Bài giảng Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 100+101: Sống chết mặc bay

Tiết 100 – 101 Sống chết mặc bay I. Tìm hiểu chung:- Phạm Duy Tốn (1883 - 1924), Quê : Hà Nội.1. Tác giả:2. Tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác: đầu thế kỉ XXBông hoa đầu mùa của truyện ngắn* Đọc – chú thích* Bố cục – tóm tắt* Bố cục: 3 phần+ Phần 1: Từ đầu đến “ khúc đê hỏng mất” nguy cơ vỡ đê.+ Phần 2: Tiếp theo đến “ điếu mày” cảnh quan phủ và nha lại đánh tổ tôm.+ Phần 3: Còn lại cảnh đê vỡ, quan thắng bài. I. Tìm hiểu chung:- Phạm Duy Tốn (1813 - 1924), Quê : Hà Nội.1. Tác giả:2. Tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác: đầu thế kỉ XXBông hoa đầu mùa của truyện ngắn3. Thể loại : Truyện ngắn hiện đại4. Bố cục: 3 phầnIII . Tìm hiểu văn bản:1. Nguy cơ vỡ đê+ Thời gian: Gần 1 giờ đêm.+ Không gian: Mưa tầm tã trút, nước sông cuồn cuộn dâng+ Địa điểm: Khúc đê làng X, Phủ X. Cuộc đọ sức vô vọng của sức người với sức trời, sức đê với sức nước.* Cảnh tượng người dân: - Công việc, dụng cụ: 	+ Kẻ thuổng, người cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ. + Hàng trăm nghìn con người hết sức giữ gìn. Âm thanh: Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau, tiếng mưa trút, tiếng nước dâng xoáy. Hình ảnh người dân: Bì bõm lội dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Tự sự xen miêu tả, biểu cảm.- Liệt kê, tăng cấp. Câu văn ngắn.*Nghệ thuật: Sự đối lập, tương phản Câu văn biền ngẫuNgười dân trong tình thế nguy cấp, trứng trọi đá, không khí náo động căng thẳng, công việc vất vả nguy hiểm, tình cảnh ‘‘ thật thảm ’’ , trăm lo nghìn sợ . Thái độ cảm thông, thương xót b. Cảnh trong đìnha. Cảnh ngoài đê 2. Cảnh ngoài đê và cảnh trong đình trước khi vỡ đê- Địa điểm: Ngoài trời mưa tầm tã, nước dân cao.- Không khí: Nhốn nháo - Người dân: Đội mưa, ướt như chuột, đói rét kiệt sức.- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác tre, đội đất, - Âm thanh: Trống đánh, ốc thổi, xao xác gọi nhau. Cảnh thảm hại đáng thương.b. Cảnh trong đìnha. Cảnh ngoài đê - Không khí: Nghiêm trang.Quan phụ mẫu:+Tư thế: Ung dung, chễm chện ngồi + Đồ dùng: Bát yến, tráp đồi mồi, cau đậu, rễ tía Xa hoa,vương giả, vô trách nhiệm.+ Việc làm: Đánh tổ tôm. Địa điểm: Trong đình2. Cảnh ngoài đê và cảnh trong đình trước khi vỡ đê- Địa điểm: Trong đình, trên mặt đê, cao, vững chắc.- Chân dung quan phụ mẫu : uy nghi, chễm chện ngồi, dựa gối xếp, chân duỗi thẳng, để cho người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi.- Đồ dùng sinh hoạt : Bát yến hấp đường phèn, trầu vàng, cau đậu, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà,...- Cử chỉ : Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi. - Không khí, quang cảnh: đèn thắp sáng trưng, kẻ hầu, người hạ đi lại rộn ràng -> Không khí tĩnh mịch, trang nghiêm=> Cuộc sống xa hoa, sung sướng, thích hưởng lạc- Thành phần tham dự : Thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông nhì, chánh tổng sở tại. - Không khí : Lúc mau, lúc khoan, ung dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.- Thái độ của quan phụ mẫu : "Ngài đang dở ván bài ...ngài cũng thây kệ", "Mặc ! dân chẳng dân thời chớ", "Một nước bài cao...thời thật là phàm ». => Quan lại ai nấy đều ăn chơi, đam mê cờ bạc.=> Tương phản + miêu tả, biểu cảm.Biện pháp nghệ thuật => Phản ánh sự đối lập giữa thảm cảnh của người dân với cảnh đánh bạc trong đình.Thái độ của tác giả Mỉa mai châm biếm thái độ quan lại. Lên án gay gắt thái độ thờ ơ đến tàn nhẫn, vô lương tâm của quan lại phong kiến. Đồng cảm xót thương trước cảnh nhân dân gặp hoạn nạn bởi thiên tai.a. Thiên nhiênb. Thái độ của quan lại- Nước tràn xoáy nhà trôi, lúa ngập không chỗ ở, không nơi chôn !Thê thảm, thương tâm.- Nha lại, thầy đề: run sợ.- Quan phụ mẫu: điềm nhiên.- Hành động:Vỗ tayXòe bài Cười nóiSung sướngThắng lớnBiện pháp nghệ thuật => Tăng cấp, tương phản + đối thoại và biểu cảm.=> Hấp dẫn, khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.3. Cảnh đê vỡBài thuyết trình đến đây là kết thúc. Tạm biệt và hẹn gặp lại