Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất - Vũ Thuỳ Linh

Tiết 73TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤTGV: VŨ THUỲ LINH	 Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, thường có vần điệu, nhịp điệu, hình ảnh thể hiện những kinh ngiệm của nhân dân về mọi mặt( tự nhiên, lao động sản xuất, xã hội), được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày. Đây là một thể loại văn học dân gian.a. Khái niệm tục ngữI. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNGb. Nội dung nghệ thuật* NỘI DUNGThiên nhiên.Lao động sản xuất.Con người.Xã hội* NGHỆ THUẬT- Hình thức: Ngắn gọn- Thường có vần, đốiGiàu hình ảnh, lập luận chặt chẽ.C. GIÁ TRỊ SỬ DỤNG* Trong xã hội xưa:Là những kinh nghiệm sống có trí tuệ thiên về lí tính.Là vũ khí sáng tác mang tính giáo dục. Có tính triết lí và được đút rút ra từ kinh nghiệm sống nên có giá trị.- Có tầm quan trọng trong việc giáo dục con người hiện đại.- Đó là món quà vô giá của ông cha ta để lại cần dược phát huy và gìn giữ.* Trong xã hội nayC. GIÁ TRỊ SỬ DỤNGa. Tục ngữ về thiên nhiên* Câu 1:“Đêm tháng năm chưa nằm đã sángNgày tháng mười chưa cười đã tối”.II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾTHình thức: + Giống 2 câu thơ thất ngôn: nhịp 3/ 4. + Vần lưng, vần bằng: “năm - nằm; mười - cười”- Biện pháp nghệ thuật:+ Phép đối (đối xứng và đối lập)+ Phóng đại:“Chưa nằm đã sáng”“Chưa cười đã tối”- Nội dung: Tháng năm thì thời gian ban ngày dài hơn thời gian ban đêm. Còn vào tháng mười thì thời gian ban ngày ngắn hơn thới gian ban đêm. - Dựa vào cơ sở: dựa vào cơ sở thực tiễn, quan sát trải nghiệm thực tế.- Ý nghĩa thực tiễn: người dân áp dụng vào mỗi vụ mùa, phân bổ thời gian hợp lí. *Câu 2: “Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa”Hình thức+ Phép đối: “Mau – vắng ; nắng – mưa”+ Kết cấu đối xứng: điều kiện – kết quả.Nội dung: Khi trời đêm nhiều sao thì dự báo những ngày sau trời nắng, khi trời vắng, ít sao thì dự báo những ngày sau trời mưa.Dựa vào cơ sở: quan sát thực tế.Ý nghĩa thực tế: dự báo thiên nhiên, sắp xếp công việc.*Câu 3“Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ”Nội dung: Khi bầu trời chiều tà có màu ráng mỡ gà thì khi ấy dự báo chuẩn bị có bão.Dựa vào cơ sở: quan sát thực tế.Ý nghĩa: dự báo thiên tai để mọi người phòng chống.	Hiện nay khoa học kỹ thuật đã cho con người đoán về bão khá chính xác, vậy kinh nghiệm “trông ráng đoán bão” của dân gian còn tác dụng không?2. Tục ngữ về lao động sản xuấtCâu 5: Tấc đất, tấc vàngCâu 8: Nhất thì, nhì thụcHình thứcLà 1 trong những câu tục ngữ ngắn gọn nhất (4 tiếng 2 vế)Biện pháp nghệ thuật: + ẩn dụ, phóng đại+ câu rút gọn và đối xứngCâu 5: “Tấc đất, tấc vàng”.Nội dung: Đất đá quý và có giá trị như vàng bởi đất nuôi sống con người, có tiềm năng khai thác lớn.Ý nghĩa: khuyên nhủ mọi người biết quan tâm bảo vệ, giữ gìn đất, không được làm cho ruộng đồng, vườn tược bị bạc màu, khô xác, cằn cỗi. Không ai được lãng phí hoặc bỏ hoang đất.Câu 8: Nhất thì, nhì thụcNghệ thuật: + Sử dụng câu rút gọn. + Phép đối xứng. Nhấn mạnh 2 yếu tố thì, thục, vừa thông tin nhanh, gọn lại vừa dễ thuộc, dễ nhớ. Nội dung: Nhất thì : quan trọng nhất là thời gian, phải trồng cây đúng thời vụ thì cây mới có sản lượng cao , "Nhì thục" : Thục là đất, đất đai phải tốt, được chăm bón, tơi, ẩm.Ý nghĩa: Khẳng định tầm quan trọng của thời vụ, đất đai đã được khai phá, chăm bón đối với cây trồng.BÀI 1 Từ hoạt động đọc hiểu trên hãy tìm hiểu hiểu iết của em về tục ngữ (chủ đề thiên nhiên và lao động sản xuất) bằng cách điền các từ ngữ trong ngoặc đơn vào chỗ trống thích hợp:(nhân dân, ngắn gọn, kinh nghiệm, vần, quan sát, nhịp điệu, “túi khôn”, tương đối, hình ảnh)	Bằng lối nói...., có...., có....., giàu....., những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh truyền đạt những....... quý báu của...... trong việc..... các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Những câu tục ngữ ấy là...... của nhân dân nhưng có tính chất........ chính xác vì không ít kinh nghiệm được tổng kết chủ yếu dựa vào quan sát.BÀI 2: Bằng lối nói ngắn gọn, có vần, có nhịp điệu, giàu hình ảnh, những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Những câu tục ngữ ấy là " túi khôn" của nhân dân nhưng có tính chất tương đối chính xác vì không ít kinh nghiệm được tổng kết chủ yếu dựa vào quan sát.BÀI 3 . Đọc các câu tục ngữ sau và trả lời câu hỏi nêu ở dưới:a. Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.b. Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão giật.c.Mưa tháng ba hoa đất,Mưa tháng tư hư đấtd. Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ.e. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.g. Tôm đi chạng vạng, cá đi rạng đông.(1) Các câu a),b),c) phản ảnh kinh nghiệm gì của nhân dân khi quan sát thiên nhiên? Kinh nghiệm ấy cho đến nay còn giá trị không? Vì sao?(2) Các câu d) e) g) truyền đạt kinh nghiệm gì của nhân dân lao động sản xuất?(3) Những đặc điểm về hình thức nghệ thuật gì của tục ngữ được thể hiện như thế nào trong các câu trên? Tác dụng ( hiệu quả) biểu hiện của chúng là gì?(1) Những kinh nghiệm được phản ánh qua từng câu tục ngữ:a. Kinh nghiệm nhìn trăng dự đoán thời tiết nắng mưa.b. Kinh nghiệm dự báo thời tiết thông qua nhìn cầu vồng mắc từ đông sang tây thì dễ có khả năng mưa to, bão bùng.c. Kinh nghiệm trong trồng trọt được ông cha ta đúc kết lại qua câu tục ngữ, thường thì đến tháng ba âm lịch hoa màu rất cần nước nên cơn mưa lúc này rất có ích cho hoa màu nhưng đến tháng tư lúc ấy cây trồng đang trong quá trình phát triển ít cần nước nên những cơn mưa lớn tháng tư sẽ làm hư đất, hư cây trồng.=> Các câu trên đến nay vẫn còn giá trị bởi ý nghĩa thực tiễn của nó trong cuộc sống giúp con người ta dễ dàng xác định, dự đoán được thời thiết, thời vụ thích hợp, nuôi trồng đánh bắt được tốt nhất.2) Các câu truyền đạt những kinh nghiệm trong lao động:d. Kinh nghiệm thời vụ mùa màng trồng trọt. Tháng hai phù hợp để bắt đầu vụ mùa trồng cà còn tháng ba phù hợp cho người nông dân trồng đỗ.e. Kinh nghiệm trong việc nuôi tằm và nuôi lợn, sự vất vả của nghề nuôi tằm, đối nghịch lại với sự nhàn hạ của việc nuôi lợn. Nuôi lợn ăn cơm nằm chỉ việc nuôi lợn thì nhàn nhã, người nuôi không tất bật, hối hả, nên có thời gian ăn cơm một cách thoải mái, ví với việc ăn cơm nằm. Nuôi tằm ăn cơm đứng chỉ sự tất bật, vất vả của những người làm nghề nuôi tằm, suốt ngày phải chầu chực bên nong tằm, đến mức thời gian thoải mái ăn bữa cơm cũng không có, mà phải "ăn cơm đứng" mà túc trực, nếu để tằm đứt bữa hoặc thiếu ăn thì chất lượng kém, rất thấp hoặc có thể chúng sẽ chết hàng loạtg. Kinh nghiệm về thời điểm thích hợp để đánh bắt tôm cá. Tôm thường đi kiếm ăn lúc xế chiều còn cá thường đi theo đàn kiếm ăn rạng sáng, chúng ta có thể lựa chọn thời điểm thích hợp đi đi bắt tôm, cá.(3) Đặc điểm về hình thức nghệ thuật gì của tục ngữ:Ngắn gọn: Mỗi câu tục ngữ gồm số lượng từ không nhiều.Thường có vần, nhất là vần lưng: Hầu như câu tục ngữ nào cũng có vần lưngCác vế đối xứng nhau cả về hình thức và nội dung.=> Tác dụng: Khiến câu tục ngữ ngắn gọn, dễ nhớ, gần gũi đưa những kinh nghiệm mà ông cha tích lũy được lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác, là bài học kinh nghiệm quý báu trong lao động và sản xuất giúp thế hệ sau vận dụng vào thực tiễn.About us01Services02Organization03Design04Here you could describe the topic of the sectionHere you could describe the topic of the sectionHere you could describe the topic of the sectionHere you could describe the topic of the sectionYou could use three columns, why not?VenusVenus has a beautiful name and is the second planet from the Sun. It’s terribly hot, even hotter than MercurySaturnYes, this is the ringed one. It’s a gas giant, composed mostly of hydrogen and heliumMarsDespite being red, Mars is a cold place, not hot. It’s full of iron oxide dust, which gives the planet its reddish castA picture always reinforces the conceptImages reveal large amounts of data, so remember: use an image instead of long textsA picture is worth a thousand wordsOption 1StartersSalt & Pepper SquidMercury is the closest planet to the Sun and the smallest one in the SolarVegetarian TartVenus has a beautiful name, but it’s terribly hot, even hotter than MercuryMainsCrispy SalmonJupiter is a gas giant and the biggest planet in our Solar SystemVegetarian RavioliSaturn is the ringed one. It’s a gas giant, composed mostly of hydrogen and heliumDessertsDespite being red, Mars is a cold place, not hot. It’s full of iron oxide dustOption 2StartersSalt & Pepper SquidMercury is the closest planet to the Sun and the smallest one in the SolarVegetarian TartVenus has a beautiful name, but it’s terribly hot, even hotter than Mercury MainsCrispy SalmonJupiter is a gas giant and the biggest planet in our Solar SystemVegetarian RavioliSaturn is the ringed one. It’s a gas giant, composed mostly of hydrogen and heliumDessertsDespite being red, Mars is a cold place, not hot. It’s full of iron oxide dustOur choice!Describe here what you would recommend to the attendeesOrganizationThis is the subtitle that makes it comprehensible03This is a mapThe honeymoon14,112Big numbers catch your audience’s attention333,000.00earths is the Sun’s mass24h 37m 23sis Jupiter’s rotation period386,000 kmis the distance between the Earth and the MoonIf you want to modify this graph, click on it, follow the link, change the data and replace itA timeline always works fine16:0018:0019:0020:0021:0023:0000:00This is the seating arrangementThis is the subtitle that makes it comprehensible1423main tableTable 1John DoeJess DoeAlice DoePetra DoeTable 2Mark JonesTess JonesAlice EarthRay PowellTable 3Paul BanksKari BanksAnna BanksCharles BanksTable 4John SmithLisa ParkerMartha LawJames LawBridal time!MercuryMercury is the closest planet to the Sun and the smallest one in the Solar System. It’s only a bit larger than our MoonMarsDespite being red, Mars is a cold place, not hot. It’s full of iron oxide dust, which gives the planet its reddish JupiterIt’s a gas giant and the biggest planet in our Solar System. Jupiter is the fourth-brightest object in the skyBudget$8,986$5,982$6,888$5,000$7,100$1,500$2,988Celebration costsDesign costsHoneymoon costsInfographics make your idea understandable...Mercury is the closest planet to the Sun and the smallest one in the Solar System Venus has a beautiful name, but it’s terribly hot. Its atmosphere is very poisonousSaturn is the ringed planet. It’s a gas giant, composed mostly of hydrogen and helium...and the same goes for tablesMASSDIAMETERSURFACE GRAVITYMERCURY0,060,380,38MARS0,110,540,66SATURN95,29,41,16Saturn is the ringed planetDespite being red, Mars is a cold place, not hotMercury is the closest planet to the SunVenus has a beautiful name, but it’s very hotPerhaps you need more detailsThanks!Does anyone have any questions?addyouremail@freepik.com+91 620 421 838yourcompany.comCreditsThis is where you give credit to the ones who are part of this project.Presentation template by SlidesgoIcons by FlaticonInfographics by FreepikImages created FreepikAuthor introduction slide photo created by FreepikText & Image slide photo created by Freepik.comResourcesDid you like the resources on this template? Get them for free at our other websitesVECTORS:Hand drawn floral decorative elementsWatercolor stain collectionPHOTOS:Elegant wedding menu mockupWedding cake with flowersWedding brideBridal bouquetBeautiful wedding bouquetWedding brideBride's dress; bouquet flower; dress shoes; clutch and hairbands on wooden backgroundInstructions for useIn order to use this template, you must credit Slidesgo by keeping the Credits slide.You are allowed to:- Modify this template.- Use it for both personal and commercial projects.You are not allowed to:- Sublicense, sell or rent any of Slidesgo Content (or a modified version of Slidesgo Content).- Distribute Slidesgo Content unless it has been expressly authorized by Slidesgo.- Include Slidesgo Content in an online or offline database or file.- Offer Slidesgo templates (or modified versions of Slidesgo templates) for download.- Acquire the copyright of Slidesgo Content.For more information about editing slides, please read our FAQs: & colors usedThis presentation has been made using the following fonts:Playfair Display( + light + bold)#fbdad6#f5aba1#f39a8eStories by FreepikCreate your Story with our illustrated concepts. Choose the style you like the most, edit its colors, pick the background and layers you want to show and bring them to life with the animator panel! It will boost your presentation. Check out How it Works.PanaAmicoBroRafikiCuateUse our editable graphic resources...You can easily resize these resources without losing quality. To change the color, just ungroup the resource and click on the object you want to change. Then, click on the paint bucket and select the color you want. Group the resource again when you’re done. You can also look for more infographics on Slidesgo....and our set of editable iconsYou can resize these icons keeping the quality.You can change the stroke and fill color; just select the icon and click on the paint bucket/pen.Business IconsAvatar IconsCreative Process IconsEducational Process IconsHelp & Support IconsMedical IconsNature IconsPerforming Arts IconsSEO & Marketing IconsTeamwork Icons