Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 1+2: Văn bản Bầy chim chìa vôi

KHỞI ĐỘNG 
KHỞI ĐỘNG 
1. Lời bài hát cùng các hình ảnh trong video gợi cho em những cảm xúc , suy nghĩ gì ? 
2. Em hãy chia sẻ thêm với cả lớp về những kỉ niệm tuổi thơ mà em đã trải qua . 
1. Tác giả 
Nguyễn Quang Thiều sinh 1957 
- Quê: Hà Tây (nay thuộc TP Hà Nội) 
- Là người nghệ sĩ đa tài: sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh,... 
Viết nhiều tác phẩm cho thiếu nhi 
 Tác phẩm: Bí mật hồ cá thần (1998); Con quỷ gỗ (2000); Ngọn núi bà già mù (2001), 
MỘT SỐ TÁC PHẨM 
2. Văn bản 
- Đề tài: T rẻ em (T uổi thơ và thiên nhiên ) 
- Xuất xứ: in trong tập “ Mùa hoa cải bên sông ”. 
- Thể loại: truyện 
3. Bố cục văn bản 
Chia 3 phần 
+ P hần ( 1 ) Câu chuyện nửa đêm của hai anh em Mên và Mon về bầy chìa vôi. 
+ P hần ( 2 ) K ế hoạch giải cứu bầy chìa vôi. 
+ P hần ( 3 ) Hành động dũng cảm của hai anh em Mên và Mon, cảnh bầy chim chìa vôi bay lên vào buổi bình minh. 
Chi tiết 
Thời gian 
Hoàn cảnh 
 Nội dung cuộc nói chuyện 
Tâm trạng của Mên và Mon 
Nhận xét cuộc trò chuyện 
HS thảo luận nhóm 4-5p hoàn thiện p hiếu học tập 
 (Cuộc trò chuyện của Mên và Mon ở phần 1) 
Chi tiết 
Thời gian 
- Khoảng hai giờ sáng 
Hoàn cảnh 
- Mưa vẫn to 
- Tiếng nước sông dâng cao xiên xiết chảy 
 Nội dung cuộc nói chuyện 
- Nước sông lên to 
- Bãi cát giữa sông 
- Chim chìa vôi 
Tâm trạng của Mên và Mon 
Mon: Em sợ 
Mên: Tao cũng sợ 
Nhận xét cuộc trò chuyện 
Cuộc trò chuyện xoay quanh việc Mên và Mon lo sợ bầy chim chìa vôi non sẽ bị chết đuối trước nguy cơ bãi cát giữa sông bị ngập do trời mưa to. 
P hiếu học tập cuộc trò chuyện của Mên và Mon ở phần 1 
Tiết 2 
 *Việc g iải cứu bầy chim chìa vôi 
 Lời của Mon 
 Lời của Mên 
 *Việc g iải cứu cá bống 
 - 
 Qua nội dung cuộc thoại em có nhận xét gì về nhân vật Mon ? 
HS HĐCĐ-5p hoàn thiện p hiếu học tập 
 (C uộc trò chuyện của Mên và Mon ở phần 2) 
 *Việc g iải cứu bầy chim chìa vôi 
 Lời của Mon 
 Lời của Mên 
- Anh đã nhìn thấy chim chìa vôi nó bay từ bãi cát vào bờ bao giờ chưa? 
- Tổ chim sẽ bị chìm mất. 
- Hay mình mang chúng nó vào bờ. 
 - Em không biết 
- Tổ chim ngập mất anh ạ. Mình phải mang chúng nó vào bờ, anh ạ. 
- Vâng, cứ lấy đò của ông Hảo mà đi. 
- Chưa. 
- Thế làm thế nào bây giờ? 
- Bây giờ nước to lắm, làm sao mà lội ra đấy được. 
- Đi bây giờ à? 
 *Việc g iải cứu cá bống 
Chiều qua bố kéo chũm được con cá bống to và đẹp .Em lấy chộm . 
 Em thả vào chỗ cống sông rồi. 
 -Thế đâu rồi? 
 Qua nội dung cuộc thoại em có nhận xét gì về nhân vật Mon? 
- Quyết định đi giải cứu bầy chim chìa vôi non ngay trong đêm 
- Mon là cậu bé có trái tim nhân hậu, yêu thương loài vật. 
P hiếu học tập cuộc trò chuyện của Mên và Mon ở phần 2 
Thời gian 
 Khung cảnh bãi sông 
Cuộc cất cánh của bầy chim chìa vôi 
Nghệ thuật, tác dụng? 
HS HĐN4-6p hoàn thiện p hiếu học tập 
 ( Cảnh bầy chim chìa vôi cất cánh) 
Thời gian 
 - Vào buổi sáng bình minh 
 Khung cảnh bãi sông 
- Dòng nước khổng lồ nuốt chửng phần còn lại cuối cùng của dải cát 
Cuộc cất cánh của bầy chim chìa vôi 
- Một cảnh tượng như huyền thoại hiện ra.- Những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ... 
- Cuối cùng bầy chim đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng, đầu tiên và kì vĩ nhất trong đời của chúng 
Nghệ thuật, tác dụng? 
 - Quan sát, miêu tả tinh tế 
 - Tương phản 
 Thể hiện sự kì diệu, sức sống mãnh liệt của thiên nhiên 
P hiếu học tập cảnh bầy chim chìa vôi cất cánh 
STT 
Tiêu chí 
Đạt 
Chưa đạt 
1 
Đảm bảo hình thức đoạn văn với dung lượng khoảng 5 - 7 câu. 
2 
Đoạn văn đúng chủ đề: kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông. 
3 
Ngôi kể thứ nhất: kể theo lời của nhân vật Mon hoặc Mên. 
4 
Đoạn văn đảm bảo tính liên kết giữa các câu trong đoạn văn. 
5 
Đoạn văn đảm bảo về yêu cầu về chính tả, cách sử dụng từ ngữ, ngữ pháp. 
Bảng kiểm kĩ năng viết đoạn văn 
Đoạn văn tham khảo 
	 Khi ánh bình minh vừa đủ sáng để soi tỏ những hạt mưa thì cũng là lúc dòng nước khổng lồ nuốt chửng phần còn lại của bãi cát. Trước mắt tôi một cảnh tượng như huyền thoại hiện ra. Từ mặt nước loang loáng của dòng sông, những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ vụt bay lên. Tôi và anh Mên không ai nói một câu nào, chúng tôi cứ đứng như thế, khắp người tôi một hơi nóng tỏa ra ngùn ngụt. Bây giờ, khi mặt trời nhô lên cao thì cũng là lúc con chim non nớt cuối cùng cất cánh an toàn đến lùm dứa dại bên kia bờ sông. 
Rung 
Chuông Vàng 
Luật ch ơ i 
- HS nghe câu hỏi và có 5s để chọn đáp án . 
Kết thúc 5s HS sẽ đưa ra đáp án của mình (nếu không có đáp án thì mất quyền chơi tiếp) 
GV công bố kết quả, HS đối chiếu kết quả của mình nếu sai mất quyền chơi.( Hai HS cạnh nhau giám sát nhau) 
HS nào có số câu trả lời đúng nhiều nhất sẽ thắng cuộc 
0 1 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 1. Nhân vật chính trong văn bản là ai ? 
Bầy chim chìa vôi 
Mon 
Mon và Mên 
Mên 
0 2 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 2. Dựa theo tiêu chí loại nhân vật trung tâm thì đề tài của văn bản là gì? 
Đề tài trẻ em 
Đề tài người nông dân 
Đề tài thiên nhiên. 
Đề tài gia đình 
0 3 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 3. Văn bản được kể theo ngôi thứ mấy? 
Ngôi thứ nhất 
Ngôi thứ hai 
Ngôi thứ ba 
Kết hợp ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba 
0 4 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 4. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là: 
Biểu cảm 
Miêu tả 
Tự sự và miêu tả 
Tự sự 
0 5 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 5. Chọn 1 đáp án đúng nhất: Lí do cuộc trò chuyện lúc nửa đêm của hai anh em Mon và Mên là: 
Do hai anh em không buồn ngủ. 
Do hai anh em mong trời hết mưa. 
Do lo lắng cho bầy chìa vôi non ở bãi sông khi trời mưa to. 
Hai anh em mong trời mau sáng để đi bắt cá. 
0 6 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 6. Đâu KHÔNG phải là tập tính của bầy chìa vôi ở bãi sông quê Mên và Mon? 
Làm tổ và đẻ trứng nơi bãi cát giữa sông . 
L àm tổ dọc theo những con sông, suối . 
Vào mùa lũ, khi nước ngập bãi cát thì bầy chìa vôi bay vào bờ. 
Mùa khô, bầy chìa vôi quay lại bãi cát bắt đầu mùa sinh nở. 
0 7 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 7. Ý nào sau đây khái quát đầy đủ nhất về tính cách của hai anh em Mon và Mên? 
Hồn nhiên, hiếu động 
Thông minh, lanh lợi 
Luôn y êu thương loài vật, yêu quý thế giới tự nhiên. 
Có trái tim nhân hậu, bao dung . 
0 8 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 8. Những chi tiết miêu tả cảm xúc của hai anh em khi quan sát bầy chìa vôi bay lên là: 
Hình như nghe thấy trong ngực mình nhịp đập của những trái tim hối hả nhưng đều đặn. 
Hai anh em nhận ra chúng đã khóc từ lúc nào . 
Hai anh em nhìn nhau và bật cười ngượng nghịu. 
Tất cả các ý trên. 
0 9 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 9. Trong văn bản, tính cách 2 anh em Mon và Mên hiện lên qua những yếu tố nào? 
Trang phục, hình dáng, cử chỉ, hành động 
Lời nói nhân vật, hành động 
Hình dáng, lời của người kể chuyện 
Hành động, lời nói nhân vật, người kể chuyện. 
10 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Câu 10. Văn bản “ Bầy chim chìa vôi ” gửi đến bạn đọc thông điệp gì? 
Cần dũng cảm đối mặt và vượt qua thử thách trong cuộc sống. 
Con cái phải nghe lời bố mẹ. 
Hãy giữ cho mình một trái tim nhân hậu. 
Anh em phải biết nhường nhịn nhau. 
VẬN DỤNG 
HS về nhà thực hiện nhiệm vụ 
Hiện nay, nhiều gia đình bắt con em học quá nhiều, không còn thời gian để trải nghiệm, quan sát cuộc sống xung quanh. Em có suy nghĩ gì về vấn đề này?