Giáo án Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm - Đỗ Thị Thuyết

Ngữ văn 7 Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Đỗ Thị ThuyếtKính chào quý thầy cô về dự giờ chuyên đề Kiểm tra bài cũHãy nêu các bước để tạo lập một văn bản?Gồm 4 bước:1- Định hướng văn bản;( đối tượng, mục đích, nội dung, cách thức)2- Tìm ý, lập dàn ý để có bố cục rành mạch.3- Viết thành bài văn trong sáng, có mạch lạc và liên kết chặt chẽ4- Kiểm tra Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmĐọc những câu ca dao sau :* Thương thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra máu có người nào nghe-> Tiếng kêu của con cuốc -> gợi sự liên tưởng tiếng kêu não lòng, vô vọng của thân phận người lao động, gợi sự xót thương, đồng cảm*Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai-> Bày tỏ niềm vui, hồn nhiên trong trẻo pha chút bâng khuâng, xao xuyếnTóm lại: Người ta cần biêủ cảm khi : Biểu dạt tình cảm, cảm xúc, nói lên những rung động, sự đánh giá, khêu gợi lòng đồng cảm với người đọc Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm* Văn biểu cảm: Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng dồng cảm nơi người đọc. Còn gọi là văn trữ tình; bao gồm các thể loại văn học như thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tuỳ bút...VD1: Thảo thương nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?VD2: Trên đài, một người con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nước ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của người con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát như cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e thẹn như khoé mắt người yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng như những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đường làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng... Có lẽ không phải là người con gái đã hát trên đài. Đó chính là quê hương ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vườn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đưa quả nặng, một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu.Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmTiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmVD1: Thảo thương nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ Lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?-> Biểu đạt nỗi nhớ bạn gắn liền kỷ niệm (Đoạn văn được bày tỏ tình cảm một cách trực tiếp)Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmVD2: Trên đài, một người con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nước ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của người con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát như cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e thẹn như khoé mắt người yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng như những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đường làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng... Có lẽ không phải là người con gái đã hát trên đài. Đó chính là quê hương ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vườn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đưa quả nặng, một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu.-> Biểu đạt t/c gắn bó với quê hương, đất nước.(Bày tỏ cảm xúc gián tiếp qua tiếng hát đêm khuya)Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmĐiểm khỏc nhau: Tự sự: Miêu tả Biểu cảm:kể một cõu chuyện hoàn chỉnhChỉ có miêu tảkhụng kể hoàn chỉnh cõu chuyện cú sử dụng miờu tả để so sỏnh liờn tưởng và gợi cảm xỳc* Tình cảm trong văn biểu cảmTình cảm trong văn biểu cảm thường là những tình cảm đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn (như yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, ghét những thói tầm thường, độc ác....) Ngoài cách biểu cảm trực tiếp như tiếng kêu, lời than, văn biểu còn sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để khêu gợi tình cảm.Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmII- Luyện tập:Bài tập 1/73: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết đoạn văn nào là biểu cảm. Vì sao? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm của đoạn văn ấya- Hải đường: Loài cây nhỡ, họ chè, lá dày, mặt trên bóng, mép có nhiều răng cưa. Hoa mọc từ 1 đến 3 đoá ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài, tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp Tết âm lịch, đẹp, không thơm. Thường trồng làm cảnh.b- Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đường trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trước tấm bình phong cổ, rộ lên hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới như một lời chào hạnh phúc. Nhìn gần, hải đường có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn không thích lối văn hoa của các nhà nho cứ tôn xưng hoa hải đường bằng hình ảnh của những người đẹp vương giả. Sự thực ở nước ta, hải đường đâu phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống ở khắp vườn dân, sân đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khoẻ , sống lâu nên cội cành thường sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dã như cây chè đất đỏ. Hoa hải đường rạng rỡ, nồng nàn, nhưng không có vẻ gì yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum như muốn phong lại cái nụ cười má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xưa,lần đầu từ Nam ra Bắc lên thăm Đền Hùng, tôi đã ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đường nở đỏ núi Nghĩa LĩnhTiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảmBài tập 2: Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm trong bài thơ Sông núi nước Nam và Phò giá về kinhBài: Sông núi nước Nam: Khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước. Nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc trước mọi kẻ thù xâm lượcBài: Phò giá về kinh: Thể hiện hào khí chiến thắng của quân dân ta và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc.Bài tập củng cố:  Đâu là định nghĩa đúng về văn biểu cảm?A- Là văn bản được viết ra nhằm xác nhận cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm nào đó.B- Là văn bản được viết ra để cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng, sự vật.C- Là văn bản viết ra để trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiệm của người trình bày.D- Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của người viết, khơi gợi sự đồng cảm ở ngươì đọ.Dặn dũHọc thuộc lũng ghi nhớ làm bài tập 3. SGK/ 74Đọc văn bản “Bài ca Cụn Sơn”. Đọc chỳ thớch và trả lời cỏc cõu hỏi phần đọc- hiểu văn bản trang 78-79-80Chuẩn bị tự học văn bản: “Buổi chiều đứng ở phủ Thiờn Trường trụng ra” .Đọc phiờn õm, dịch nghĩa, dịch thơ, chỳ thớch và trả lời cỏc cõu hỏi phần đọc- hiểu văn bản trang 75-76-77Cảm ơn quý thầy, côChúc các em học tốt