Giáo án Tin học 7 - Chủ đề: Chương trình bảng tính là gì - Năm học 2021-2022

Ngày soạn: 1/ 10/2021
Chủ đề: CHƯƠNG TRÌNH BẢNG TÍNH LÀ GÌ.
Tổng số tiết:4 ; từ tiết: 1 đến tiết: 4
Giới thiệu chung chủ đề: 
Với chủ đề này giúp các em hiểu được:
-Ưu điểm của chương trình bảng tính
-Các đối tượng chính của màn hình Excel
-Địa chỉ ô tính
-Nhập dữ liệu vào trang tính
I. Mục tiêu
1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ
a. Kiến thức:
+ Khái niệm chương trình bảng tính
+ Cách khởi động chương trình bảng tính và màn hình lảm việc của Excel 
+ Nhập dữ liệu vào trang tính
+ Bảng tính và các thành phần chính trên trang tính
b./ Kĩ năng:
+ Nắm được các chức năng chung của chương trình bảng tính
+ Thực hiện được cách khởi động chương trình bảng tính và màn hình lảm việc của Excel
+ Thực hiện được nhập, sửa, xóa, cách di chuyển trên trang tính.
c./ Thái độ:
-Học tập nghiêm túc, chuyên cần, hợp tác, phối hợp cùng giáo viên, bạn bè nâng cao trình độ kiến thức, rèn luyện khả năng tư duy, sáng tạo.
-Chủ động tìm tòi, nghiên cứu, tự khám phá, học hỏi.
-Chuyên cần, chăm chỉ, hợp tác trong học tập
2. Định hướng phát triển năng lực học sinh: 
- Phát triển năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề:
+ Biết cách nghiên cứu các tình huống gợi vấn đề, từ đó học sinh phát hiện vấn đề, tìm cách giải quyết vấn đề. 
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin:
+Biết cách vận dụng kiến thức đã học và các nhu cầu cần thiết cho cuộc sống.
- Năng lực hợp tác và năng lực về đạo đức hành vi phù hợp khi sử dụng công nghệ thông tin..
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1.Giáo viên:
- Hệ thống câu hỏi, bài tập.
- Phòng máy, Tivi,... phục vụ cho dạy và học lý thuyết và thực hành.
 2. Học sinh:
- Hệ thống kiến thức cũ có liên quan.
- Bảng nhóm: dùng để mô tả ngắn gọn sản phẩm của nhóm.
- Chuẩn bị nội dung chủ đề mới.
- Đồ dùng học tập, tập vở, bút, sách giáo khoa.
III. Tiến trình dạy học
Hoạt động I: Tình huống xuất phát/Khởi động (Dự kiến thời lượng 5’)
- Mục tiêu hoạt động: Giới thiệu chung các nội dung cần tìm hiểu, khơi gợi hứng thú, tìm hiểu, khám phá kiến thức
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
Trình bày các hình ảnh minh họa
Với bảng điểm trên, em phải làm gì để biết điểm trung bình của mỗi bạn trong lớp và điểm trung bình cả lớp của mỗi cột?
Giả sử điểm của một số bạn gõ sai thì ta làm thế nào?
Làm thế nào để sắp xếp danh sách theo điểm trung bình từ cao đến thấp của các bạn trong lớp?
Chương trình bảng tính sẽ có những công cụ giúp em thực hiện những việc đó dễ dàng.
Giới thiệu các thành phần của chủ đề:
- 1. Bảng và nhu cầu xử lí thông tin dạng bảng
- 2. Màn hình làm việc của Excel
- 3. Nhập dữ liệu vào trang tính
Các thành phần chính của chủ đề:
- 1. Bảng và nhu cầu xử lí thông tin dạng bảng
- 2. Màn hình làm việc của Excel
- 3. Nhập dữ liệu vào trang tính
Hoạt động II: Hình thành kiến thức (Dự kiến thời lượng 85)
1. Nội dung 1 (Dự kiến thời lượng 25)
-*Mục tiêu hoạt động: 
- Biết được các ví dụ về bảng tính
- Hieåu ñöôïc khaùi nieäm chöông trình baûng tính 
- Biết được cách khởi động và màn hình làm việc của Excel 
- Biết được cách nhập dữ liệu vào trang tính
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
Nội dung 1. Bảng và nhu cầu xử lí thông tin dạng bảng:
Trình bày các hình ảnh minh họa, đặt các vấn đề, tình huống cần tìm hiểu, khám phá, giải đáp:
Em hãy cho biết điểm tổng kết mỗi môn được tính như thế nào?
Theo em những khoản chi tiêu nào có thể tiết kiệm?
Dễ dàng minh họa số liệu bằng biểu đồ.
Lợi ích của trình bày bằng bảng là gì?
Em hãy cho biết chương trình bảng tính là gì?
* Hoạt động:Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận, trình bày
*Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Quan sát, theo dõi các nhóm hoạt động.
*Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Thông báo hết giờ thảo luận, yêu cầu đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả. Yêu cầu các nhóm nhận xét, đánh giá các nhóm còn lại (nhóm 1 đánh giá nhóm 3, nhóm 2 đánh giá nhóm 4... hoặc cho các nhóm tự đánh giá, chấm điểm chéo nhau)
*Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động:
GV:Thông qua các nhóm tự nhận xét, đánh giá với nhau thì GV đưa ra nhận xét chung về kết quả thực hiện nhiệm vụ của từng nhóm (ghi điểm cho từng nhóm) 
1. Bảng và nhu cầu xử lí thông tin dạng bảng:
Lợi ích trình bày bằng bảng:
+ Cô đọng, dễ so sánh.
+ Thực hiện các tính toán dễ dàng 
+Dễ dàng minh họa số liệu bằng biểu đồ.
+ Chương trình bảng tính là phần mềm giúp ghi lại và trình bày thông tin dưới dạng bảng, thực hiện các tính toán (từ đơn giản đến phức tạp) cũng như xây dựng các biểu đồ biểu diễn một cách trực quan các số liệu trong bảng.
2. Nội dung 2 (Dự kiến thời lượng 30)
- Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh khám phá và tìm hiểu màn hình làm việc của Excel.
Thảo luận, nguyên cứu, đúc kết kiến thức, kĩ năng cần thiết
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
b.Nội dung 2. Màn hình làm việc của Excel:
Trình bày các hình ảnh minh họa, đặt các vấn đề, tình huống cần tìm hiểu, khám phá, giải đáp:
- Có rất nhiều chương trình bảng tính khác nhau. 
- Tương tự như các chương trình khác, em hãy nêu cách khởi động Excel?
Em hãy trình bày các thành phần trong màn hình Excel?
Em hãy trình bày về trang tính?
Tên cột là gì?
Tên hàng là gì?
Địa chỉ ô tính là gì?
Em hãy trình bày về thanh công thức?
Em hãy trình bày về dải lệnh Formulas và Data?
* Hoạt động:Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận, trình bày
*Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Quan sát, theo dõi các nhóm hoạt động.
*Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Thông báo hết giờ thảo luận, yêu cầu đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả. Yêu cầu các nhóm nhận xét, đánh giá các nhóm còn lại (nhóm 1 đánh giá nhóm 3, nhóm 2 đánh giá nhóm 4... hoặc cho các nhóm tự đánh giá, chấm điểm chéo nhau)
*Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động:
GV:Thông qua các nhóm tự nhận xét, đánh giá với nhau thì GV đưa ra nhận xét chung về kết quả thực hiện nhiệm vụ của từng nhóm (ghi điểm cho từng nhóm) 
2. Màn hình làm việc của Excel:
Một số thành phần chính:
-Bảng chọn File
-Tên các dải lệnh, dải lệnh Formulas và Data
-Thanh công thức
-Trang tính, tên hàng, tên cột, tên trang tính
-Thanh trạng thái
a. Trang tính:
-Trang tính được chia thành các hàng và các cột, là miền làm việc chính của bảng tính. Vùng giao nhau giữa một cột và một hàng là ô tính (còn gọi tắt là ô) dùng để chứa dữ liệu.
-Tên cột: là kí hiệu chữ cái trên đầu mỗi cột
- Tên hàng: là kí hiệu số bên trái mỗi hàng
- Địa chỉ (còn được gọi là tên) của một ô tính là cặp tên cột và tên hàng mà ô nằm trên đó.
Ví dụ: C3, A5, B8, 
b. Thanh công thức: là thanh công cụ đặc trưng của chương trình bảng tính.
- Thanh công thức được sử dụng để nhập và hiển thị dữ liệu hoặc công thức trong ô tính.
c. Dải lệnh Formulas và Data gồm các lệnh dùng để thực hiện các phép tính với các số và xử lí dữ liệu.
3. Nội dung 3 (Dự kiến thời lượng 30)
- Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh khám phá và tìm hiểu nhập dữ liệu vào trang tính. Thảo luận, nguyên cứu, đúc kết kiến thức, kĩ năng cần thiết
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
c.Nội dung 3. Nhập dữ liệu vào trang tính:
Trình bày các hình ảnh minh họa, đặt các vấn đề, tình huống cần tìm hiểu, khám phá, giải đáp 
- Để nhập dữ liệu vào trang tính, em làm gì?
- Để sửa dữ liệu trong trang tính, em làm gì?
- Để di chuyển trên trang tính, em làm gì?
- Muốn gõ chữ Việt trên trang tính, em làm gì?
* Hoạt động:Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận, trình bày
*Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Quan sát, theo dõi các nhóm hoạt động.
*Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV:Thông báo hết giờ thảo luận, yêu cầu đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả. Yêu cầu các nhóm nhận xét, đánh giá các nhóm còn lại (nhóm 1 đánh giá nhóm 3, nhóm 2 đánh giá nhóm 4... hoặc cho các nhóm tự đánh giá, chấm điểm chéo nhau)
Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động
GV: Nhận xét, đánh giá chung cho kết quả hoạt động của các nhóm. Chốt nội dung kiến thức chính.
*Luyện tập:
3./ Nhập dữ liệu vào trang tính:
a. Nhập và sửa dữ liệu :
Nhập dữ liệu:
1. Chọn một ô
2. Nhập dữ liệu vào ô từ bàn phím
3. Nhấn phím Enter
 Sửa dữ liệu:
1. Nháy đúp chuột vào ô cần sửa dữ liệu
2. Thực hiện các thao tác sửa dữ liệu
3. Nhấn phím Enter
 Chú ý: Dữ liệu là thông tin được nhập vào và lưu trữ trong các ô tính.
b. Di chuyển trên trang tính:
- Sử dụng các phím mũi tên trên bàn phím.
-Sử dụng chuột và các thanh cuốn: thanh cuốn dọc, thanh cuốn ngang.
c. Gõ chữ Việt trên trang tính:
Gõ chữ văn bản Word:Việt tương tự soạn thảo 
+ Cần chương trình gõ chữ Việt.
+ Cần phông chữ Việt được cài sẵn trên máy tính.
 Hai kiểu gõ chữ Việt: TELEX và VNI
Hoạt động III: Luyện tập (Dự kiến thời lượng 75)
- Mục tiêu hoạt động: Hướng dẫn học sinh giải đáp các yêu cầu bài tập, thực hành
-Đúc kết kinh nghiệm, kiến thức
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
Nội dung 1: Hướng dẫn thực hành
a. Khởi động Excel
Có thể khởi động Excel theo nhiều cách khác nhau. Ba cách sau đây thường được sử dụng:
- Nháy chuột vào biểu tượng Excel trên màn hình khởi động của Windows.
- Nháy chuột trên biểu tượng Excel đã được gắn lên thanh công việc của màn hình Windows.
- Nháy đúp chuột vào tên tệp bảng tính
Lưu kết quả và thoát khỏi Excel
 -Mở bảng chọn File, chọn lệnh Save và thực hiện theo các bước chỉ dẫn trên cửa sổ Save As.
-Để đóng trang tính (nhưng không kết thúc phiên làm việc với Excel, em mở bảng chọn File và chọn lệnh Close
-Để kết thúc làm việc với Excel, em nháy nút Close ở góc trên, bên phải cửa sổ Excel ( hoặc chọn Exit trên bảng chọn File)
Bài 1. Khởi động Excel
 a. Liệt kê các điểm giống và khác nhau giữa màn hình Word và Excel
 b. Mở một vài dải lệnh và quan sát các lệnh trên các dải lệnh đó.
 c. Kích hoạt một ô tính và thực hiện di chuyển trên trang tính bằng chuột và bằng bàn phím. Quan sát sự thay đổi các ô tên hàng (cột bên trái) và tên cột (hàng trên cùng).
Hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
(Tổ chức HS hoạt động nhóm)
GV: Yêu cầu các nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập 
Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Quan sát các nhóm hoạt động, hỗ trợ các cá nhân hoặc nhóm gặp khó khăn. Có thể cho phép các em HS khá, giỏi hỗ trợ các bạn trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn.
Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Thông báo hết thời gian hoạt động nhóm. Gọi đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả hoạt động.
*Hoạt động: Luyện tập (tương tự như hướng dẫn thường xuyên)
Bài 1. Khởi động Excel
 a. Liệt kê các điểm giống và khác nhau giữa màn hình Word và Excel
 b. Mở một vài dải lệnh và quan sát các lệnh trên các dải lệnh đó.
 c. Kích hoạt một ô tính và thực hiện di chuyển trên trang tính bằng chuột và bằng bàn phím. Quan sát sự thay đổi các ô tên hàng (cột bên trái) và tên cột (hàng trên cùng).
Học sinh theo dõi hướng dẫn, ghi nhớ.
Các nhóm thực hành trên máy tính cá nhân.
Đại diện nhóm báo cáo kết quả thực hiện.
HS1: 
* Giống nhau:
 - Các thao tác khởi động, lưu kết quả, và thoát khỏi chương trình.
 - Đều có thanh tiêu đề, thanh chứa các dải lệnh, các thanh công cụ, thanh trạng thái, hai thanh cuộn và vùng nhập liệu.
HS 2: Khác nhau:
Excel
Word
Vùng nhập liệu có dạng bảng tính.
Vùng nhập liệu có dạng trang giấy.
Tên mặc định là Book1.
Tên mặc định là Document1.
Có thanh công thức.
Không có thanh công thức.
Có dải lệnh Formulas và Data nhưng không có các dải lệnh References và Mailings.
Có dải lệnh References và Mailings nhưng không có các dải lệnh Formulas và Data .
Quản lý dữ liệu bằng bảng (hàng và cột).
Quản lý dữ liệu bằng kí tự, hàng, đoạn, trang.
So sánh kết quả thực hiện giữa các nhóm và với bài mẫu của giáo viên
Nhận xét, chữa sai, rút kinh nghiệm
Nội dung 2: Bài 2. Nhập dữ liệu tùy ý vào một ô trên trang tính. Hãy dùng phím Enter để kết thúc việc nhập dữ liệu trong ô đó và quan sát ô được kích hoạt tiếp theo.
-Nhập dữ liệu tùy ý vào một ô khác, nhưng thực hiện một trong các thao tác sao đây sau khi gõ:
a. Nhấn phím Tab b. Nhấn các phím mũi tên
c. Nhấn phím ESC d. Nháy chuột trên một ô khác.
-Quan sát kết quả nhập dữ liệu và ô được kích hoạt tiếp theo, rút ra các kết luận về các cách có thể để kết thúc việc nhập dữ liệu vào một ô.
-Thoát khỏi Excel mà không lưu lại kết quả nhập dữ liệu em vừa thực hiện.
Hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
(Tổ chức HS hoạt động nhóm)
GV: Yêu cầu các nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập 
Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Quan sát các nhóm hoạt động, hỗ trợ các cá nhân hoặc nhóm gặp khó khăn. Có thể cho phép các em HS khá, giỏi hỗ trợ các bạn trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn.
Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Thông báo hết thời gian hoạt động nhóm. Gọi đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả hoạt động.
GV: Yêu cầu các nhóm khác nhận xét, đánh giá và chấm điểm chéo nhau theo phân công của GV.
Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động
GV: Nhận xét, đánh giá chung cho kết quả hoạt động của các nhóm. 
*Hoạt động: Luyện tập (tương tự như hướng dẫn thường xuyên)
Bài tập 2 (SGK) 
Học sinh theo dõi hướng dẫn, ghi nhớ.
Các nhóm thực hành trên máy tính cá nhân.
Đại diện nhóm báo cáo kết quả thực hiện.
So sánh kết quả thực hiện giữa các nhóm và với bài mẫu của giáo viên
Nhận xét, chữa sai, rút kinh nghiệm
Nội dung 3: Bài 3. Khởi động lại Excel và nhập dữ liệu ở bảng dưới đây vào trang tính:
-Lưu bảng tính với tên danh_sach_lop_em và thoát khỏi Excel.
Hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
(Tổ chức HS hoạt động nhóm)
GV: Yêu cầu các nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập 
Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Quan sát các nhóm hoạt động, hỗ trợ các cá nhân hoặc nhóm gặp khó khăn. Có thể cho phép các em HS khá, giỏi hỗ trợ các bạn trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn.
Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Thông báo hết thời gian hoạt động nhóm. Gọi đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả hoạt động.
GV: Yêu cầu các nhóm khác nhận xét, đánh giá và chấm điểm chéo nhau theo phân công của GV.
Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động
GV: Nhận xét, đánh giá chung cho kết quả hoạt động của các nhóm. 
*Hoạt động: Luyện tập (tương tự như hướng dẫn thường xuyên)
Bài tập 3: Khởi động lại Excel và nhập dữ liệu ở bảng.
Học sinh theo dõi hướng dẫn, ghi nhớ.
Các nhóm thực hành trên máy tính cá nhân.
Đại diện nhóm báo cáo kết quả thực hiện.
So sánh kết quả thực hiện giữa các nhóm và với bài mẫu của giáo viên
Nhận xét, chữa sai, rút kinh nghiệm
Hoạt động IV: Vận dụng (Dự kiến thời lượng 15’)
- Mục tiêu hoạt động: - Biết được chương trình bảng tính Lotus 123 ngày nay.
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm,
đánh giá kết quả hoạt động
Nội dung: 
GV: Yêu cầu học sinh đọc bài đọc thêm Chuyện cổ tích về Visicalc.
GV: Giới thiệu 7 người khai sinh ngành công nghiệp mới
 Hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
(Tổ chức HS hoạt động nhóm)
GV: Yêu cầu các nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập.
Hoạt động: Thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Quan sát các nhóm hoạt động, hỗ trợ các cá nhân hoặc nhóm gặp khó khăn. Có thể cho phép các em HS khá, giỏi hỗ trợ các bạn trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn.
Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: Thông báo hết thời gian hoạt động nhóm. Gọi đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả hoạt động.
GV: Yêu cầu các nhóm khác nhận xét, đánh giá và chấm điểm chéo nhau theo phân công của GV.
Hoạt động: Đánh giá kết quả hoạt động
GV: Nhận xét, đánh giá chung cho kết quả hoạt động của các nhóm.
- HS theo dõi, lắng nghe, tìm hiểu
HS: Laéng nghe, theo doõi
IV. Câu hỏi/Bài tập kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh
1. Bảng mô tả ma trận kiểm tra, đánh giá theo các mức độ nhận thức
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Vận dụng cao
1. Bảng và nhu cầu xử lí thông tin dạng bảng
C2
C3
2. Màn hình làm việc của Excel
C1
3. Nhập dữ liệu vào trang tính
1. Mức độ nhận biết: 
Câu1: Trên trang tính, các ký tự chữ cái A,B,C, .được gọi là:
A. tên hàng. 	B. tên ô.	C. tên cột. 	D. tên khối
2. Mức độ thông hiểu :
Câu 2: Trong màn hình Excel, ngoài bảng chọn File và các dải lệnh giống Word thì màn hình Excel có:
A. trang tính, thanh công thức. 	
B. thanh công thức, các dải lệnh Formulas.
C. các dải lệnh Formulas và bảng chọn Data. 
D. trang tính, thanh công thức, các dải lệnh Formulas và bảng chọn Data.
3. Mức độ vận dụng:
Câu 3: Chương trình bảng tính đầu tiên có tên gọi là gì? 
a. Visicalc	b. Daniel Bricklin 	c. Bob Frankston 	d. Visul fox 
V. Phụ lục : 
PHIẾU HỌC TẬP
Nêu các bước nhập dữ liệu
PHIẾU HỌC TẬP
Nêu các bước sửa dữ liệu