Giáo án Vật lý 7 - Bài 16: Ôn tập. Tổng kết chương III - Năm học 202-2021

Tiết PPCT: 17
Tuần dạy: 17
Ngày soạn: 23/12/2020
Lớp dạy: 7A, 7B, 7C, 7D, 7E, 7G, 7H
BÀI 16. ÔN TẬP - TỔNG KẾT CHƯƠNG II: ÂM HỌC
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức: Ôn tập củng cố lại về âm thanh.
- Luyện tập cách vận dụng kiến thức về âm thanh vào cuộc sống.
- Hệ thống hoá lại kiến thức của chương I và II.
1.2. Kỹ năng: Trả lời được câu hỏi và giải thích được một số hiện tượng đơn giản.
1.3. Thái độ: Nghiêm túc, có tinh thần xây dựng bài, tích cực hợp tác trong hoạt động nhóm.
1.4. Phẩm chất, năng lực
a)Năng lực được hình thành chung:
	- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thực nghiệm, năng lực dự đoán, suy luận lí thuyết, thiết kế và thực hiện theo phương án thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết, dự đoán, phân tích, xử lí số liệu và khái quát rút ra kết luận khoa học, năng lực đánh giá kết quả và giải quyết vân đề
b)Năng lực chuyên biệt môn vật lí: 
- Năng lực kiến thức vật lí.
- Năng lực phương pháp thực nghiệm 
- Năng lực trao đổi thông tin 
	- Năng lực cá nhân của HS 
2. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN TỔ CHỨC DẠY HỌC
2.1. Phương pháp, hình thưc tổ chức dạy học:
- Vấn đáp, luyện tập, hoạt động nhóm.
2.2. Phương tiện
3. CÔNG TÁC CHUẨN BỊ 
3.1. Chuẩn bị của giáo viên
	- Giáo án, sách giáo khoa, đồ dùng dạy học
3.2. Chuẩn bị của học sinh
- Làm đề cương ôn tập (trả lời câu hỏi phần câu hỏi tự kiểm tra, phần vận dụng bài tổng kết chương II).
- Đồ dùng học tập đầy đủ
4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
4.1. Ổn định tổ chức (1 phút) 
4.2. Kiểm tra bài cũ bài cũ: Kết hợp trong bài học
- Kiểm tra sự chuẩn bị đề cương ôn tập của HS.
4.3. Tiến trình dạy học:
Hoạt động 1: Tổ chức ôn tập (10 phút)
Mục tiêu: Ôn tập, củng cố lại kiến thức, hệ thống hóa lại kiến thức của chương I
Kết quả: Học sinh hoàn thành được mục Tự kiểm tra trong sách giáo khoa
Sản phẩm: Học sinh hoàn thành được mục Tự kiểm tra trong sách giáo khoa vào vở
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV: Lần lượt nêu câu hỏi.
HS: Hoạt động cá nhân dựa trên đề cương đã làm ® trả lời.
- HS khác nhận xét, bổ sung (nếu cần)
GV: Chốt lại câu trả lời đúng.
I. TỰ KIỂM TRA.
1.
a) Các nguồn phát âm đều dao động.
b) Số dao động trong 1 giây là tần số. Đơn vì tần số là Héc (Hz).
c) Độ to của âm được đo bằng đơn vị đềxiben (dB).
d) Vận tốc truyền âm trong không khí là 340 m/s.
e) Giới hạn ô nhiễm tiếng ồn là 70 dB
2.
a) Tần số dao động càng lớn, âm phát ra càng bổng.
b) Tần số dao động càng nhỏ, âm phát ra trầm.
c) Dao động càng mạnh, biên độ lớn, âm phát ra càng 
d) Dao động yếu, biên độ nhỏ, âm phát ra nhỏ.
3. Không khí, rắn, lỏng đều cho âm truyền qua.
4. Âm phản xạ là âm dội ngược trở lại khi gặp (chướng ngại vật) mặt chắn.
5. D
6.
a) Các vật phản xạ âm tốt là các vật cứng có bề mặt nhẵn.
b) Các vật phản xạ âm kém là các vật mềm, có bề mặt gồ ghề
7. Trường hợp ô nhiễm tiếng ồn là:
a) Làm việc tại nơi nổ mìn, phá đá.
b) Hát Karaôkê to lúc ban đêm.
8. Một số vật liệu cách âm tốt: Bông, vải, gạch.
Hoạt động 2: Vận dụng (10 phút)
Mục tiêu: Ôn tập, củng cố lại kiến thức, hệ thống hóa lại kiến thức của chương I
Kết quả: Học sinh trả lời được phần vận dụng vào vở
Sản phẩm: Học sinh trả lời được phần vận dụng vào vở
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV:Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi phần vận dụng.
HS: Hoạt động cá nhân dựa vào đáp án đã làm lần lượt trả lời các câu hỏi vận dụng.
- HS khác nhận xét, bổ sung (nếu cần).
GV: Chốt lại câu trả lời đúng.
II. VẬN DỤNG.
1. Bộ phận dao động trong các trường hợp:
- Đàn ghi ta: Dây đàn.
- Kèn lá: Phần lá bị thổi.
- Trong sáo: Cột không khí trong sáo.
- Trong trống: Mặt trống
2. C
3.
a)
- Dao động mạnh ® dây lệch nhiều ® phát ra âm thanh to.
- Dao động yếu ® dây lệch ít ® phát ra tiếng nhỏ.
b)
- Dây đàn dao động nhanh ® phát ra âm cao.
- Dây đàn dao động chậm ® phát ra âm thấp.
4. Tiếng nói đã truyền từ miệng người này qua không khí đến 2 cái mũ và ngược lại qua không khí đến tai người ta.
5. Ban đêm yên tĩnh ta nghe rõ tiếng vang của chân mình phát ra khi phản xạ lại từ 2 bên tường ngõ. Ban ngày tiếng vang bị thân thể người qua lại hấp thụ hoặc bị tiếng ồn trong thành phố át nên chỉ nghe thấy mỗi tiếng chân.
6. Âm phát ra đến tai cùng 1 lúc với âm phản xạ.
7. Biện pháp chống ô nhiễm:
- Treo biển báo cấm bóp còi gần bệnh viện.
- Xây tường chắn xung quanh bệnh viện, đóng cửa các phòng để ngăn chặn đường truyền âm.
- Trồng cây xanh xung quanh bệnh viện để phân tán âm trên đường truyền.
- Treo rèm ở cửa ra vào để hấp thụ bớt âm.
- Dùng nhiều đồ dùng mềm có bề mặt xù xì để hấp thụ bớt âm.
Hoạt động 3: Ôn tập kiến thức ở chương I: Quang học (19 phút)
Mục tiêu:
	- Ôn lại kiến thức, củng cố lại kiến thức cơ bản có liên quan đến sự nhìn thấy vật sáng, sự truyền ánh sáng, sự phản xạ ánh sáng, tính chất ảnh của vật tạo bởi gương phẳng, gương cầu lồi, gương cầu lõm. Cách vẽ ảnh của vật tạo bởi gương phẳng, xác định vùng nhìn thấy trong gương cầu lồi.
Kết quả: Học sinh vận dụng kiến thức đã học của chương I vào bài tập
Sản phẩm: Học sinh làm được một số bài tập theo yêu cầu của giáo viên
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Gv hướng dẫn học sinh về nhà ôn tập theo các câu hỏi
Hs ghi nội dung câu hỏi ôn tập về nhà làm vào vở
GV: Ghi bài tập lên bảng và yêu cầu học sinh ghi bài vào vở, đọc lại đề bài
HS: Ghi bài, đọc bài và lên bảng trình bày
GV: Hướng dẫn học sinh cách xác định ảnh của vật qua gương phẳng
Kiến thức phần quang học
A. Lý thuyết
Câu 1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng, nhìn thấy một vật?
Câu 2: Nguồn sáng là gì? Vật sáng là gì?
Câu 3: Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng.
Câu 4: Kể tên các loại chùm sáng?
Câu 5: Thế nào là bóng tối? Bóng nửa tối?
Câu 6: Nguyệt thực là gì? Nhật thực là gì?
Câu 7: Phát biểu định luật phản xạ ánh sáng?
Câu 8: Nêu tính chất ảnh của vật tạo bởi gương phẳng?
Câu 10: Nêu tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi.
Câu 11: So sánh vùng nhìn thấy của gương cầu lồi với gương phẳng?
Câu 12: Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi ánh sáng như thế nào?
Bài tập: 
Trình bày cách vẽ tia sáng xuất phát từ A đến gương rồi phản xạ qua B.
A .
B.
Bài giải
A
B
A’
I
N
H
Lấy ảnh A’ đối xứng với điểm A qua gương phẳng; nối A’ với B cắt gương phẳng tại I ta có IB là tia phản xạ, nối A với I được tia tới AI
5. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP (5 phút)
5.1. Tổng kết (củng cố, hệ thống hoá kiến thức)
5.2. Vận dụng, mở rộng, hướng dẫn tự học
Đối với bài học ở tiết học này: Hướng dẫn học sinh về nhà học theo sơ đồ
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo
- Học theo các câu hỏi vừa ôn tập và làm bài tổng kết chương I.
- Chuẩn bị tốt cho bài kiểm tra học kỳ I.