Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Bài 3: Văn bản Ca dao - dân ca Những câu hát về tình cảm gia đình (Chuẩn kiến thức)

KIỂM TRA BÀI CŨ Nờu những chi tiết thể hiện tỡnh cảm yờu thương sõu nặng của hai anh em Thành và Thủy. Từ đú nờu lờn ý nghĩa của văn bản.Ca dao - Dân caNhững câu hát về tình cảm gia đìnhI/ Tỡm hiểu chung : Ca dao, dõn ca là tên gọi chung của các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống tình cảm của con người. Ca dao, dõn ca là gỡ ?Ca dao Là lời thơ của dân ca và các bài thơ dân gian mang phong cách thơ dân gian ( thể ca dao ). Dân ca Là những sáng tác dõn gian kết hợp lời và nhạc điệu. Bài ca dao Trống cơm Trống cơm khéo vỗ nên vông Một bầy con sít lội sông đi tìm Thương ai con mắt lim dim Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ Bài dân ca Trống cơm Tình bằng có cái trống cơm khen ai khéo vỗ ấy mấy vông nên vông. Một bầy tang tình con sít, ấy mấy lội, lội sông, ấy mấy đi tìm. Em nhớ thương ai, đôi con mắt ấy mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ới a, ấy mấy giăng tơ, giăng tơ ấy mấy đi tìm em nhớ thương ai. Duyên nợ khách tang bồng.Một số làn điệu dân ca các vùng miền :- Hát quan họ Bắc Ninh- Hát ghẹo Phú Thọ- Hát giặm Nghệ Tĩnh- Hát bài chòi Quảng Nam- Hỏt xẩm- Ca trự- Ca Huế ( cỏc điệu lớ )- Hò Huế- Dân ca Nam Bộ ( cỏc điệu lớ )- Hát ru Bài 1 :  Cụng cha như nỳi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đụng Nỳi cao biển rộng mờnh mụng Cự lao chớn chữ ghi lũng con ơi ! II/ Đọc – hiểu văn bản :Bài 4 : Anh em nào phải người xa Cựng chung bỏc mẹ, một nhà tỡnh thõn Yờu nhau như thể tay chõn Anh em hũa thuận, hai thõn vui vầy.Hai bài ca dao thuộc chủ đề tình cảm gia đình. Bài 1 : Là lời của mẹ ru con, nói với con.Bài 4 : Lời của ụng bà, cha mẹ, cụ bác ... nói với con cháu hoặc của anh em ruột thịt núi với nhau. Hai bài ca dao thuộc chủ đề nào ?Mỗi bài ca là lời của ai, nói với ai ? 1/ Bài 1 : 	Cụng cha như nỳi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đụng 	Nỳi cao biển rộng mờnh mụng Cự lao chớn chữ ghi lũng con ơi ! Bài này là lời của mẹ ru con, núi với con về cụng lao to lớn của cha mẹ đối với con cỏi và nhắc nhở phận làm con phải ghi nhớ cụng ơn sõu nặng đú. Bài này dựng phộp so sỏnh, đối lập và thể thơ lục bỏt quen thuộc, dễ nhớ, õm điệu sõu lắng tỡnh cảm, đi vào lũng người.Bài 1 là lời của ai, núi với ai về việc gỡ ? Hóy chỉ ra cỏi hay của ngụn ngữ, hỡnh ảnh, õm điệu của bài ca này. - Nuụi con mẹ hộo vúc hỡnhCạn bầu sữa ngọt mà tỡnh khụng vơi. - Lờn non mới biết non caoNuụi con mới biết cụng lao mẫu từ.- Ngày nào em bộ cỏn conBõy giờ em đó lớn khụn thế này. Cơm cha, ỏo mẹ, chữ thầyNghĩ sao cho bỏ những ngày ước ao. Tỡm những bài ca dao cú nội dung tương tự 2/ Bài 4 : Anh em nào phải người xa Cựng chung bỏc mẹ, một nhà tỡnh thõn Yờu nhau như thể tay chõn Anh em hũa thuận, hai thõn vui vầy. Tỡnh cảm anh em thõn thương được diễn tả bằng phộp so sỏnh, điệp ngữ. Bài này muốn nhắc nhở chỳng ta anh em phải hũa thuận, phải biết đoàn kết, nương tựa vào nhau, thương yờu nhau để cha mẹ vui lũng. Tỡnh cảm anh em thõn thương được diễn tả như thế nào ? Bài này muốn nhắc nhở chỳng ta điều gỡ ? - Anh em như thể chõn tay Rỏch lành đựm bọc, dở hay đỡ đần. - Khụn ngoan đỏ đỏp người ngoài Gà cựng một mẹ chớ hoài đỏ nhau. Tỡm những bài ca dao cú nội dung tương tự - Chị em như chuối nhiều tàu Tấm lành che tấm rỏch, đừng núi nhau nặng lời. 3/ Một số biện phỏp nghệ thuật tiờu biểu được dựng trong cỏc bài ca dao : - Sử dụng thể thơ lục bỏt ngọt ngào. - Dựng phộp so sỏnh, đối lập, điệp ngữ. - Âm điệu tõm tỡnh, nhắn nhủ. - Cả hai bài đều là lời độc thoại. Nờu ý nghĩa văn bản. 4/ í nghĩa văn bản : Tỡnh cảm đối với ụng bà, cha mẹ, anh em và tỡnh cảm ụng bà, cha mẹ đối với con chỏu luụn là những tỡnh cảm sõu nặng, thiờng liờng nhất trong đời sống của mỗi con người.III/ Tổng kết : GN/ 36IV/ Luyện tập : Theo SGKHọc thuộc các bài ca dao đã học.2.Sưu tầm các bài ca dao cùng hệ thống.3.Soạn bài Ca dao về quê hương đất nướcDẶN Dề- Học thuộc cỏc bài ca dao đó học.- Sưu tầm một số bài ca dao cú nội dung tương tự.- Soạn bài : Những cõu hỏt về tỡnh yờu quờ hương , đất nước , con người Xem và trả lời cỏc cõu hỏi SGK/ 39,40