Bài giảng Vật Lý Lớp 7 - Tiết 22, Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại

Dòng điện ở mạch điện gia đình nếu chạy trực tiếp qua cơ thể người sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng. Vì vậy tất cả các dụng cụ và thiết bị dùng điện (dây điện, công tắc, phích cắm điện, ổ lấy điện, bóng đèn, quạt điện .v.v.) đều phải được chế tạo đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Chúng gồm những bộ phận dẫn điện và những bộ phận cách điện .CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN - DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠITiết 22: Bài 20 I/ chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn+ ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua ...+ ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. C1: Hãy quan sát hình 20.1 hoặc các vật thật tương ứng và cho biết chúng gồm:1. Các bộ phận dẫn điện là:2. Các bộ phận cách điện là:Vỏ nhựa của phích cắmHai chốt cắmVỏ dâyLõi dâyĐUI CÀIHai đầu dây đènĐUI XOÁYDây trụcThủy tinh đenTrụ thủy tinhDây tócHình 20.1: Bóng đèn đui xoáy, bóng đèn đui cài và phích cắm điện với dây dẫnQuan s¸t h×nh vÏ, kÕt hîp víi quan s¸t c¸c vËt thËt t­¬ng øng h·y chØ ra nh÷ng bé phËn nµo lµ dÉn ®iÖn, nh÷ng bé phËn nµo lµ c¸ch ®iÖn? I. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn I/ chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn+ ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua.+ ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua.ThÝ nghiÖm1, Dông cô:Pin, bãng ®Ìn, d©y nèi, má kÑp, vËt cÇn x¸c ®Þnh tÝnh dÉn ®iÖn.2, C¸c b­íc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.+ B­íc 1.L¾p m¹ch ®iÖn theo h×nh 20.2+B­íc 2.ChËp hai má kÑp víi nhau vµ kiÓm tra m¹ch ®Ó ®¶m b¶o ®Ìn s¸ng.+ B­íc 3. LÇn l­ît kÑp hai má kÑp vµo hai ®Çu cña c¸c vËt cÇn x¸c ®Þnh tÝnh dÉn ®iÖn. (NÕu ®Ìn s¸ng th× vËt ®em thö lµ vËt dÉn ®iÖn, nÕu ®Ìn kh«ng s¸ng th× vËt Êy lµ vËt c¸ch ®iÖn. )H×nh 20.2Thí nghiệm : Làm thí nghiệm để kiểm tra vật nào là dẫn điện, vật nào là cách điện trong những vật sau. Một thanh gỗ khô. Một đoạn dây đồng. Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện. Một đoạn dây thép. Một đoạn ruột bút chì. Một mảnh sứ.Vật dẫn điệnVật cách điệnVới từng trường hợp, quan sát bóng đèn và ghi kết quả vào bảng Một thanh gỗ khô. Một đoạn dây đồng. Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện. Một đoạn dây thép. Một đoạn ruột bút chì. Một mảnh sứ.Kết quả thí nghiệm :Vật dùng thí nghiệm :Vật dẫn điệnVật cách điệnVật dẫn điệnVật cách điện1- Một đoạn dây đồng.1- Một thanh gỗ khô.2- Một đoạn dây thép.2- Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện3- Một đoạn ruột bút chì.3- Một mảnh sứ. I. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn VÝ dô: VÝ dô: ®ång, thÐp, nh«m, nhùa, thuû tinh, sø, + ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua.+ ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua.C2: H·y kÓ tªn ba vËt liÖu th­êng dïng ®Ó lµm vËt dÉn ®iÖn, ba vËt liÖu th­êng dïng ®Ó lµm vËt c¸ch ®iÖn.C3: H·y nªu mét sè tr­êng hîp chøng tá r»ng kh«ng khÝ ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng lµ chÊt c¸ch ®iÖn.Ví dụ: Trong mạch điện thắp sáng bóng đèn pin, khi công tắc ngắt, giữa hai chốt công tắc là không khí, đèn không sáng. Vậy bình thường không khí là chất cách điện.II. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại:C4: Hãy nhớ lại xem trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích dương, hạt nào mang điện tích âm.a- Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn++ +Hạt nhân---ÊlectrônMô hình đơn giản của nguyên tửII. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại:C4: Hãy nhớ lại xem trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích dương, hạt nào mang điện tích âm.a- Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn* Hạt nhân của nguyên tử mang điện tích dương, các êlectron mang điện tích âmII. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại: a) Kim loại là chất dẫn điện. b) Các nhà khoa học đã phát hiện rằng trong kim loại có các êlectron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim loại . Chúng được gọi là êlectron tự do . Phần còn lại của nguyên tử dao động xung quanh những vị trí cố định .H×nh 20.3II. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại:êlectron tự do mang điện tích âmPhần còn lại của nguyên tử mang điện tích dươngC5: Hãy nhận biết trong mô hình này:Kí hiệu nào biểu diễn các êlectron tự do?Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì? Vì sao?II/ dßng ®iÖn trong kim lo¹ib, £lectr«n tù do trong kim lo¹i lµ c¸c ªlectr«n tho¸t ra khái nguyªn tö, chóng chuyÓn ®éng tù do trong kim lo¹i.1, £lectr«n tù do trong kim lo¹ia, Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖnII. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại:Dòng điện trong kim loại :Hình vẽ dây dẫn kim loại nối bóng đèn với 2 cực của pin và 1 số electron tự do trong dây dẫn đó .II. Dòng điện trong kim loại :Êlectron tự do trong kim loại:Dòng điện trong kim loại :C6: Hãy cho biết các êlectron tự do bị cực nào của pin đẩy, bị cực nào của pin hút.Hãy vẽ thêm mũi tên cho mỗi êlectron tự do này để chỉ chiều dịch chuyển của chúng.Êlectron tự do mang điện tích âm bị cực âm của pin đẩy, bị cực dương của pin hút.H×nh 20.4II/ dßng ®iÖn trong kim lo¹ib, £lectr«n tù do trong kim lo¹i lµ c¸c ªlectr«n tho¸t ra khái nguyªn tö, chóng chuyÓn ®éng tù do trong kim lo¹i.2, Dßng ®iÖn trong kim lo¹i1, £lectr«n tù do trong kim lo¹ia, Các kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖnDßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng c¸c ªlectr«n tù do dÞch chuyÓn cã h­íng.KÕt luËn C¸c .......trong kim lo¹i .. ........................t¹o thµnh dßng ®iÖn ch¹y qua nã. ªlectr«n tù dodÞch chuyÓn cã h­íngIII/ vËn dôngC7. VËt nµo d­íi ®©y lµ vËt dÉn ®iÖn?Mét thanh gç kh«.Mét ®o¹n ruét bót ch×.Mét ®o¹n d©y nhùa.Mét thanh thuû tinh.III/ vËn dôngC8. Trong c¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn th­êng dïng, vËt liÖu c¸ch ®iÖn ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt lµ:A. Sø. C. Nhùa.B. Thuû tinh. D. Cao su.C9. Trong vËt nµo d­íi ®©y kh«ng cã c¸c ªlectr«n tù do?Mét ®o¹n d©y thÐp. B.Mét ®o¹n d©y ®ång.C. Mét ®o¹n d©y nhùa. D. Mét ®o¹n d©y nh«m.êlectrôn tự doĐiền các cụm từ thích hợp vào các chỗ trống sau :chokhông choa. Chất dẫn điện là chất .dòng điện đi qua.b. Chất cách điện là chất ..dòng điện đi qua.c. Dòng điện trong kim loại là dòng các . dịch chuyển có hướng.CHẤT DẪN ĐIỆNBạc, đồng , vàng , nhôm , sắt, Thuỷ ngân, than chì, Các dung dung dịch a xít, kiềm , nước bình thường CHẤT CÁCH ĐIỆN Ở ĐIỀU KIỆN BÌNH THƯỜNGNước nguyên chất, không khí , gỗ khôChất dẻo, nhựa , cao suThuỷ tinh , sứ Có thể em chưa biếtH­íng dÉn vÒ nhµ.Häc thuéc phÇn “ghi nhí” vµ ®äc phÇn “cã thÓ em ch­a biÕt” trong SGK.Lµm c¸c bµi tËp tõ 20.1 ®Õn 20.4 SBT.T×m thªm vÝ dô vÒ vËt dÉn ®iÖn, vËt c¸ch ®iÖn trong thùc tÕ, cã thÓ lµm thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra nh­ng chØ ®­îc sö dông nguån ®iÖn lµ pin.Nghiªn cøu tr­íc bµi “S¬ ®å m¹ch ®iÖn, chiÒu dßng ®iÖn”.