Bài giảng Ngữ Văn Khối 7 - Tiết 54: Tiếng gà trưa

 TIẾNG GÀ TRƯA Ngữ Văn lớp 7 - Tuần 14 - Tiết 54Kiểm tra bài cũHS 1: Đọc thuộc bài thơ “Cảnh Khuya”.Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào và thể hiện tâm trạng gì của Bác Hồ? Bài thơ miêu tả một đêm trăng trong rừng, ở chiến khu Việt Bắc. Cảnh rất thơ mộng, có tiếng suối reo từ xa vọng lại, có ánh trăng sáng tràn ngập, đan xen, lung linh qua vòm cây, kẻ lá. Bác say sưa ngắm đêm trăng đẹp nhưng vẫn thao thức, trăn trở lo nghĩ cho công việc kháng chiến.Kiểm tra bài cũHọc sinh 2 Đọc thuộc lòng bài thơ “Rằm tháng giêng”. Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào? Qua bài thơ em hiểu được tâm trạng gì của Bác Hồ? Bài thơ miêu tả đêm trăng rằm trên sông nước ở Việt Bắc. Đó là khung cảnh từ mặt nước, dòng sông, con thuyền đến bầu trời đều tràn ngập ánh trăng và không khí tươi vui của mùa xuân. Cảnh ấy gợi cho Bác niềm lạc quan, tin tưởng cuộc kháng chiến chống Pháp nhất định thắng lợi. Bài thơ giúp chúng ta hiểu được Bác có lòng yêu thiên nhiên, phong thái sống ung dung và luôn sống lạc quan dù hoàn cảnh còn nhiều gian khổ.TIẾNG GÀ TRƯA THƠ : XUÂN QUỲNHNGỮ VĂN 7 Tuần 14 Tiết 54 I. Đọc, tìm hiểu chú thích 1.Đọc : Đọc giọng chậm rãi, nhẹ nhàng. Những câu thơ có 3 tiếng “Tiếng gà trưa”cần ngắt nghỉ lâu hơn các câu khác. Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng, tha thiết như lời trò chuyện, tâm tình của cháu với bà. Tiếng gà trưa Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng nhà ai nhảy ổ:“Cục ... cục tác cục taNghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ Tiếng gà trưaTay bà khum soi trứngDành từng quả chắt chiuCho con gà mái ấpCứ hàng năm hàng nămKhi gío mùa đông tớiBà lo đàn gà toiMong trời đừng sương muốiĐể cuối năm bán gàCháu được quần áo mới Tiếng gà trưa Ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng. Tiếng gà trưa Có tiếng bà vẫn mắng: - Gà đẻ mà mày nhìn Rồi sau này lang mặt! Cháu về lấy gương soi Lòng dại thơ lo lắng. Ôi cái quần chéo go Ống rộng dài quét đất Ôi cái áo trúc bâu Đi qua nghe sột soạt.Tiếng gà trưaMang bao nhiêu hạnh phúcĐêm cháu về nằm mơGiấc ngủ hồng những trứng.Cháu chiến đấu hôm nayVì lòng yêu Tổ quốcVì xóm làng thân thuộcBà ơi, cũng vì bàVì tiếng gà cục tácỔ trứng hồng tuổi thơ. 2. Tác giả, tác phẩmTác giả: Xuân Quỳnh (1942 – 1988) Một nhà thơ nữ hiện đại, có nhiều bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng sâu lắng, thể hiện những rung cảm và khát vọng của một người phụ nữ chân thành, thiết tha yêu con người và cuộc sống. a. Tác phẩm Xuân Quỳnh sáng tác không nhiều nhưng đã có những tập thơ xuất sắc như : “Sóng”, “Hoa dọcchiến hào”, “Sân ga chiều em đi”... Bài thơ ”Tiếng gà trưa” được viết trong thờikì đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, năm 1984được đưa vào in trong tập thơ “Sân ga chiều em đi”. - Thể thơCâu hỏi: Bài thơ “Tiếng gà trưa” được làm theo thể thơ gì?Bài thơ được làm theo thể thơ 5 tiếng nhưng có chỗbiển đổi chỉ có 3 tiếng như câu thơ “Tiếng gà trưa". - Gieo vần Gieo vần cách : ở câu 1 và 4 Gieo vần liền : ở câu 2 và 3Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ“Cục...cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ.Số câu thơ trong mỗi khổ thơCâu hỏi: Em có nhận xét gì về số câu thơ trong mỗi khổ thơ?Tiếng gà trưaTay bà khum soi trứngDành từng quả chắt chiuCho con gà mái ấp. ------Cứ hàng năm hàng nămKhi gío mùa đông tớiBà lo đàn gà toiMong trời đừng sương muốiĐể cuối năm bán gàCháu được quần áo mới. Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ. Số câu thơ trong mỗi khổ thơ không hạn định: có khổ 4 câu, có khổ 6 câu, có khổ 7 câu ...Tiếng gà trưaTay bà khum soi trứngDành từng quả chắt chiuCho con gà mái ấp. ------Cứ hàng năm hàng nămKhi gío mùa đông tớiBà lo đàn gà toiMong trời đừng sương muốiĐể cuối năm bán gàCháu được quần áo mới. Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ: “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ. Câu hỏi thảo luận nhóm nhỏ: Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự của bố cục không? Mạch cảm xúc đó diễn biến như thế nào?, Kí ức tuổi thơ: ổ trứng hồng, gà mái mơ, mái vàng, tiếng bà mắng , Suy ngẫm về hiện tại: về tổ quốc, xóm làng, về bà, ổ trứng hồng. Hành quân -> nghe tiếng gà nhảy ổ-> nhớ về kí ức tuổi thơ, Từ hiện tại quá khứSuy ngẫm về hiện tại - Bố cụcBố cục của bài thơ có thể chia làm mấy phần?Nêu ý chính từng phần?Bố cục của bài thơ có thể chia làm 3 phần: 1. Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”: Cảm nhận của anh chiến sĩ trên đường hành quân. 2. Tiếp theo đến “ Đi qua nghe sột soạt”: Tiếng gà trưa gợi nhớ kỉ niệm thời thơ ấu. 3. Phần còn lại: Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa. II. Đọc –hiểu văn bản1. Cảm nhận của anh chiến sĩ trên đường hành quânTrên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng nhà ai nhảy ổ:“Cục ... cục tác cục taNghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ.Tiếng gà gáy trưavọng vàotâm tư người lính trong hoàn cảnh nào? Một buổi trưa hè, trên đường hành quân, được nghỉ chân ở một xóm nhỏ, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ gáy vang vọng vào tâm tư. Âm vang của tiếng gà khiến anh bồi hồi xúc động.Thảo luận nhóm Tại sao trong nhiều âm thanh của làng quê, nhưng người chiến sĩ cảm nhận tiếng gà gáy trưa một cách sâu sắc đến thế? Người chiến sĩ cảm nhận được tiếng gà trưa vì: * Tiếng gà gáy trưa là âm thanh quen thuộc. * Tiếng gà gáy trưa tạo cảm giác dễ chịu xua tan bao mệt nhọc. * Tiếng gà gáy gợi nhớ kỉ niệm tuổi thơ ở bên bà và bên đàn gà.Câu hỏi Trong khổ thơ thứ nhất, tác giả nhắc lại nhiều lần từ nào? Như vậy biện pháp tu từ nào được sử dụng? Tác dụng của cách dùng từ này?Nghexao ®éng n¾ng tr­ưa gäi vÒ tuæi th¬ bµn ch©n ®ì mái Nghe xao ®éng n¾ng tr­ưa Nghe bµn ch©n ®ì mái Nghe gäi vÒ tuæi th¬ Điệp ngữ “nghe”-> nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà. -> C¶m gi¸c xao ®éng cảnh vật, xao xuyến lòng người,xua tan mÖt mỏi, gọi về những kỉ niệm tuổi thơ.Câu hỏiVậy đây là kiểu điệp ngữ gì?Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng nhà ai nhảy ổ:“Cục ... cục tác cục taNghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơĐiệp ngữ cách quãng Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸cNghexao động nắng trư­a gäi vÒ tuæi th¬ bµn ch©n ®ì mái Nghe xao ®éng n¾ng trư­a Nghe bµn ch©n ®ì mái Nghe gäi vÒ tuæi th¬(thị gi¸c)(xúc gi¸c)(t©m hån)Điệp ngữCâu hỏi: Người lính cảm nhận tiếng gàbằng thính giác và bằng cả tâm hồn.Như vậy, anh có tâm tư, tình cảm gì?Anh có lòng yêu mến quê hương,lòng nhớ thương người bà và bồi hồi nhớ kỉ niệm thời ấu thơ bên đàn gà.Bài tập trắc nghiệm Bài thơ “Tiếng gà trưađược làm theo thể thơ nào? A.Thể thơ tự do B.Thể thơ 5 chữ C.Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt D.Thể thơ cổ thể 1.Học thuộc lòng bài thơ.2. Soạn câu hỏi 3 và 4 (trang 151 SGK)3. Nắm được nghĩa của các chú thích.4. Sưu tầm 1 bài thơ có âm thanh tiếnggà gáy.5. Học bài học.