Giáo án dạy học theo chủ đề Sinh học Lớp 7 - Chủ đề: Bò sát

Tuần
CHỦ ĐỀ : BÒ SÁT
Thời lượng: 2 tiết. Số tiết PPCT: 42, 43, gồm 2 bài: 38, 40
Chủ đề này gồm các bài trong chương V: Ngành ĐVCXS.
Bài 38: Thằn lằn bóng đuôi dài
Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát
I-Muïc tieâu:
1. Kiến thức: 
- Nêu được các đặc điểm cấu tạo phù hợp với sự di chuyển của bò sát trong môi trường sống trên cạn. Đặc điển cấu tạo thích nghi với điều kiện sống. 
- Biết tập tính di chuyển và bắt mồi của thằn lằn.
- Trình bày được tính đa dạng và thống nhất của lớp Bò sát. 
- Phân biệt được ba bộ bò sát thường gặp ( Có vảy, Rùa, Cá sấu). 
- Tìm hiểu về tổ tiên của Bò sát. 
- Đặc điểm chung của Bò sát. Nêu được vai trò của Bò sát trong tự nhiên và tác dụng của nó đối với con người (làm thuốc, đồ mỹ nghệ, thực phẩm).
 2. Kĩ năng
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin khi quan sát tranh hình, mẫu vật, băng hình để tìm hiểu tập tính của bò sát.
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm.
- Kĩ năng quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm được phân công.
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
 3. Thái độ
- Giáo dục ý thức yêu thích môn học.
- Biết cách bảo vệ các loài bò sát có ích.
4. Năng lực được hình thành 
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực tư duy sáng tạo
- Năng lực giao tiếp, hợp tác
- Năng lực tự quản lý thời gian.
II. Chuẩn bị:
 1. Giáo viên
- Tranh cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng.
- Moâ hình thaèn laèn boùng
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 125 Sgk.
 2. Học sinh
 - Chuẩn bị trước nội dung bài học
III-Caùc hoaït ñoäng daïy hoïc:
Tiết Bài 38: THẰN LẰN BÓNG ĐUÔI DÀI
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Trình bày đặc điểm chung và vai trò của lưỡng cư?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (1’)
Thằn lằn bóng đuôi dài là đối tượng điển hình cho lớp bò sát thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn thông qua cầu tạo và hoạt động sống của thằn lằn khác với ếch, nhóm động vật không xương sống có đời sống nữa nước nửa cạn như thế nào?
B. Hoạt động hình thành kiến thức
HOAÏT ÑOÄNG 1 Tìm hieåu ñôøi soáng (15P)
Muïc tieâu : Nêu được các đặc điểm về đời sống, tập tính của thằn lằn, trình bày được đặc đểm sinh sản của thằn lằn.
- GV yeâu caàu HS ñoïc noäi dung thoâng tin SGK ® döïa vaøo noäi dung thoâng tin vaø vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû eách ñoàng, GV yeâu caàu hoïc sinh so saùnh thaèn laèn vôùi eách ñoàng.
- GV keû baûng goïi HS leân ñieàn vaøo.
- GV giảng thêm vì sao số lượng trứng của thằn lằn lại ít? Trứng có vỏ dai có ý nghĩa gì đối với đời sống ở cạn? Gọi HS nhắc lại đặc điểm về đời sống và sinh sản của thằn lằn.
- HS ñoïc noäi dung thoâng tin SGK 
Thoâng qua ñoù vaø hoïc sinh vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ® HS so saùnh giöõa thaèn laèn vôùi eách ñoàng veà: nôi soáng, hoaït ñoäng, taäp tính vaø sinh saûn.
- Ñaïi dieän leân ñieàn baûng HS ôû döôùi nhaän xeùt, boå sung.
- Thụ tinh trong: tỉ lệ trứng gặp tinh trùng cao lên số lượng trứng ít -> trứng có vỏ bảo vệ.
 Tieåu keát:
I. Đời sống:
- Soáng nôi khoâ raùo, thích phôi naéng.
- Ăn saâu bo, coù taäp tính truù ñoäng.
- Là động vật biến nhiệt
- Sinh sản:
+ Thuï tinh trong
+Tröùng coù voû dai, nhieàu noaõn hoaøng phaùt trieån tröïc tieáp.
HOAÏT ÑOÄNG 2 Caáu taïo ngoaøi vaø di chuyeån (18P)
 Muïc tieâu: Giaûi thích ñöôïc caùc ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn thích nghi ñôøi soáng treân caïn. Moâ taû ñöôïc caùch di chuyeån cuûa thaèn laèn
1. Caáu taïo ngoaøi
- GV cho HS quan saùt hình daïng caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn thoâng qua hình 38.1 tröôùc moâ hình.
- Ñoïc noäi dung thoâng tin vaø baûng/125 ® ñoái chieáu hình GV yêu cầu HS chọn câu trả lời thích hợp hoàn thành bảng trang 125 Sgk.
- GV treo baûng phuï ® goïi nhieàu HS leân löïa choïn vaø nhaän xeùt boå sung.
® GV thoâng baùo keát quaû ñuùngà GV yeâu caàu HS thaûo luaän ñeå so saùnh caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn vôùi eách ñoàng.
2. Di chuyeån
- Cho HS quan saùt H 38.2 vaø ñoïc thoâng tin SGK/125 ® yeâu caàu hoïc sinh neâu thöù töï cöû ñoäng cuûa thaân vaø ñuoâi khi di chuyeån.
- GV toång keát laïi.
- HS quan saùt H 38.1/SGK vaø moâ hình cuûa thaèn laèn. HS ñoïc noäi dung thoâng tin vaø baûng SGK/125 ® ñoái chieáu hình ® HS thaûo luaän ñeå hoaøn thieän baûng.
® Đaïi dieän leân trình baøy, nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. 1G 2E 3D 4C 5B 6A
- Thoâng qua keát quaû cuûa baûng, HS vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû baøi eách ñoàng ñeå so saùnh. Töø ñoù HS naém ñöôïc ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn thích nghi vôùi ñieàu kieän ôû caïn.
- HS quan saùt H 38.2 ñoïc noäi dung thoâng tin ® saép xeáp thöù töï cöû ñoäng cuûa thaân vaø ñuoâi khi di chuyeån.
 + Thân uốn sang phải, đuôi uốn sang trái, chi trước phải, chi sau trái chuyển lên phía trước.
+ Thân uốn sang trái, đuôi uốn sang phải (động tác ngược lại).
 Tieåu keát:
II-Cấu tạo ngoài và di chuyển:
1. Cấu tạo ngoài: 
- Da khô có vảy sừng bao bọc. Ngăn cản sự thoát hơi nước của cơ thể.
- Có cổ dài: phát huy được các giác quan trên đầu, tạo điều kiện bắt mồi dễ dàng.
- Mắt có mi cử động, có nước mắt: bảo vệ mắt, giữ nước mắt để màng mắt không bị khô.
- Màng nhĩ nằm trong một hốc nhỏ bên đầu: bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao động, âm thanh vào màng nhĩ.
- Thân dài, đuôi rất dài: động lực chính của sự di chuyển.
- Bàn chân có 5 ngón, có vuốt: tham gia sự di chuyển trên cạn.
2. Di chuyển: thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn liên tục, phối hợp với chi làm con vật tiến lên phía trước.
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- Haõy trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn thích nnghi vôùi ñôøi soáng hoaøn toaøn ôû caïn?
- Moâ taû caùc ñoäng taùc di chuyeån cuûa thaèn laèn
D. Tìm tòi mở rộng (1p)
	Tìm hiểu về đời sống và tập tính của các loài bò sát trên internet
*. Daën doø:
Veà hoïc baøi, chuaån bò bài 40.
 Tiết Bài 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Haõy trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa thaèn laèn thích nnghi vôùi ñôøi soáng
 hoaøn toaøn ôû caïn?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (1’)
Trò chơi: Ai hay hơn: Mỗi tổ cử 1 đại diện lên báo cáo về tập tính của loài Bò sát mà mình đã tìm hiểu ở nhà trong vòng 1p. Sau phần báo cáo tổ nào có nội dung hay, thú vị, trình bày tốt được lớp bình chọn bằng cách giơ tay nhiều sẽ chiến thắng.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1: Đa dạng của bò sát. (10p)
Mục tiêu: Trình bày được tính đa dạng và thống nhất của lớp Bò sát. Phân biệt được ba bộ bò sát thường gặp ( Có vảy, Rùa, Cá sấu).
- GV yeâu caàu HS ñoïc thoâng tin sgk/tr130, quan saùt H40.1 à Laøm phieáu hoïc taäp: Teân boä, mai vaø yeám, haøm vaø raêng, voû tröùng.
- Töø TT vaø baøi taäp GV cho HS thaûo luaän: Söï ña daïng cuûa boø saùt theå hieän ôû nhöõng ñaëc ñieåm naøo? Cho ví duï minh hoïa.
- GV choát laïi kieán thöùc.
- Caùc nhoùm quan saùt hình, nghieân cöùu thoâng tin àHoaøn thaønh phieáu hoïc taäp à Ñaïi dieän nhoùm leân söûa, caùc nhoùm khaùc nhaän seùt boå sung.
- Caùc nhoùm thaûo luaän traû lôøi: Theå hieän ôû: Soá loaøi nhieàu, caáu taïo cô theå vaø moâi tröông soáng phong phuù.
Tieåu keát:I- Ña daïng cuûa boø saùt:
- Lôùp boø saùt raát ña daïng: Soá loaøi lôùn, coù loái soáng vaø moâi tröôøng soáng phong phuù.
- Chia 4 boä: bộ đầu mỏ, bộ có vảy, bộ cá sấu, bộ rùa.
Hoaït ñoäng 2: Caùc loaøi khuûng long. (10p)
Muïc tieâu: Hieåu ñöôïc toå tieân cuûa boø saùt löôõng cö coå, lí do phoàn thònh vaø dieät vong cuûa khuûng long.
a. Söï ra ñôøi vaø phoàn thònh cuûa khuûng long:
- GV giaûng cho Hs nghe veà söï ra ñôøi cuûa boø saùt 
 + Nguyeân nhaân: Do khí haäu thay ñoåi
 + Toå tieân cuûa boø saùt laø löôõng cö coå
- GV yeâu caàu HS ñoïc thoâng tin phaàn 1 muïc II, quan saùt hình 40.2 ñeå thaûo luaän:
+ Nguyeân nhaân phoàn thònh cuûa khuûng long?
+ Neâu ñaëc ñieåm thích nghi vôùi ñôøi soáng cuûa caùc loaøi khuûng long?
- GV choát laïi kieán thöùc.
b. Söï dieät vong cuûa khuûng long:
- GV cho HS thaûo luaän tieáp: nguyeân nhaân khuûng long dieät vong.
+ Taïi sao boø saùt côõ nhoû vaãn toàn taïi ñeán ngaøy nay?
- HS ñoïc thoâng tin, quan saùt hình, thaûo luaän traû lôøi caâu hoûi.
+ Do ñieàu kieän soáng thuaän lôïi, chöa coù keû thuø.
+ Caùc loaøi khuûng long raát ña daïng, vaøi HS traû lôøi.
 Do caïnh tranh vôùi chim, thuù, do aûnh höôûng cuûa khí haäu, thieân tai, thuù taán coâng khuûng long.
+ Cô theå nhoû deã tìm nôi aån naáp, yeâu caàu thöùc aên raát ít, tröùng nhoû, an toaøn hôn.
Tieåu keát:
II-Caùc loaøi khuûng long:
_ Söï ra ñôøi vaø phoàn thònh cuûa khuûng long: toå tieân cuûa boø saùt (löôõng cö coå) xuaät hieän caùch ñaây töø 280 - 230 trieäu naêm. Thôøi gian phoàn thònh nhaát laø thôøi ñaïi khuûng long.
- Söï dieät vong cuûa khuûng long: do caïnh tranh vôùi chim thuù vaø do aûnh höôûng cuûa khí haäu, thieân tai.
Hoaït ñoäng 3: Ñaëc ñieåm chung cuûa boø saùt. (15p)
Muïc tieâu: Bieát ñöôïc ñaëc ñieåm chung vaø vai troø cuûa boø saùt. 
- GV yeâu caàu HS thaûo luaän ñeå ruùt ra ñaëc ñieåm chung cuûa boø saùt veà: 
 + Moâi tröôøng soáng
 + Caáu taïo ngoaøi
 + Nhieät ñoä cô theå.
- GV yeâu caàu HS töï choát laïi kieán thöùc ñeå ghi baøi phaàn vai troø: GV yeâu caàu HS töï ñoïc saùch, traû lôøi caâu hoûi, neâu ích lôïi vaø taùc haïi cuûa boø saùt? Cho VD minh hoaï?
+ Vaäy ta coù bieän phaùp naøo ñeå baûo veä nguoàn lôïi boø saùt?
- HS vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ruùt ra ñaëc ñieåm chung. Ñaïi dieän nhoùm phaùt bieåu nhoùm khaùc boå sung.
- HS töï ñoïc thoâng tin, ruùt ra keát luaän veà vai troø cuûa boø saùt. Vaøi HS phaùt bieåu, HS khaùc boå sung.
Tieåu keát:
III-Ñaëc ñieåm chung vaø vai troø cuûa boø saùt:
1. Ñaëc ñieåm chung:
- Boø saùt laø ñoäng vaät coù xöông soáng thích nghi vôùi ñôøi soáng ôû caïn.
- Da khoâ, coù vaûy söøng, coå daøi, maøng nhó naèm trong moät hoác tai, chi yeáu coù vuoát saét.
- Phoåi coù nhieàu vaùch ngaên, tim coù vaùch huït ngaên taâm thaát (tröø caù saáu), maùu pha nuoâi cô theå, laø ñoäng vaät bieán nhieät.
- Coù cô quan giao phoái, thuï tinh trong, tröùng coù maøng dai hoaëc voû ñaù voâi nhieàu noaõn hoaøng.
2. Vai troø:
- Coù ích:	+ Dieät saâu boï.
	+ Coù giaù trò thöïc phaåm, laøm döôïc phaåm.
	+ Laø saûn phaåm mó ngheä.
- Coù haïi: gaây ñoäc cho ngöôøi.
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- Neâu moâi tröôøng soáng cuûa töøng ñaïi dieän cuûa 3 boä boø saùt thöôøng gaëp? 
- Neâu ñaëc ñieåm chung vaø vai troø cuûa boø saùt? 
D. Tìm tòi mở rộng (1p):Tìm hiểu về đời sống và tập tính của các loài bò sát ngoài những loài đã học
*. Daën doø:
Veà hoïc baøi, chuaån bò 41.