Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 94: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động - Trường THCS Lê Hồng Phong

CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGỮ VĂN 7CHÀO MỪNGMỘT SỐ ĐIỂM CẦN CHÚ Ý KHI HỌC 1. Trước giờ học:+ Chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập.+ Vào lớp học trước 5’ so với giờ học.2. Trong khi học:+ Không nói chuyện riêng.+ Tư thế học phù hợp; thái độ nghiêm túc, tập trung. + Tắt micro và bật camera trong quá trình học; khi cần phát biểu mới bật micro và tắt ngay khi ngừng phát biểu.+ Ghi vào vở học khi có biểu tượng 3. Sau khi học:+ Học và làm bài tập về nhà.+ Nộp bài theo hướng dẫn của thầy/cô (nếu có).Cảm ơn các em!Chúc buổi học thành công!KIỂM TRA BÀI CŨNêu công dụng của trạng ngữ ?Tách trạng ngữ thành câu riêng có tác dụng gì ? - Trạng ngữ có những công dụng sau: Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác; Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn mạch lạc - Tách trạng ngữ thành câu riêng có tác dụng: nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất địnhCHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNGTiết 94: Nhóm Ngữ văn 7Trường THCS Lê Hồng PhongVí dụ: (sgk tr.57) a. Mọi người yêu mến em.b. Em được mọi người yêu mến. CN VNCN VN Chủ ngữ chỉ người thực hiện một hoạt động hướng vào người khác (CN chỉ chủ thể của hoạt động) Chủ ngữ chỉ người được hoạt động của người khác hướng vào (CN chỉ đối tượng của hoạt động) Câu chủ độngCâu bị độngI. CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNGGhi nhớ: Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động).- Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG1. Ông lão thả con cá xuống biển.2. Con cá được ông lão thả xuống biển. 121. Con người chặt phá rừng bừa bãi.2. Rừng bị con người chặt phá bừa bãi. XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG341.Người ta nhốt con chim trong lồng.2. Con chim bị người ta nhốt trong lồng.1. Hai anh em chia đồ chơi. 2. Đồ chơi được hai anh em chia. “- Thuỷ phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại. Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay , tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.”	(Theo Khánh Hoài)Em sẽ chọn câu (a ) hay câu ( b ) để điền vào dấu trong đoạn văn ? Giải thích vì sao em chọn câu đó?a. Mọi người yêu mến em. b.Em được mọi người yêu mếnII. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngược lại chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động) ở mỗi đoạn văn nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất. Ghi nhớ: Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng. CÁCH 1 CÁCH 2Trong 2 cách sau, chúng ta nên sử dụng cách nào để diễn đạt? Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng.Nhận xét: Cách viết thứ hai tốt hơn, vì việc sử dụng câu bị động đã góp phần tạo liên kết chủ đề theo kiểu móc xích: một số sản phẩm có giá trị - các sản phẩm này. CÁCH 1 CÁCH 2a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã đượchạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”.III. CÁCH CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG SANG CÂU BỊ ĐỘNGHai câu sau có gì giống nhau và khác nhau?* Ví dụ: a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”.Câu sau đây có thể xem là cùng một nội dung miêu tả với câu (a) và câu (b) không? a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã đượchạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “hóa vàng”a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được ĐTHĐ hạ xuống từ hôm “hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm “hóa vàng”. Người ta CTHĐông vải xuống từ hôm “hóa vàng”.đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ HĐĐTHĐ Câu chủ động.ĐTHĐCâu bị động.HĐHĐCâu bị động.Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ (hoặc cụm từ).- Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. Những câu sau đây có phải là câu bị động không? Vì sao?a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi.b. Tay em bị đau. Hai câu a và b tuy có dùng bị/được nhưng không phải là câu bị động vì chỉ có thể nói câu bị động trong đối lập với câu chủ động tương ứng. * Lưu ý: Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị độngCó hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ ( hoặc cụm từ).- Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ ) chỉ chủ thể hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu.* Lưu ý: Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động Ghi nhớ: a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (Hồ Chí Minh) b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. ( Theo Hoài Thanh)III. Luyện tậpTìm câu bị động và giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy?  Chọn cách viết câu bị động là tránh lặp lại kiểu câu dùng trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt giữa các câu trong đoạn.Thực hiện theo yêu cầuChuyển đổi câu chủ động thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau. NHÓM 1a. Một nhà sư vô danh đã xây dựng ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. NHÓM 2b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. NHÓM 3c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. NHÓM 4d. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sâna. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII.Ngôi chùa ấy được xây từ thế kỉ XIII.Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII.b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.Tất cả cánh của chùa được làm bằng gỗ lim.Tất cả cánh của chùa làm bằng gỗ lim.c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đàoCon ngựa bạch được buộc bên gốc đàoCon ngựa bạch buộc bên gốc đàod. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sânMột lá cờ đại được dựng ở giữa sânMột lá cờ đại dựng ở giữa sân? Chuyển đổi mỗi câu chủ động sau thành hai câu bị động - một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái nghĩa của câu dùng từ “được” với câu dùng từ “bị” có gì khác nhau.a. Thầy giáo phê bình em.b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.Em được thầy giáo phê bình.Em bị thầy giáo phê bình.Ngôi nhà ấy được người ta phá đi.Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. * Nhận xét:- Câu bị động dùng từ được: Có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu - Câu bị động dùng từ bị: Có hàm ý đánh giá tiêu cực Viết đoạn văn ngắn nói về lòng say mê văn học của em hoặc về ảnh hưởng của tác phẩm văn học đối với em trong đó có dùng ít nhất là một câu bị động. CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNGKhái NiệmCâu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng người, vật khácCâu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động, của người,vật kháchướng vàoMục đíchNhằm liên kết các câu trong đoạn thànhmột mạch văn thống nhất..Cách chuyển đổiChuyểntừ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượngcủa hoạtđộnglên đầu câu và thêmcác từbị hayđược vào sau từ(cụm từ) ấy.Chuyển từ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạtđộng lên đầu câu, đồng thời lược bỏhoặc biếntừ( cụm từ) chỉ chủ thểcủa hoạt độngthành một bộ phận không bắt buộc trong câuHƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TẬP- Ghi nhớ kiến thức bài học. - Hoàn thành bài tập 3/ Tr 65.- Ôn tập văn nghị luận, chuẩn bị viết bài TLV số 5.- Soạn văn bản: “Ý nghĩa văn chương”, chú ý: + Đọc kĩ văn bản+ Trả lời câu hỏi phần đọc - hiểu văn bản.+ Sưu tầm các tư liệu liên quan.Chúc các em cùng gia đình mạnh khoẻ, bình an.