Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 27: Dùng cụm chủ - Vị để mở rộng câu (tiếp theo)

BẮT B Ư ỚM 
Catch a Butterfly 
1 
TEAM A 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
5 
4 
7 
9 
3 
1 
6 
2 
8 
10 
1 
TEAM B 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
CHÚC MỪNG 
ĐỘI A 
CONGRATULATIONS 
TEAM A 
CHÚC MỪNG 
ĐỘI B 
CONGRATULATIONS 
TEAM B 
PIPI 
A. Chủ ngữ 
Cụm C-V được in đậm trong câu văn "Đất nước ta 
đang chuyển biến nên còn nhiều khó khăn" 
làm thành phần gì trong câu? 
B. Vị ngữ 
C. Phụ ngữ cho CDT 
D. Phụ ngữ cho CĐT 
GO HOME 
A. Phần trung tâm 
Cấu tạo của cụm từ gồm 
có những phần nào? 
B. Phần phụ trước 
C. Phần phụ sau 
D. Gồm cả ý A,B,C 
GO HOME 
A. Trời mưa làm cho em phải nghỉ học. 
Trong các câu sau, câu nào không dùng 
cụm C – V làm thành phần câu 
hoặc thành phần cụm từ? 
B. Hôm nay tôi rất buồn. 
C. Tôi đã làm xong việc mẹ giao. 
D. Gió thổi mạnh làm cây đổ rạp. 
GO HOME 
A. Hai 
Câu “Mai học giỏi khiến cha mẹ vui lòng” dùng mấy cụm C-V để mở rộng câu? 
B. Một 
C. Bốn 
D. Ba 
GO HOME 
A. Phụ trước 
Trong cụm từ, phần nào có thể 
lược bỏ đi được? 
B. Ph ầ n trung tâm 
C. Phụ trước và phụ sau 
D. Không thể bỏ được phần nào 
GO HOME 
A. Lan học giỏi. 
Trong các câu sau, câu nào là 
câu được mở rộng? 
B. Năm nay, Lan học giỏi. 
C. Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng 
D. Câu B và câu C 
GO HOME 
A. Mẹ về làm tôi thêm vững tâm. 
Trong các câu sau, câu nào không dùng cụm 
C – V làm thành phần câu hoặc 
 thành phần cụm từ? 
B. Ông tôi luôn dậy sớm . 
C. Chúng tôi đã làm xong bài tập thầy giáo r a. 
D. Tôi luôn nghĩ rằng bạn ấy rất tốt. 
GO HOME 
A. Chủ ngữ. 
Cụm C – V được in đậm trong câu: 
“ Con được bố tha thứ ” . Làm thành 
phần gì trong câu? 
B. Vị ngữ. 
C. Phụ ngữ trong cum danh từ. 
D. Phụ ngữ trong cụm động từ. 
GO HOME 
A. Phụ ngữ của CĐT 
Cụm C-V được in đậm trong câu “ Nhi cảm thấy bàn tay mẹ siết chặt tay mình ” làm thành phần gì? 
B. Chủ ngữ 
C. Vị ngữ 
D. Phụ ngữ của CDT 
GO HOME 
Đặt 1 câu nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Va-ren hoặc PBC có cụm C-V làm thành phần 
câu/ thành phần cụm từ trong câu 
GO HOME 
Các phép biến đổi câu 
Các phép biến đổi câu 
Chuyển đổi kiểu câu 
Rút gọn câu 
Mở rộng câu 
Thêm trạng ngữ cho câu 
Dùng cụm C-V để mở rộng câu 
Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
Dùng cụm C-V để 
mở rộng câu: Luyện tập 
I. Nhắc lại kiến thức 
Khái niệm 
Làm việc nhóm 
Hoàn thiện những ý sau để ôn lại chủ đề: Dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu 
Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu 
Tác dụng 
Khái niệm 
Các trường 
hợp áp dụng 
Tác dụng 
Dùng cụm C – V để mở rộng câu 
Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C –V , làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để MR 
C hủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ. 
Làm cho nội dung ý nghĩa của câu cụ thể, đầy đủ. 
Con thuyền /sang sông. 
 Con thuyền chở đầy hàng hóa /sang sông. 
Bài tập nhanh 
Hãy xác định thành phần câu và cho biết các câu trên mở rộng thành phần nào? 
a. Chiếc bàn này chân đã gãy. 
b. Cô giáo ốm là một tin buồn. 
c. Mẹ luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3. 
d. Tôi rất thích con gấu Lan tặng. 
a. Chiếc bàn này/ chân đã gãy. 
 Cụm C-V là vị ngữ 
b. Cô giáo ốm / là một tin buồn. 
 Cụm C-V là chủ ngữ 
c. Mẹ / luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3. 
 Cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ 
d. Tôi / rất thích con gấu Lan tặng. 
 Cụm C-V làm phụ ngữ cho danh từ 
II. Luyện tập 
Vòng 3: Về đích 
Vòng 1: Nhanh tay, nhanh mắt 
Vòng 2: Ghép cặp 
Chinh phục đỉnh cao 
Vòng 1: Nhanh tay, nhanh mắt 
Thảo luận nhóm trong 2 phút, tìm cụm C-V làm thành phần câu/ thành phần cụm từ + Cho biết đó là thành phần câu nào? 
Đại diện nhóm lên bảng viết đáp án, đúng 1 ý được 1 điểm, sai không được cộng điểm 
Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa. 
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. 
Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người nước ngoài [...]. 
Khí hậu nước ta ấm áp // cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa. 
C1 
V1 
C2 
V2 
CN 
VN 
 C1 – V1 làm chủ ngữ 
 C2 – V2 làm phụ ngữ cho cụm động từ 
Có kẻ // nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ , núi non, hoa cỏ trông mới đẹp ; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh , tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. 
CN 
VN1 
VN2 
 Cụm C – V làm phụ ngữ cho cụm danh từ 
Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần , và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người nước ngoài [...]. 
CN 
VN 
 Cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ “thấy” 
 Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là CN và VN và các CDT, CĐT, CTT trong câu. Tiếp theo, phân tích cấu tạo của các thành phần đó và kết luận cụm C - V đó thuộc thành phần nào. 
 Một câu có thể được mở rộng bằng một hoặc nhiều cụm C – V nối tiếp nhau. 
Vòng 2: Ghép cặp 
GV đưa ra 7 cặp câu/ vế câu 
HS gộp các câu cùng cặp thành 1 câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa 
Mỗi câu đúng được cộng 1 điểm 
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng. 
Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: "Cái đẹp là cái có ích”. 
Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc. 
Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới. 
 Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô vui lòng. 
 “Cái đẹp là cái có ích ” đã được nhà văn Hoài Thanh khẳng định. 
 Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương trầm bổng như một bản nhạc. 
 Cách mạng tháng Tám thành công, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới. 
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. 
Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại. 
Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà", "Giác ngộ", "Bên kia sông Đuống",... ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước. 
 Anh em hòa thuận làm cho hai thân vui vầy. 
 Đây là cảnh một cánh rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại. 
 Hàng loạt vở kịch như “Taỵ người đàn bà”, “Giác ngộ", “Bên kia sông Đuống ”,... ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước. 
 Cách mở rộng câu: Từ một câu đơn bình thường, từ hai vế trong một câu, hoặc từ hai câu đơn ta có thể tạo thành một câu có dùng cụm C – V để mở rộng bằng cách thêm, bớt những từ ngữ thích hợp. 
- Cách mở rộng câu phụ thuộc vào mối quan hệ giữa các câu và mục đích của người nói 
- Dùng cụm C – V để mở rộng câu làm cho câu diễn đạt ngắn gọn, dễ hiểu, tránh lặp từ. 
- Câu dùng cụm C – V để mở rộng được sử dụng rộng rãi trong văn chương và trong giao tiếp hàng ngày. 
- Các phụ ngữ của ĐT cảm nghĩ (biết, biết rằng, tin, tin rằng, nghĩ ), ĐT gây khiến (khiến, khiến cho, làm cho ), ĐT khả năng (muốn, định ), ĐT bị động (bị, được, chịu, mắc phải ) thường được mở rộng thành cụm C-V. 
Vòng 3: Về đích 
GV đưa ra 4 ví dụ 
HS b iến đổi các câu đó thành câu có cụm C - V làm thành phần câu / thành phần cụm từ. 
Đúng được cộng 1 điểm 
Bà nội chia quà cho các cháu. 
Tôi đã gặp bạn ấy. 
Quyển sách rất hay. 
Cả lớp đã làm xong bài tập. 
 Bà nội đi chợ về chia quà cho các cháu. 
 Tôi đã gặp bạn ấy đi học về . 
 Quyển sách bạn cho mượn rất hay. 
 Cả lớp đã làm xong bài tập thầy giáo ra. 
Hướng dẫn tự học 
 Viết đoạn văn nghị luận bàn về lợi ích của việc đọc sách trong đó có sử dụng câu C - V làm thành phần. 
 Viết đoạn văn nghị luận bàn về lợi ích của việc đọc sách trong đó có sử dụng câu C - V làm thành phần. 
 Soạn bài: “Luyện nói: Giải thích về một vấn đề” 
(Vẽ sơ đồ tư duy, sư tầm hình ảnh, video ) 
Tạm biệt 
các em