Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Bài 3: Phong trào văn hóa phục hưng và các cải cách tôn giáo

BÀI 3: PHONG TRÀO VĂN HÓA PHỤC HƯNG VÀ CÁC CẢI CÁCH TÔN GIÁO
Thời lượng: 3 tiết
I/ Yêu cầu cần đạt: Sau bài học, hs nắm được:
1. Kiến thức:
- Giới thiệu được sự biến đổi quan trọng về kinh tế - xã hội của Tây Âu từ thế ki XIII đến thế kỉ XVI.
- Trình bày được những thành tựu tiêu biểu của phong trào Văn hoá Phục hưng.
- Nhận biết được ý nghĩa và tác động của phong trào Văn hoá Phục hưng đối với xã hội Tây Âu.
- Nêu và giải thích được nguyên nhân của phong trào Cải cách tôn giáo.
- Mô tả khái quát được nội dung cơ bản và tác động của các cuộc Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu.
2. Năng lực:
* Năng lực chung: Giao tiếp và hợp tác: hs cùng làm việc, chia sẻ ý tưởng, hỗ trợ nhau để thực hiện các nhiệm vụ như trình bày những thành tựu tiêu biểu của phong trào văn hóa Phục hưng, nêu ý nghĩa và tác động của phong trào văn hóa Phục hưng đối với xã hội Tây Âu .
*Năng lực đặc thù:
- Tìm hiểu lịch sử: 
+ Khai thác và sử dụng được một số thông tin của một số tư liệu lịch sử trong bài học dưới sự hướng dẫn của GV.
+ Tìm kiếm, sưu tầm được tư liệu để phục vụ cho bài học và thực hiện các hoạt động thực hành, vận dụng.
- Nhận thức và tư duy lịch sử: hs nêu được ý nghĩa và tác động của phong trào văn hóa Phục hưng, giải thích được nguyên nhân và trình bày được tác động của phong trào Cải cách tôn giáo.
3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: có ý thức chuẩn bị nhiệm vụ học tập Gv giao trước, trong và sau bài học.
- Trách nhiệm: có tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện các hoạt động chung như nhóm, cặp đôi. 
- Nhân ái: khâm phục, ngưỡng mộ, tôn trọng sự lao động nghệ thuật và sang tạo của các nhà văn hóa Phục hưng. 
II/ Phương tiện dạy học
1. Giáo viên
Phiếu học tập.
Tranh, ảnh, tư liệu, video về một số nội dung trong bài học.
2. Học sinh
Tranh, ảnh và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III/ Tiến trình 
1. Hoạt động khởi động
* Mục tiêu:
+ Hình thành được tình huống có vấn đề để kết nối vào bài học.
+ Tạo hứng thú cho HS trước khi vào bài mới.
* Cách thức tổ chức
 Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ: Gv cho học sinh quan sát hình 1 sgk/ trang 18 và đặt câu hỏi: Em có biết ai là tác giả của kiệt tác nghệ thuật này không? Em có hiểu biết gì về tác giả đó?
 Bước 2. Hs trả lời. Hs khác nhận xét, bổ sung (nếu có)
 Bước 3. GV: Chuẩn kiến thức và dẫn vào bài mới.
2. Hoạt động hình thành kiến thức mới
a) Mục 1: Những biến đổi về kinh tế -xã hội Tây Âu từ TK XIII đến TK XVI.
* Mục tiêu: hs có thể giới thiệu được sự biến đổi quan trọng về kinh tế - xã hội của Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI.
*Nội dung: Hs dựa vào nội dung sgk mục 1 trả lời câu hỏi.
*Dự kiến sản phẩm: Câu trả lời của hs.
*Cách thức tổ chức
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Dựa vào nội dung mục 1 sgk trang 18, 19 kết hợp kiến thức đã học ở bài 2, em hãy chỉ ra những biến đổi quan trọng nhất về kinh tế - xã hội ở Tây Âu từ Tk XIII đến TK XVI?
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
Hs tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
Hs khác nhận xét và bổ sung (nếu có)
 Bước 4: Kết luận, nhận định.
Gv chuẩn kiến thức
1. Những biến đổi về kinh tế -xã hội Tây Âu từ TK XIII đến TK XVI.
a) Kinh tế: có nhiều biến đổi. 
+ Các công trường thủ công, công ti thương mại, các đồn điền ra đời và ngày càng được mở rộng quy mô. 
+ Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện.
b) Xã hội: 
Giai cấp tư sản ra đời , có thế lực về kinh tế song lại chưa có địa vị xã hội tương xứng
 b) Mục 2. Phong trào văn hóa Phục Hưng
*Mục tiêu: 
- Trình bày được những thành tựu tiêu biểu của phong trào Văn hoá Phục hưng.
- Nhận biết được ý nghĩa và tác động của phong trào Văn hoá Phục hưng đối với xã hội Tây Âu.
*Nội dung: Gv cho hs quan sát sgk mục 2 và hoàn thiện phiếu học tập số 1.
* Dự kiến sản phẩm: Phiếu học tập, câu trả lời của hs.
*Cách thức tổ chức:
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu những thành tựu tiêu biểu
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Gv giới thiệu những nét cơ bản về Phong trào văn hóa Phục hưng. Gv chia lớp thành các nhóm (2 bàn là 1 nhóm): Dựa vào sgk mục 2 phần a trang 19, 20 kết hợp với tư liệu đã chuẩn bị (phân công từ tiết học trước) hoàn thành phiếu học tập số 1
Lĩnh vực
Tác giải tiêu biểu
Công trình tiêu biểu
Văn học
Kiến trúc
Điêu khắc
Hội họa
Khoa học 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- Hs tiếp nhận nhiệm vụ và thảo luận, thống nhất ý kiến trong nhóm.
- Gv theo dõi, hỗ trợ hs.
Bước 3: Báo cáo thảo luận
- Đại diện một số nhóm báo cáo kết quả. Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- Gv đặt câu hỏi: Giới thiệu hình 1,2,3 sgk trang 18,19,20. Trong các thành tựu trên, em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao? 
Bước 4: Kết luận nhận định	
Gv chuẩn kiến thức. Hs lắng nghe và ghi chép
2. Phong trào văn hóa Phục Hưng
a) Thành tựu tiêu biểu
Lĩnh vực
Tác giả tiêu biểu
Tác phẩm tiêu biểu
Văn học
M.Xec-van-tec
W.Sếch-xpia
Đôn Ki-hô-tê
Rô-mê-ô và Giu-li-et, Hăm-let, Ô-ten-lô, .
Kiến trúc
Mi-ken-lăng-giơ
Sáng tạo thế giới, cuộc phán xét cuối cùng, .
Điêu khắc
Mi-ken-lăng-giơ
tượng Đa-vít, 
Hội họa
Lêô-na-đơ Vanh-xi
Bữa tiệc cuối cùng, Nàng La Giô-công-đơ
Khoa học
N.Cô-péc-ních, G.Bru-nô và G.Ga-li-lê
Bàn về sự vận hành của các thiên thể .
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu ý nghĩa và tác động của phong trào Văn hóa Phục hưng đối với xã hội Tây Âu
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Gv yêu cầu học sinh làm việc cặp đôi trả lời câu hỏi:
+ Tư liệu 1, 2 phản ánh quan điểm của các nhà Văn hoá Phục hưng về vấn đề gì?
+ Phong trào Văn hoá Phục hưng có ý nghĩa và tác động đến xã hội Tây Âu như thế nào?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Hs lắng nghe và thảo luận cặp đôi.
- Gv theo dõi và giúp đỡ hs nếu cần.
Bước 3: Báo cáo thảo luận
- Hs trả lời. Hs khác nhận xét, bổ sung (nếu cần)
Bước 4: Kết luận nhận định
Gv nhận xét và chuẩn kiến thức.
2. Phong trào văn hóa Phục Hưng
b) Ý nghĩa và tác động của phong trào Văn hóa Phục hưng đối với xã hội Tây Âu
+ Lên án Giáo hội Thiên Chúa, đả phá trật tự phong kiến lỗi thời, lạc hậu, kìm hãm con người.
+ Đề cao giá trị con người và tự do cá nhân.
+ Đề cao tinh thần dân tộc (nhiêu tác phẩm văn học được viết bằng tiếng của dân tộc mình).
+ Đề cao khoa học duy vật, phê phán quan điểm duy tâm, mở đường cho khoa học tự nhiên phát triển:
Là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hoá - tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến.
Mở đường cho văn hoá Tây Âu phát triển trong những thế kỉ tiếp theo.
GV mở rộng: Phong trào Văn hoá Phục hưng thực chất chính là cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản trên lĩnh vực văn hoá - tư tưởng nhằm chống lại nền văn hoá lỗi thời, lạc hậu của giai cấp phong kiến. Phong trào không phải mang tính chất phục cổ đơn thuần (phục hồi lại những tinh hoa của văn hoá Hy Lạp - La Mã cổ đại) mà thể hiện nội dung tư tưởng của chủ nghĩa nhân văn tư sản mới: đề cao quyền tự do của con người, đề cao tinh thẩn dần tộc, lên án Giáo hội và giai cấp phong kiến cùng tư tưởng bảo thủ, lạc hậu, đề cao khoa học tự nhiên,... Do mới ra đời còn non trẻ nên giai cấp tư sản chưa thể tiến hành một cuộc cách mạng xã hội toàn diện được mà phải đấu tranh từng bước, trên từng lĩnh vực, thậm chí vẫn phải mượn đề tài tôn giáo cũ cho những sáng tác của mình. Tuy có những hạn chế mang tính thời đại nhưng phong trào Văn hoá Phục hưng xứng đáng là thời đại sản sinh ra những “con người khổng lổ” vì những giá trị mà nó đã tạo ra.
c) Mục 3. Phong trào cải cách tôn giáo
*Mục tiêu:
- Nêu và giải thích được nguyên nhân của phong trào Cải cách tôn giáo.
- Mô tả khái quát được nội dung cơ bản và tác động của các cuộc Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu.
*Nội dung: hs quan sát sgk và hoàn thiện phiếu học tập số 2.
* Dự kiến sản phẩm: phiếu học tập.
*Cách thức tổ chức:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Gv chia lớp thành 4 nhóm lớn phát phiếu học tập số 2 và giao nhiệm vụ: Dựa vào mục 3 sgk trang 21,22 hãy:
+ Giải thích vì sao xuất hiện phong trào cải cách tôn giáo?
+ Trình bày những nội dung chính của phong trào cải cách tôn giáo.
+ Trình bày tác động của phong trào cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu.
Phiếu học tập số 2
Phong trào Cải cách tôn giáo
Nguyên nhân
Nội dung cơ bản
Tác động
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ Hs lắng nghe, tiếp nhận nhiệm vụ.
+ Hs hoạt động cá nhân, sau đó thống nhất chung trong nhóm.
+ Gv theo dõi, hỗ trợ hs nếu cần.
Bước 3: Báo cáo thảo luận.
+ Đại diện nhóm trình bày sản phẩm.
+ Các nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu cần).
Bước 4: Kết luận nhận định.
+ Gv nhận xét và đánh giá sản phẩm của các nhóm.(Yêu cầu hs giới thiệu về Mác-tin Lu thơ, Tại sao Lu thơ và những nhà cải cách tôn giáo đề xuất những nội dung cải cách như vậy?)
+ Gv chuẩn kiến thức.
3. Phong trào Cải cách tôn giáo
- Nguyên nhân bùng nổ phong trào Cải cách tôn giáo:
+ Thiên Chúa giáo là chỗ dựa cho chế độ phong kiến, chi phối toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội Tây Âu.
+ Giáo hội Thiên Chúa ngày càng có xu hướng cản trở sự phát triển của giai cấp tư sản.
- Nội dung cơ bản của phong trào:
+ Phê phán những hành vi không chuẩn mực của Giáo hoàng.
+ Chỉ trích mạnh mẽ những giáo lí giả dối của Giáo hội.
+ Đòi bỏ bớt những lễ nghi phiền toái, tốn kém,...
+ Ủng hộ việc làm giàu của giai cấp tư sản.
- Tác động của các cuộc Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu:
+ Làm bùng lên cuộc Chiến tranh nông dân Đức.
+ Làm phân hoá Thiên Chúa giáo thành hai giáo phái: Cựu giáo và Tân giáo.
3. Hoạt động luyện tập
* Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức 
* Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS và HS làm việc cặp đôi để hoàn thành bài tập. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc giáo viên.
* Dự kiến sản phẩm: bài làm của hs.
* Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Giao nhiệm vụ:
Bài 1: HS lập bảng theo mẫu trong SGK để nhớ được tên của các nhà văn hoá Phục hưng cùng những tác phẩm/công trình tiêu biểu của họ.
Bài 2: Vẽ sơ đồ tư duy (hoặc lập bảng hệ thống) thể hiện những nét chính của phong trào cải cách tôn giáo: nguyên nhân, nội dung chính, tác động.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
HS trao đổi, thảo luận cặp đôi/ GV quan sát, hỗ trợ (nếu cần)
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
Đại diện 1-2 cặp đôi trình bày trước lớp
HS khác nhận xét, bổ sung
Bước 4: Kết luận, nhận định.
GV nhận xét, đánh giá và kết luận.
4. Hoạt động vận dụng: 
* Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn giới thiệu về 1 công trình / tác phẩm/ nhà văn hóa thời phục hưng mà hs ấn tượng nhất.
* Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm ở lớp và hoàn thành bài tập ở nhà
* Dự kiến sản phẩm: Bài làm của học sinh.
* Tổ chức thực hiện : 
Bước 1: Giao nhiệm vụ: Viết 1 đoạn văn khoảng 10 câu giới thiệu về 1 công trình / tác phẩm/ nhà văn hóa thời Phục hưng mà em ấn tượng nhất .
GV gợi ý: 
- Nêu thành tựu mà HS chọn là một công trình hoặc tác phẩm:
+ Công trình/tác phẩm đó là gì? Thuộc quốc gia nào?
+ Giới thiệu về công trình/tác phẩm và tác giả (có thể giới thiệu thêm về sự nghiệp của họ).
+ Nét đặc sắc của công trình/tác phẩm đó.
+ Giá trị của công trình/tác phẩm đó trong quá khứ và đối với ngày nay.
- Nêu thành tựu mà HS chọn là một nhà văn hoá:
+ Nhà văn hoá đó là ai? Là người nước nào?
+ Giới thiệu về nhà văn hoá cùng những tác phẩm tiêu biểu của họ.
+ Có thể lựa chọn một tác phẩm tiêu biểu để giới thiệu những nét chính.
+ Nét đặc sắc của tác phẩm đó.
+ Giá trị của tác phẩm đó ở quá khứ và đối với ngày nay.
+ Những đóng góp của họ ở quá khứ và đối với ngày nay.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- GV hướng dẫn hs tìm hiểu yêu cầu của bài.
- HS đọc và xác định yêu cầu của bài tập.
Bước 3: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà và sẽ báo cáo vào giờ học sau.