Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 26: Sống chết mặc bay (Chuẩn kiến thức)

 I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả - Phạm Duy Tốn ( 1883 – 1924 ).Quê ở tỉnh Hà Tây.Là nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ Việt Nam. Tìm thông tin !Xuất xứThể loạiPTBĐBố cụcTìm thông tin !Xuất xứIn lần đầu tiên trên tạp chí Nam Phong, số 18 – 1918. Sau được in lại trong tuyển tập “Truyện ngắn Nam phong”), NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1989.Thể loạiTruyện ngắnPTBĐTự sự*, miêu tả, biểu cảm.Bố cục+ Đoạn 1 : Đầu khúc đê này hỏng mất Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.+ Đoạn 2 : Ấy, lũ con dân Điếu, mày! Cảnh quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm.+ Đoạn 3 : Phần còn lại Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu.Giới thiệu về truyện hiện đại? ViÕt b»ng v¨n xu«i tiÕng ViÖt hiÖn ®¹i.- Cã tÝnh chÊt hư­ cÊu.- Cèt truyÖn phøc t¹p.Kh¾c ho¹ hình tượng , ph¸t hiÖn b¶n chÊt trong quan hÖ nh©n sinh hay ®êi sèng con người.Cuéc c¸ch m¹ng trong v¨n häc ViÖt Nam.- ĐÇu thÕ kØ XXToàn cảnh đê sông Hồng6 Truyện xảy ra ở Bắc Bộ vào lúc một giờ đêm, nước sông Nhị Hà lên to - khúc đê X, xã X sắp bị vỡ. Dân phu hàng trăm người kéo tới lo sợ đê hỏng. Nhưng trong đình vẫn đèn thắp sáng trưng, kẻ hầu người hạ tấp nập cho quan phụ mẫu đánh tổ tôm. Trước nguy cơ đê vỡ nha lại và quan vẫn thản nhiên đánh bài và thờ ơ trước cảnh tượng lo sợ của dân. Cuối cùng, quan thắng bài, đê vỡ dẫn tới cảnh thảm sầu.Tóm tắt văn bản7II. Tìm hiểu chi tiết1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân.a) Cảnh đê sắp vỡ:Cảnh đê sắp vỡ được gợi tả bằng chi tiết không gian, thời gian, địa điểm như thế nào?+ Thời gian :+ Địa điểm : + Không gian : + Tình trạng khúc đê: gần một giờ đêm.khúc đê làng X- phủ X.trời mưa tầm tã , nước sông Nhị Hà đang lên.đã thẩm lậu, không khéo thì vỡ mất. Tình thế vô cùng nguy nan, khẩn cấpb) Sự chống đỡ của người dân:Trước tình cảnh đê sắp vỡ, người dân đã có những hành động gì?- Dân phu: người cuốc, người xẻng, đội đất, vác tre ướt như chuột. Ai ai cũng mệt lử.- Âm thanh: huyên náo, ồn ào.Nhốn nháo, vất vả, mệt nhọc.Ngày càng yếu.Bất lực. "Nước sông Nhị Hà lên to quá", thời nước cứ cuồn cuộn ".Sức người"Sức người khó lòng địch nổi với sức trời", ngày một giảm Thế đêĐê " núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu "."Trời mưa tầm tã", "Mưa tầm tã trút xuống".mỗi lúc một tăngThế nướcNgày càng mạnh.Đe dọa cuộc sống của con người.Nghệ thuật tăng cấp, đối lậpSức trờiKhông khí trong đìnhQuang cảnh ngoài đê> Đối lập với cảnh ngộ của dân hộ đê.a. Cảnh quan phủ được hầu hạ:- Chân dung: Uy nghi, chễm chện ngồi, tay trái dựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra để cho tên người nhà quỳ ở đất mà gãi. Cuộc sống quan lại xa hoa, vương giả.- Đồ sinh hoạt: Có bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồi, trầu vàng, ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà.- Cử chỉ: Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi. Cảnh quan phủ được hầu hạ được miêu tả như thế nào?Khay khảmTay trái dựa vào gối xếp.Chân phải duỗi thẳng ra, để cho tên người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi.Ngồi uy nghi chễm chện.Không khí trong đìnhQuang cảnh ngoài đê> Tăng cấp, tương phản + đối thoại và biểu cảm.=> Hấp dẫn, khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.3. Cảnh đê vỡ: => Dân chúng rơi vào cảnh khốn cùng: Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn.Sung sướng1. NGHỆ THUẬTKết hợp thành công 2 phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp.Xây dựng tính cách nhân vật bằng ngôn ngữ miêu tả, kể, biểu cảm.Cách sử dụng từ ngữ gợi hình2. NỘI DUNGGiá trị hiện thựcGiá trị nhân đạoPhản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “lòng lang dạ thú”.Niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản?III. TỔNG KẾTLiên hệ với thiên tai ở đất nước taChọn chữ cái trước câu trả lời đúng nhất Câu 1 : Giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện ngắn Sống chết mặc bay là gì ? A. Phản ánh sự đối lập gay gắt và hoàn toàn giữa cuộc sống của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại tiêu biểu là tên quan phụ mẫu trước sinh mạng của nhân dân B. Sự cảm thông sâu sắc của tác giả trước cảnh nhân dân hộ đê vô cùng vất vả và cảnh nhân dân điêu linh sau khi đê vỡ C. Bao gồm cả Avà BD. Không phải A và B Câu 2 : Truyện hấp dẫn người đọc nhờ những yếu tố nào ? A. Kết hợp các biện pháp đối lập – tương phản và tăng cấp B. Kể chuyện miêu tả cụ thể , gon gàng C. Đối thoại ngắn sinh động D. Tất cả các phương án trên Giá trị . của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ thú”. Giá trị .. . của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.Tìm từ để điền vào chỗ trống cho thích hợp:hiện thựcnhân đạo*Nhan đề này tác giả đã khắc họa được thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm, bản chất ích kỉ của những kẻ cầm quyền. ? Giải thích nhan đề " Sống chết mặc bay" Những hình thức ngôn ngữ đã được vận dụng trong truyện “Sống chết mặc bay” là gì ? Hãy trả lời câu hỏi trên bằng cách đánh dấu theo bảng thống kê sau đây:Hình thức ngôn ngữCóKhôngNgôn ngữ tự sựNgôn ngữ miêu tảNgôn ngữ biểu cảmNgôn ngữ người kể chuyệnNgôn ngữ nhân vậtNgôn ngữ độc thoại nội tâmNgôn ngữ đối thoạixxxxxxxNGUY CƠ VỠ ĐÊNhân dânQuan, nha lạiVất vả chống đỡ Bình thản, đánh tổ tôm ĐÊ VỠ Lâm vào cảnh khốn khổ, sầu thảmVẫn bình thản, thờ ơ trước cuộc sống lầm than của nhân dânCuộc sống lầm than, cơ cực trước thiên taiThái độ vô trách nhiệm, bỉ ổi và phi nhân tính.SƠ ĐỒ TƯ DUY