Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 38: Tiếng Việt Từ trái nghĩa

KIỂM TRA BÀI CŨ 1. Tìm từ đồng nghĩa trong các câu sau: - Rủ nhau xuống bể mò cua Đem về nấu quả mơ chua trên rừng - Chim xanh ăn trái xoài xanh Ăn no tắm mát đậu cành cây đa. 2. Thế nào là từ đồng nghĩa?ĐÁP ÁN1. Từ đồng nghĩa: quả - trái. - Rủ nhau xuống bể mò cua Đem về nấu quả mơ chua trên rừng. - Chim xanh ăn trái xoài xanh Ăn no tắm mát đậu cành cây đa.2. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.Kẻ khóc người cườiTIẾT 38:TIẾNG VIỆTTỪ TRÁI NGHĨAI. Thế nào là từ trái nghĩa?Câu 1. Đọc lại bản dịch thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của Tương Như và bản dịch thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Trần Trọng San. Dựa vào kiến thức đã học ở Tiểu học, tìm các cặp từ trái nghĩa? Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương.	(Tương Như)Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê Trẻ đi, già trở lại nhà,Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu. Gặp nhau mà chẳng biết nhau,Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng? (Trần Trọng San)Ngẩng > T¹o ra phÐp ®èi, lµm næi bËt t×nh yªu quª h­ương tha thiÕt cña nhµ th¬.=> T¹o ra phÐp ®èi, kh¸i qu¸t qu·ng ®êi xa quª, nªu c¶nh ngé biÖt li cña t¸c gi¶. Gióp cho c©u th¬ nhÞp nhµng, c©n xøng. Trẻ đi, già trở lại nhà, Giäng quª kh«ng ®æi, s­ương pha m¸i ®Çu. GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, TrÎ c­ười hái : “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng ?” §Çu gi­ường ¸nh tr¨ng räi, Ngì mÆt ®Êt phñ s­ương . NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h­ương. T¸c dông C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnhNgẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê(Tương Như ) (TrÇn Träng San)1. Thế nào là từ trái nghĩa?2. Sử dụng từ trái nghĩa. Câu 2. Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa và nêu tác dụng của việc sử dụng các từ trái nghĩa ấy? 	- Lên voi xuống chó. 	- Chạy sấp chạy ngửa. 	- Đổi trắng thay đen. - Lên thác xuống ghềnh.	- Có mới nới cũ. - Điều nặng tiếng nhẹ. - Gần nhà xa ngõ.T¸c dông=> Lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng vµ g©y Ên t­ượng.Thành ngữ1. Thế nào là từ trái nghĩa?- Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau. - Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.2. Sử dụng từ trái nghĩa.Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động.II. Luyện tập1. Bài tập 1 T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ sau ®©y: - ChÞ em nh­ư chuèi nhiÒu tµu,TÊm lµnh che tÊm r¸ch, ®õng nãi nhau nhiều lêi. - Sè c« ch¼ng giµu th× nghÌo,Ngµy ba m­¬i TÕt thÞt treo trong nhµ. - Ba n¨m ®­ược mét chuyÕn sai, ¸o ng¾n ®i m­ượn, quÇn dµi ®i thuª. - §ªm th¸ng n¨m ch­ưa n»m ®· s¸ng,Ngµy th¸ng m­êi ch­ưa c­ười ®· tèi.T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c côm tõ sau ®©y: Tươi cá tươihoa tươiXÊu ch÷ xÊu®Êt xÊuYÕu ¨n yÕuhäc lùc yÕu> < häc lùc giái II. Luyện tập2. Bài tập 2 §iÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ng÷ sau: - Ch©n cøng ®¸ ...... - V« th­ưởng v« ..... - Cã ®i cã ..... - Bªn ..........bªn khinh - GÇn nhµ..... ngâ - Buæi ...... buæi c¸i - M¾t nh¾m m¾t ..... - B­ước thÊp b­ước ........ - Ch¹y sÊp ch¹y ........ - Ch©n ­ướt ch©n........mÒml¹ixamëngöaph¹tträngcaor¸o®ùcII. Luyện tập3. Bài tập 3Viết một đoạn văn ngắn về tình cảm quê hương, trong đó có sử dụng từ trái nghĩa.Đoạn văn gợi ýQuê hương tôi với những con người chân chất, dù nghèo về vật chất nhưng lại giàu tình người. Trong cuộc sống, dù còn nhiều khó khăn nhưng họ luôn biết chia sẻ với những nghĩa cử cao đẹp “Lá lành đùm lá rách” lúc vui, lúc buồn có nhau giúp nhau vươn lên gia đình ấm no, quê hương giàu mạnh II. Luyện tập4. Bài tập 4Đuổi hình bắt thành ngữ TRÒ CHƠIKhi nhìn thấy hình ảnh, các em dựa vào hình ảnh đó để tìm được một câu thành ngữ, tục ngữ có cặp từ trái nghĩa liên quan đến hình ảnh. §Çu voi ®u«i chuét Đầu - đuôi Lá lành đùm lá ráchLành - rách Nhắm – mởMắt nhắm mắt mở Lên voi xuống chó Lên – xuống- Học bài. Soạn bài: “Từ đồng âm” và tìm hiểu:+ Thế nào là từ đồng âm?+ Làm bài tập.- Tìm các cặp từ trái nghĩa được sử dụng để tạo hiệu quả diễn đạt trong một số văn bản đã học.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINHĐà THAM DỰ TIẾT HỌC NÀY.