Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 120, Bài 28: Liệt kê

1 
Nhanh tay, nhanh mắt 
2 nhóm quan sát hình ảnh trong 1 phút 
2 
Đại diện của 2 nhóm lên viết những sự vật có trong tranh 
3 
Nhóm nào viết nhanh, nhiều và đúng hơn trong 2 phút sẽ thắng 
Tiết 120: 
Liệt kê 
I. 
Thế nào là phép liệt kê? 
II. 
Các kiểu liệt kê 
III. 
Luyện tập 
Thế nào là phép liệt kê? 
Tìm những đồ vật của quan lớn trong đoạn văn sau ? 
	 Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt .[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [... ]. 
Nhận xét về cấu tạo của các cụm từ in đậm và nêu tác dụng? 
* Ví dụ 
- Bát yến hấp đường phèn 
- Tráp đồi mồi chữ nhật 
- Ống thuốc bạc 
- Đồng hồ vàng 
- Dao chuôi ngà 
- Ống vôi chạm 
Trầu vàng, cau đậu, rễ tía 
Ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông 
Cụm từ cùng loại: Cụm danh từ 
T ừ cùng loại: D anh từ 
Cấu tạo 
C ác danh từ, cụm danh từ (các từ và cụm từ cùng loại) được sắp xếp nối tiếp nhau. 
Tác dụng 
 Nhấn mạnh sự x a hoa, 
 an nhàn, sung sướng của 
 quan đối lập với tình cảnh 
 của dân phu đang lam lũ 
 ngoài mưa gió. 
Em hiểu thế nào là phép liệt kê? 
GHI NHỚ 
Khái niệm: Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại 
Tác dụng: Để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm 
Bài tập nhanh 
C hỉ ra phép liệt kê có trong bài ca dao sau và nêu tác dụng của phép liệt kê đó . 
Hôm qua tát nước đầu đìnhBỏ quên cái áo trên cành hoa sen.Em được thì cho anh xinHay là em để làm tin trong nhà?Áo anh sứt chỉ đường tàVợ anh chưa có, mẹ già chưa khâuÁo anh sứt chỉ đã lâuMai mượn cô ấy về khâu cho cùng.Khâu rồi anh sẽ trả côngÍt nữa lấy chồng anh lại giúp cho.Giúp em một thúng xôi vòmột con lợn béo, một vò rượu tămGiúp em đôi chiếu em nằmđôi chăn em đắp, đôi trằm em đeoGiúp em quan tám tiền cheoQuan năm tiền cưới lại đèo buồng cau. 
Tát Nước Đầu Đình 
Tác dụng của phép liệt kê: 
- Liệt kê một loạt các sự vật đều là những lễ vật hỏi cưới Chàng trai bộc lộ, bày tỏ tâm ý, tình cảm của mình dành cho cô gái. 
II. Các kiểu liệt kê 
Ví dụ 1 
Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau? 
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. 
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. 
a/ 
b/ 
tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải 
tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải 
Liệt kê theo từng sự việc 
Liệt kê c ó quan hệ từ “và ” 
 Liệt kê không theo cặp. 
 L iệt kê theo cặp . 
Ví dụ 1 
Ví dụ 2 
Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây và nhận xét 
Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. 
 a 
Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia . 
 b 
Tre, nứa, trúc, mai, vầu 
 a 
hình thành và trưởng thành 
gia đình, họ hàng, làng xóm 
 b 
 Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê 
 Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến Liệt kê tăng tiến . 
 L iệt kê không tăng tiến . 
Theo cấu tạo 
Theo ý nghĩa 
Các kiểu liệt kê 
Liệt kê theo cặp 
Liệt kê không theo cặp 
Liệt kê tăng tiến 
Liệt kê không tăng tiến 
S ơ đ ồ bài học 
III. 
Luyện tập 
Nhìn tranh 
Đặt câu 
Có biện pháp liệt kê 
Sân trường đang yên tĩnh, vắng lặng bỗng ồn ào, nhộn nhịp hẳn lên vì các trò chơi: đá bóng, nhảy dây, đánh cầu , 
N1 
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta 
N2 
Ca Huế trên sông Hương 
Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau và nêu tác dụng. 
N3 
Người con gái Việt Nam. 
“ Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.” 
Nhạc công dùng những ngón đàn trau chuốt như ngón nhấ n , mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi. Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người .” 
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng 
Em đã sống lại rồi, em đã sống! 
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung 
Không giết được em, người con gái anh hùng! 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
Nhóm 3 
“ Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.” 
Nhóm 1 
Tác dụng: Lòng tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc được biểu hiện qua những tấm gương của các vị anh hùng dân tộc. 
 Nhạc công dùng những ngón đàn trau chuốt như ngón nhấ n , mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi. Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người .” 
Nhóm 2 
- Miêu tả sự linh hoạt trong việc chơi đàn của các nhạc công với những ngón đàn hết sức phong phú. 
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng 
Em đã sống lại rồi, em đã sống! 
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung 
Không giết được em, người con gái anh hùng! 
Nhóm 3 
- Phơi trần tội ác man rợ của lũ cướp nước, ca ngợi sự dũng cảm, bất khuất và lòng can đảm của nữ chiến sĩ cách mạng. 
01 
02 
Viết 1 đoạn văn giới thiệu về 1 nét văn hóa đặc sắc của quê hương em, trong đó có sử dụng phép liệt kê 
03 
Tìm đọc thêm về biện pháp liệt kê 
Soạn bài: “Tìm hiểu chung về văn bản hành chính” 
Hướng dẫn tự học 
Tạm biệt! Cảm ơn các em!!!