Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 81+82: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Nguyễn Thị Hồng Thái

Tiết 81,82 : TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TAGiáo viên Nguyên Thị Hồng TháiTiết 81,82: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TAĐọc- Hiểu chú thích1. Đọc2. Chú thícha. Tác giả Hồ Chí Minh (1890 – 1969) quê ở Nghệ An - vị lãnh tụ thiên tài, một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc, một chiến sĩ cộng sản quốc tế, một Danh nhân văn hóa thế giới.b. Tác phẩm+ xuất xứ: Văn bản trích trong Báo cáo chính trị của Bác Hồ tại Đại hội lần thứ II của Đảng Lao động Việt Nam, họp tại Việt Bắc vào tháng 2 năm 1951.c. Từ khó (SGK)II. Tìm hiểu văn bản1. Bố cụcBỐ CỤC+ Phần 1 (đoạn 1): “Dân ta có lũ cướp nước” : Nhận định về lòng yêu nước của nhân dân ta. (nêu vấn đề)+ Phần 2 (đoạn 2,3): “ Lịch sử ta nồng nàn yêu nước”: Chứng minh những biểu hiện của lòng yêu nước. – giải quyết vấn đề+ Phần 3 (đoạn 4): (Tinh thần yêu nước công việc kháng chiến): Nhiệm vụ của chúng ta. - Kết thúc vấn đềTiết 81,82 : TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA+ Thể loại : Văn nghị luận xã hội (chứng minh).+ Vấn đề nghị luận: Tinh thần yêu nước của nhân dân taII. Tìm hiểu văn bản2. Thể loại Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Mãnh liệt, sôi nổi. Lòng yêu nước được xây dựng và vun đắp qua nhiều thế hệ 3. Phân tícha. Nhận định về lòng yêu nướcVăn bản: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA+ Vấn đề NL: Truyền thống yêu nước của nhân dân ta. (Câu 1,2) Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.- H/a so sánh: chính xác, mới mẻ giúp người đọc hình dung sức mạnh to lớn, vô tận, tất yếu của lòng yêu nước => Gợi tả sức mạnh và khí thế mạnh mẽ của lòng yêu nước.một làn sónga. Nhận định về lòng yêu nướcTiết 81,82 : TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Mãnh liệt, sôi nổi. Lòng yêu nước được xây dựng và vun đắp qua nhiều thế hệ Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ̃ cướp nước. => Gợi tả sức mạnh và khí thế mạnh mẽ của lòng yêu nước .a. Nhận định về lòng yêu nướcVăn bản: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Mãnh liệt, sôi nổi. - Động từ “lướt, nhấn chìm” (phù hợp với đặc tính của sóng) -> thể hiện sự linh hoạt, nhanh chóng, bền vững, mạnh mẽ của t/thần yêu nước.Tinh thần yêu nước là 1 truyền thống quý báu của nhân dân ta, đã thành 1 sức mạnh to lớn trong các cuộc chiến đấu chống quân xâm lược.a. Nhận định về lòng yêu nướcVăn bản: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA - Cách nêu v.đề ngắn gọn, rõ ràng, sinh động, hấp dẫn theo lối trực tiếp, khẳng định, so sánh cụ thể và mở rộng.? Để chứng minh làm rõ nhận định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước”, tác giả dựa và những chứng cứ cụ thể trong các thời kì nào. Em hãy xác định các đoạn văn tương ứng.Câu hỏi thảo luận2 thời kìTrong quá khứ chống ngoại xâm: Đoạn văn 2Trong cuộc kháng chiến hiện tại: Đoạn văn 3Tiết 81,82 : TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TAb. Những biểu hiện của lòng yêu nước.Truyền thống yêu nước của nhân dân taNhững biểu hiện của lòng yêu nướcTrong quá khứ chống ngoại xâmNhững cuộc kháng chiến vĩ đại thời: Bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Bà TrưngBà Triệu Lê LợiQuang TrungTruyền thống yêu nước của nhân dân taNhững biểu hiện của lòng yêu nướcTrong lịch sử chống ngoại xâmNhững cuộc kháng chiến vĩ đại thời: Bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung - Dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc, liệt kê theo trình tự thời gian lịch sử.Truyền thống yêu nước của nhân dân taNhững biểu hiện của lòng yêu nướcTrong lịch sử chống ngoại xâmNhững cuộc kháng chiến vĩ đại thời: Bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung- Cách lập luận chặt chẽ: Nêu ý KQ mang tính giới thiệu -> Dẫn chứng -> Nhắc nhở ghi nhớ công lao.Dân tộc ta có rất nhiều vị anh hùng dân tộc giàu lòng yêu nướcTruyền thống yêu nước của nhân dân taNhững biểu hiện của lòng yêu nướcTrong lịch sử chống ngoại xâmNhững cuộc kháng chiến vĩ đại thời: Bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang TrungChúng ta phải ghi nhớ công ơnTrong cuộc kháng chiến hiện tại (năm 1951) Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước.Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên ruộng đất cho chính phủ...Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm nhưng giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước. Từ cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồngTừ kiều bào ở nước ngoài đến đồng bào ở vùng bị tạm chiếmTừ nhân dân miền ngược đến nhân dân miền xuôiTừ chiến sĩ ngoài mặt trận ... đến công chức ở hậu phương ... Từ những phụ nữ đến bà mẹ ...Từ nam nữ ... thi đua sản xuất đến đồng bào điền chủ quyên đất Từ các cụ già đến các cháu nhi đồng Từ kiều bào đến đồng bào Từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi chiến sỹ công chức phụ nữ các bà mẹ nam nữ đồng bào điền chủDẫn chứng toàn diện, bao quátLứa tuổi, địa bàn cư trú,tầng lớp, giai cấp,nghề nghiệpTiết 81,82 : TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA Từ các cụ già đến các cháu nhi đồng Từ kiều bào đến . đồng bào Từ miền ngược đến miền xuôi chiến sỹ công chức phụ nữ các bà mẹ nam nữ đồng bào điền chủLứa tuổi, địa bàn cư trú,tầng lớp, giai cấp,nghề nghiệpDẫn chứng toàn diện, bao quát. * Nhiều hành động yêu nước - Chịu đói, bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc.- Nhịn ăn để ủng hộ bộ đội.- Khuyên chồng con tòng quân- Xung phong giúp việc vận tải.- Săn sóc yêu thương bộ đội.- Thi đua tăng gia sản xuất.- Quyên ruộng đất cho Chính phủ.Cụ thể, thiết thực góp sức vào công cuộc kháng chiến chống Pháp Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến nhân dân miền xuôi, ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương chiến sĩ như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước. Từ các cụ già đến các cháu nhi đồng Từ kiều bào đến . đồng bào Từ miền ngược đến miền xuôi chiến sỹ công chức phụ nữ các bà mẹ nam nữ đồng bào điền chủLứa tuổi, địa bàn cư trú, tầng lớp, giai cấp, nghề nghiệpDẫn chứng toàn diện, bao quát.Nhiều hành động yêu nước :Chịu đói, bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc.- Nhịn ăn để ủng hộ bộ đội.- Khuyên chồng con tòng quân- Xung phong giúp việc vận tải.- Săn sóc yêu thương bộ đội.- Thi đua tăng gia sản xuất.- Quyên ruộng đất cho Chính phủ.- Hành động: Cụ thể, thiết thực thể hiện lòng yêu nước=> Cách lập luận giản dị, chủ yếu là d/c, điệp cấu trúc “từ... đến...”: Kết nối, mở đoạn -> Dẫn chứng -> KQ, đánh giá chung->Tất cả mọi người đều có lòng yêu nước và có những việc làm cụ thể phục vụ cho kháng chiến->Thủ pháp liệt kê, sự việc và con người liên kết với nhau theo mô hình từ đến Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.c. Nhiệm vụ của chúng ta- H/a so sánh đặc sắc: Tinh thần yêu nước như các thứ của quý.-> Đề cao giá trị của t/thần yêu nước.- Tinh thần yêu nước ở 2 trạng thái+ Bộc lộ rõ ràng+ Tiềm ẩn kín đáo => Cả hai đều đáng quý. Động viên, khích lệ khơi dậy tiềm năng yêu nước của mọi người vào công việc kháng chiến.- Bổn phận của chúng ta: tuyên truyền, động viên, tổ chức, khích lệ tiềm năng yêu nước của mọi người được thực hành vào công cuộc k/c.=> Cách diễn đạt bằng hình ảnh rất cụ thể dễ hình dung, dễ hiểu. Cách kết thúc tự nhiên, hợp lí, giản dị, rõ ràng, chặt chẽ, thuyết phục. Truyền thống yêu nước của nhân dân taNhững biểu hiện của lòng yêu nướcTrong quá khứTrong cuộc kháng chiến hiện tạiNhiệm vụ của ĐảngĐộng viên, khích lệ khơi dậy tiềm năng yêu nước của mọi người vào công việc kháng chiến.Những biểu hiện của lòng yêu nước:Lòng yêu nước từ trong quá khứ của lịch sử dân tộc.Trong cuộc kháng chiến hiện tại (năm 1951) những trang lịch sử vẻ vang của thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng Từ những chiến sĩ đến công chức hậu phương Từ những nam nữ công nhân đến đến những đồng bào điền chủ Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu, toàn diện được liệt kê theo trình tự thời gian lịch sử, giàu sức thuyết phục.Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các anh hùng dân tộc.Những cử chỉ đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.III. Tổng KếtNghệ thuật: - Xây dựng luận điểm ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu, chọn lọc,... - Sử dụng từ ngữ gợi hình ảnh, phép liệt kê, so sánh đặc sắc, Bài văn là một mẫu mực về lập luận, bố cục và cách dẫn chứng của thể văn nghị luận.2 Nội Dung Truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để xây dựng và bảo vệ đất nướcLòng yêu nước là truyền thống quý báu của nhân dân ta Lòng yêu nước trong quá khứ chống ngoại xâmBà TrưngBà TriệuLòng yêu nước trong cuộc kháng chiến hiện tại. TrầnHưng ĐạoLê LợiQuangTrung . . .Từkiềubàođến đồng bào Từchiến sỹđến côngchức Từcáccụgiàđến các cháuTừphụnữđến các bàmẹTừcôngnhânnôngdânđến điềnchủ Từmiềnngượcđến miềnxuôi Khẳng định giá trị của lòng yêu nướcKêu gọi mọi người phát huy truyền thống yêu nước.Mở bàiThân bàiKết bài- Nắm các nội dung bài học.- Chọn học thuộc một đoạn trong bài văn.- Viết đoạn văn ngắn về tinh thần học tập của lớp em có cấu trúc câu “ từ . . . đến . . .”- Tìm đọc một số văn bản nghị luận của Hồ Chí Minh.Chuẩn bị bài: Câu đặc biệt. (Đọc và thực hiện các yêu cầu sgk).Bài tập dành cho hs khá giỏi.Em có nhận xét gì về sự xuất hiện của 3 từ : “kết hành” , “lướt qua” , “nhấn chìm” trong một câu?Hướng dẫn về nhà:Chúc các em học tốt.Chúc sức khỏe quý thầy cô.