Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 20: Câu đặc biệt - Ma Thị Phương

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH 
Giáo viên: Ma Thị Phương 
Trường PTDTNT THCS Định Hóa 
Vào! Vào! Vào rồi! 
Người vừa đánh đầu vào lưới là Đức Chinh. 
Quá tuyệt vời! Thật không thể tin nổi. 
Trong lời tường thuật trực tiếp của biên tập viên trong trận bán kết Seagame 31. 
Câu đặc biệt 
I. Thế nào là câu đặc biệt? 
II. Tác dụng của câu đặc biệt 
III. Luyện tập 
IV. Hướng dẫn tự học 
Content 
I. Thế nào là 
câu đặc biệt? 
Ôi em Thủy! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. 
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào? 
A - L à một câu bình thường, có đủ CN và VN . 
B - L à một câu rút ngọn, lược bỏ cả CN và VN . 
C - L à một câu không thể có CN và VN . 
Ôi, em Thủy! 
 Không có CN, VN 
 Câu đặc biệt 
GHI NHỚ 
Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ . 
Thảo luận theo bàn: Phân biệt câu đặc biệt và câu rút gọn 
Câu đặc biệt 
Câu rút gọn 
- Không có cấu tạo theo mô hình CN - VN 
VD: Ôi, em Thủy! 
- Lược bỏ CN/ VN hoặc cả CN và VN) 
VD: Môn Toán 
- Không thể khôi phục CN - VN 
- Có thể khôi phục thành phần bị lược bỏ 
II. Tác dụng của 
câu đặc biệt 
PHIẾU BÀI TẬP 
 Tác dụng 
 Câu đặc biệt 
Bộc lộ cảm xúc 
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng 
Xác định thời gian, nơi chốn 
Gọi đáp 
Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác Phán từ từ trôi. 
Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay 
“Trời ơi!”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. 
An gào lên: Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! 
 Chị An ơi! Sơn đã thấy chị. 
GHI NHỚ 
Câu đặc biệt thường dùng để: 
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn 
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng 
Bộc lộ cảm xúc / Gọi đáp 
Bài tập nhanh 
Tìm câu đặc biệt trong VD sau và nêu tác dụng: 
	Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây Bốn giây Năm giây Lâu quá! 
(Vũ Tú Nam) 
Câu đặc biệt 
Ba giây Bốn giây Năm giây Lâu quá! 
Tác dụng 
 Xác định thời gian 
 Bộc lộ cảm xúc 
GHI NHỚ 
Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ . 
GHI NHỚ 
Câu đặc biệt thường dùng để: 
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn 
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng 
Bộc lộ cảm xúc / Gọi đáp 
III. Luyện tập 
Em là diễn viên 
01 
2 nhóm lên diễn lại tình huống đã chuẩn bị sẵn ở nhà 
02 
Lưu ý: 
- Tình huống có CĐB và CRG 
- Các bạn ở dưới quan sát Tìm CĐB và CRG 
TRÒ CHƠI: HÁI TÁO 
GV đưa ra 5 câu hỏi tương ứng với 5 quả táo 
HS chọn táo và trả lời câu hỏi có trong quả 
Trả lời đúng được hái táo. Sai nhường quyền cho bạn khác 
Lân lượt như vậy cho đên khi hết táo 
TRÒ CH Ơ I 
HÁI TÁO 
Tìm CĐB/ CRG trong VD sau: 
	Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. 
	(Hồ Chí Minh) 
Tìm CĐB/ CRG trong VD sau: 
Chim sâu hỏi chiếc lá: 
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! 
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu 
(Trần Hoài Dương) 
Tìm CĐB/ CRG trong VD sau: 
	Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. 
(Nguyễn Trí Huân) 
Tìm CĐB trong VD 
Trong lòng tôi, tiếng lá lao xao như không bao giờ tắt. Giá buốt quá! 
Tìm CĐB trong VD sau: 
a/ Quái lạ! Chân mình hôm nay sao lại bên dài bên ngắn thế này. 
b/ Ôi Tổ quốc! Ta yêu như máu thịt 
 Như mẹ cha ta, như vợ, như chồng 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) tả cảnh quê hương em trong đó có một vài câu đặc biệt. 
Vẽ sơ đồ tư duy hệ thống lại kiến thức bài “Câu đặc biệt” 
Soạn bài: Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận 
THANK YOU