thñng chiÕn thuyÒn cña giÆc, v× thÇn cã thÓ lÆn hµng giê d­íi n­íc . ( Theo ChuyÖn hay sö cò)Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khí xã hội xưaGhi nhớ/ SGK trang 82	Trong nhiều trường hợp, người ta dùng từ Hán Việt để:Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kính- Tạo sắc thái tao nhã, tránh cảm giác thô tục, ghê sợTạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khi xã hội xa xưaBài tập nhanh: Em h·y chän tõ trong ngoÆc ®¬n vµ ®iÒn vµo chç trèng- (thaân maãu, meï):Coâng cha nhö nuùi Thaùi SônNghóa nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.Nhaø maùy deät kim Vinh mang teân Hoaøng Thò Loan - .Chuû tòch Hoà Chí Minh.- (phu nhaân, vôï):Tham döï buoåi chieâu ñaõi coù ngaøi ñaïi söù vaø Thuaän thuaän choàng taùt beå Ñoâng cuõng caïn.mÑth©n mÉuphu nhânvîBµi tËp: Theo em trong mçi cÆp c©u d­íi ®©y , c©u nµo cã c¸ch diÔn ®¹t hay h¬n? V× sao? a)1 – K× nµy con ®¹t lo¹i giái. Con ®Ò nghÞ mÑ th­ëng cho con mét phÇn th­ëng xøng ®¸ng ! 2– K× nµy con ®¹t lo¹i giái, mÑ th­ëng cho con mét phÇn th­ëng xøng ®¸ng nhÐ ! b) 1- Ngoµi s©n, nhi ®ång ®ang vui ®ïa . 2- Ngoµi s©n, trÎ em ®ang vui ®ïa. C©u a2, b2 hay h¬n v× c¸ch diÔn ®¹t trong hai c©u nµy kh«ng l¹m dông tõ H¸n ViÖt lµm cho lêi ¨n tiÕng nãi tù nhiªn, trong s¸ng, phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp* Ghi nhớ/ SGK trang 83	Khi nói hoặc viết, không nên lạm dụng từ Hán Việt, làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếpBài tập 4: SGK/ 84	Nhận xét về việc dùng các từ Hán Việt (in đậm) trong những câu sau:1. Em đi xa nhớ sức khoẻ nhé!2. Đồ vật làm bằng gỗ tốt thì sử dụng được lâudài. Còn những đồ vật làm bằng gỗ xấu dù có làm rất cầu kì, cũng chỉ dùng được trongmột thời gian ngắn. Hãy dùng các từ thuần Việt thay thế các từ HánViệt trên cho phù hợp với hoàn cảnh giaon tiếp bình thường. bảo vệmĩ lệ giữ gìnđẹp đẽbảo trọngBài tập 4: SGK/ 84	Nhận xét về việc dùng các từ Hán Việt (in đậm) trong những câu sau:1. Em đi xa nhớ sức khoẻ nhé!2. Đồ vật làm bằng gỗ tốt thì sử dụng được lâudài. Còn những đồ vật làm bằng gỗ xấu dù có làm rất cầu kì, cũng chỉ dùng được trongmột thời gian ngắn. Hãy dùng các từ thuần Việt thay thế các từHán Việt trên cho phù hợp với hoàn cảnh giaotiếp bình thường.bảo vệmĩ lệ giữ gìnđẹp đẽTrò chơi: Giải ô chữ Luật chơi: - Lớp chia thành hai đội chơi, mỗi dãy là một đội tham gia trò chơi giải ô chữ - Ô chữ gồm 9 từ hàng ngang và một từ hàng dọc. - Mỗi đội sẽ lần lượt chọn ô hàng ngang, để trả lời, trả lời đúng 1 ô hàng ngang đội đó được 20 điểm, nếu không trả lời đúng đội bạn được quyền chơi. - Các đội có thể dành quyền trả lời ô hàng dọc bất cứ lúc nào bằng cách giơ tay để giành quyền chơi. - Tuy nhiên, nếu trả lời sai sẽ phải dừng cuộc chơi. - Trả lời đúng ô hàng dọc được 30 điểm. - Đội nào nhiều điểm nhất, đội đó chiến thắng. - Mỗi đội sẽ cử ra một bạn làm đội trưởng oản tù tì để giànhquyền chơi và điều hành đội mình tham gia trò chơi.GIAÛI O CHÖÕ1432CEVQUÔEBIUPAONTCPHHININGOHAIEIPHMOVGIANGICOHUHAVETHNAIUHATIEHUHPKEHINHACMUTT561789VỆTHHÁIỪNTHCÂU 1:	Caùc töø: từ trần, hoaù thaân hoaøn vuõ, hoaû taùng, ñöôïc duøng ñeå taïo saéc thaùi biểu cảm nào?CÂU 2:	Từ “sách trời” được hiểu theo nghĩa Hán Việt là gì?CÂU 3:	 Caùc töø: thaïch maõ, quoác kyø, thieân thö thuoäc loaïi töø ghép Hán Việt nào?CÂU 4:	Teân baøi thô “Tuïng giaù hoaøn kinh sö” hieåu theo nghóa thuaàn Vieät laø gì?CÂU 5 	Dòng nhạc Việt Nam ở nước ngoài gọi là dòng nhạc gì?CÂU 6 :	Cuoäc ñaáu tranh baûo veä Toå Quoác coøn ñöôïc goïi laø gì?	Cuoäc ñaáu tranh ..CÂU 7:	Ngöôøi laùi maùy bay coøn goïi laø gì?CÂU 8	Khoâng neân duøng töø Haùn Vieät ñeå taïo saéc thaùi naøo sau ñaây: Trang troïng, tao nhaõ. Coå Chaâm bieámCÂU 9	Ngöôøi chuyeân ngheà ñốn cuûi coøn ñöôïc goïi laø gì? Bài tập: Thiết lập sơ đồ tư duy cho nội dung bài họcHöôùng daãn veà nhaø- Hoàn thiện sơ đồ tư duy vào vở- Hoïc baøi vaø laøm hoàn chỉnh bài tập 1, 2/ 83, làm baøi taäp 3 – SGK/ 84* Gôïi yù: Baùm saùt saéc thaùi bieåu caûm cuûa töø vaø chuù yù ñeán ngöõ caûnh giao tieáp Chuaån bò baøi môùi: ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BIEÅU CAÛM.* Gôïi yù: Ñoïc caùc baøi vaên (ñoaïn vaên) ôû SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· vÒ dù giê28Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· vÒ dù giê!Bài tập 1: Em chọn từ nào trong ngoặc đơn điền vào chỗ trống Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa ..như nước trong nguồn chảy ra(thân mẫu, mẹ): Nhà máy dệt kim vinh mang tên Hoàng Thị Loan - 	 ... Chủ tịch Hồ Chí Minh Tham dự buổi chiêu đãi có ngài đại sứ và ..(phu nhân, vợ) Thuận . thuận chồng tát bể Đông cũng cạn Con chim thì tiếng kêu thương Con người ... Thì lời nói phải (lâm chung, chết) Lúc .. ông cụ còn dặn dò con cháu 	 phải thương yêu nhau Mọi cán bộ đều phải thực hiện lời . của chủ tịch Hồ Chí Minh: cần , kiệm, liêm, chính, - (giáo huấn, dạy bảo) chí, công vô tư Con cái phải nghe lời ....... của cha mẹ mẹthân mẫuphu nhânsắp chếtvợsắp chếtlâm chunggiáo huấn / dạy bảodạy bảoBài tập 3: Ñoïc ñoaïn vaên sau ñaây trong truyeàn thuyeát Mò Chaâu – Troïng Thuûy, tìm nhöõng töø ngöõ Haùn Vieät goùp phaàn taïo saéc thaùi coå xöa.	Luùc baáy giôø Trieäu Ñaø laøm chuùa ñaát Nam Haûi. Maáy laàn Ñaø ñem quaân sang cöôùp ñaát AÂu Laïc, nhöng vì An Döông Vöông coù noû thaàn, quaân Nam Haûi bò gieát haïi raát nhieàu, neân Ñaø ñaønh coá thuû ñôïi cô hoäi khaùc. Trieäu Ñaø thaáy duøng binh khoâng lôïi, beøn xin giaûng hoøa vôùi An Döông Vöông, vaø sai con trai laø Troïng Thuûy sang caàu thaân, nhöng chuù yù tìm caùch phaù chieác noû thaàn.	Trong nhöõng ngaøy ñi laïi ñeå keát tình hoøa hieáu, Troïng Thuûy gaëp ñöôïc Mî Chaâu, moät thieáu nöõ maøy ngaøi maét phöôïng, nhan saéc tuyeät traàn, con gaùi yeâu cuûa An Döông Vöông (Theo Vũ Ngọc Phan)- Cã ng­êi cho r»ng chØ nªn dïng tõ thuÇn ViÖt, tuyÖt ®èi kh«ng nªn dïng tõ H¸n ViÖt ®ång nghÜa ®Ó ®¶m b¶o gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt:VD : Trong häc tËp mäi ng­êi cÇn ®éc lËp suy nghÜ .Th× l¹i viÕt r»ng : Trong häc tËp mäi ng­êi cÇn ®øng mét m×nh suy nghÜ.