Giáo án Vật Lý Khối 7 - Chương trình cả năm - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Quốc Huy Trường

 Ngày soạn : 04 - 09 - 2020
Ngµy d¹y: 2020
Ch­¬ng I: Quang häc
TiÕt 1 : NhËn biÕt ¸nh s¸ng - Nguån s¸ng vµ vËt 
A. Môc tiªu
1. Kiến thức:- Nhận biết được rằng, ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta.
 - Phân biệt được nguồn sáng và vật sáng. Nêu được ví dụ về nguồn sáng và vật sáng.
 2. Kỹ năng: - làm và quan sát các thí nghiệm để rút ra điều kiện nhận biết ánh sáng và vật sáng.
 3. Thái độ: -biết nghiêm túc quan sát hiện tượng khi chỉ nhìn thấy vật mà không cầm được.
 4. Năng lực hướng tới :
- Năng lực sử dụng kiến thức : kết hợp nhiều môn học tạo nên sự sinh động.
- Năng lực về phương pháp : sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học theo hướng nêu và giải quyết vấn đề
- Năng lực trao đổi thông tin : Thu thập thông tin giải quyết vấn đề
- Năng lực cá thể : Đảm bảo học sinh lĩnh hội được kiến thức
 B. ChuÈn bÞ
 Mỗi nhóm : 1 hộp kín trong có dán 1 mảnh giấy, có bóng đèn và pin
C.Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
1. Tæ chøc líp
Sĩ số :7A...... ...............................................................................
 7B ..
2. Bài mới
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
Ho¹t ®éng 1 :Nhận biết ánh sáng
B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
Yêu cầu HS lµm viÖc c¸ nh©n ®äc môc QS vµ TN. 
Tìm câu trả lời đúng. Từ đó rút ra kết luận nhận biết ánh sáng.
Bước 3: Báo cáo kết quả học tập 
Ho¹t ®éng 2 : Nhìn thấy một vật khi nào ?
B1 : ChuyÔn giao nhiÖm vô.
- GV:Ta nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng lät vµo m¾t ta.Ta nhËn biÕt b»ng m¾t c¸c vËt quanh ta.VËy khi nµo ta nh×n thÊy mét vËt?
B2 : Thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp
- Yªu cÇu HS lµm viÖc theo nhãm: ®äc môc II, nhËn dông cô, lµm thÝ nghiÖm vµ th¶o luËn tr¶ lêi C2.Yªu cÇu HS nªu ®­îc nguyªn nh©n nh×n thÊy tê giÊy trong hép kÝn (Gîi ý: ¸nh s¸ng kh«ng ®Õn m¾t th× cã nh×n thÊy ¸nh s¸ng kh«ng?)
B3: B¸o c¸o kÕt qu¶ vµ th¶o luËn
B4: §¸nh gi¸, chốt kiến thức
- Tæ chøc cho HS th¶o luËn chung ®Ó rót ra kÕt luËn
Ho¹t ®éng 3 : tìm hiểu về nguồn sáng và vật sáng. Ph©n biÖt nguån s¸ng vµ vËt s¸ng 
 Cho HS quan s¸t ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ TN 1.3. Th¶o luËn ®Ó hoµn chØnh kÕt luËn.
- GV lµm TN 1.3(SGK/5):cã nh×n thÊy bãng ®Ìn s¸ng?
- Yªu cÇu HS nhËn xÐt sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a day tãc bãng ®Ìn ®ang s¸ng vµ m¶nh giÊy tr¾ng (C3)
- GV th«ng b¸o kh¸i niÖm nguån s¸ng vµ vËt s¸ng. 
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu vµ ®iÒn vµo chç trèng hoµn thµnh kÕt luËn
Ho¹t ®éng 5: VËn dông 
- Yªu cÇu HS vËn dông kiÕn thøc ®· häc tr¶ lêi C4,C5.
- HS tr¶ lêi c©u hái GV ®­a ra
- HS quan s¸t ¶nh ë ®Çu ch­¬ng(quan s¸t thùc trªn g­¬ng) tr¶ lêi c©u hái cña GV.
§äc 6 c©u hái ë ®Çu ch­¬ng ®Ó n¾m néi dung cÇn nghiªn cøu
HS quan s¸t ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ ®Ìn vµ tr¶ lêi c©u hái cña GV:kh«ng nh×n thÊy vÖt s¸ng
- Ghi ®Çu bµi
I. NhËn biÕt ¸nh s¸ng
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lµm viÖc c¸ nh©n ®äc môc QS vµ TN
-Th¶o luËn nhãm t×m c©u tr¶ lêi cho C1:
tr­êng hîp 2 vµ 3:cã ¸nh s¸ng vµ më m¾t
-Th¶o luËn chung ®Ó rót ra kÕt luËn:
Bước 4: Đánh giá kết quả học tập, chốt kiến thức.
M¾t ta nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta.
II. Nh×n thÊy mét vËt
- HS ®äc môc II, nhËn dông cô, lµm TN vµ th¶o luËn theo nhãm tr¶ lêi C2:¸nh s¸ng tõ ®Ìn chiÕu ®Õn m¶nh giÊy , ¸nh s¸ng tõ m¶nh giÊy truyÒn ®Õn m¾t.
Th¶o luËn chung ®Ó rót ra kÕt luËn:
Ta nh×n thÊy mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta.
III. Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng
- HS quan s¸t ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ TN 1.3
- Th¶o luËn ®Ó t×m ra ®Æc ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a d©y tãc bãng ®Ìn vµ m¶nh giÊy tr¾ng ®Ó tr¶ lêi C3
- HS tù hoµn chØnh kÕt luËn:
D©y tãc bãng tù ph¸t ra ¸nh s¸ng gäi lµ nguån s¸ng.
D©y tãc bãng ®Ìn ph¸t ra ¸nh s¸ng vµ m¶nh giÊy tr¾ng h¾t l¹i ¸nh s¸ng tõ vËt kh¸c chiÕu vµo nã gäi lµ vËt s¸ng
IV. VËn dông
- HS th¶o luËn ®Ó thèng nhÊt c©u tr¶ lêi
C4:Thanh ®óng.V× ¸nh s¸ng tõ d©y tãc bãng ®Ìn kh«ng chiÕu trùc tiÕp vµo m¾t
C5:Khãi gåm c¸c h¹t li ti, c¸c h¹t nµy ®­îc chiÕu s¸ng trë thµnh vËt s¸ng.C¸c h¹t khãi xÕp gÇn nh­ liÒn nhau t¹o thµnh vÖt s¸ng
3 .Cñng cè
- Yªu cÇu HS rót ra kiÕn thøc cÇn ghi nhí
- Tham kh¶o môc “Cã thÓ em ch­a biÕt”
4. H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Tr¶ lêi l¹i c¸c c©u hái C1- C5.Häc thuéc phÇn ghi nhí
 - Lµm bµi tËp 1.1-1.5 (SBT)
D. T­ liÖu gi¸o dôc m«i tr­êng:
T¹i sao ban ngµy tõ bªn ngoµi l¹i khã nh×n vµo trong nhµ ?ban ngµy ë bªn ngoµi trêi rÊt s¸ng cßn trong nhµ th× t­¬ng ®èi tèi . Tõ xa b¹n nh×n vµo cöa sæ cöa sæ tr«ng gièng nh­ c¸i miÖng hang tèi vµ b¹n kh«ng nh×n thÊy g× c¶ nh­ng tõ trong phßng nh×n ra th× chóng ta cã thÓ thÊy râ mäi vËt ®ã lµ v× ë bªn ngoµi s¸ng h¬n trong nhµ 
Buæi tèi khi bªn ngoµi trêi tèi ®en , trong phßng cã ®Ìn s¸ng nÕu b¹n nh×n tõ ngoµi vµo th× thÊy râ mäi vËt trong nhµ cßn nÕu nh×n tõ trong nhµ ra ngoµi th× sÏ ch¼ng thÊy g× c¶ 
 Ngày..........tháng........năm 2020
 Duyệt tổ chuyên môn:
Ngày soạn: 03 - 09 - 2020
Ngày dạy : ..........2020
TIẾT 2, 3: CHỦ ĐỀ: SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG – 
ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
I. Môc tiªu:
1. Yêu cầu cần đạt
- Phát biểu được định luật truyền thẳng của ánh sáng.
- Nhận biết được ba loại chùm sáng: song song, hội tụ và phân kì.
- Biểu diễn được đường truyền của ánh sáng (tia sáng) bằng đoạn thẳng có mũi tên.
- Nhận biết được bóng tối, bóng nửa tối và giải thích.
- Giải thích được một số ứng dụng của định luật truyền thẳng ánh sáng trong thực tế: ngắm đường thẳng, bóng tối, nhật thực, nguyệt thực... 
2. Năng lực hướng tới.
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán. 
- Phẩm chất nhân ái, yêu nước, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. 
II. PH¦¥NG PH¸P: Quan sát, thí nghiệm, hoạt động nhóm, hỏi đáp.
III. ChuÈn bÞ
- GV : Các dụng cụ thí nghiệm cho HS, dụng cụ dạy học..., mô hình nhật thực, nguyệt thực.
- HS : Mỗi nhóm : 
+ 1 ống nhựa cong , 1 ống nhựa thẳng .
+ 1 nguồn sáng dùng pin .
+ 3 màn chắn có đục lỗ như nhau .
+ 3 đinh ghim .
IV. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
1. Tổ chức 
Sĩ số :7A...... ...............................................................................
 7B ..
2. Kiểm tra
- HS1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? Khi nào ta nhìn thấy một vật? Chữa bài 1.3
- HS2: Chữa bài tập 1.1; 1.2 và 1.5 (SBT).
3. Bài mới 
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
? Các em hãy vẽ trên giấy xem có bao nhiêu đường có thể đi từ một điểm trên vật sáng đến con ngươi của mắt (kể cả đường ngoằn ngèo)?
? Vậy as đi theo đường nào trong những con đường có thể đó để truyền đến mắt.
- Yêu cầu HS trao đổi sơ bộ về thắc mắc của Hải nêu ở đầu bài.
- HS vẽ và trả lời câu hỏi GV yêu cầu.
- HS trao đổi về thắc mắc của Hải.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
- GV yêu cầu HS dự đoán xem ánh sáng đi theo đường nào: đường cong, đường thẳng hay đường gấp khúc.
- Yêu cầu HS nêu phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán.
- GV xem xét các phương án của HS cùng thảo luận: phương án nào thực thi, phương án nào không thực hiện được. 
-Yêu cầu HS chuẩn bị thí nghiệm kiểm chứng
GV chuyển giao nhiệm vụ:
Yêu cầu HS bố trí TN khi không có ống cong, ống thẳng.
? Kiểm tra xem 3 lỗ A, B, C và bóng đèn có thẳng hàng không? (Kiểm tra 3 bản cùng nằm trên một đường thẳng hoặc dùng một que nhỏ). 
GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ :
GV nhận xét kết quả học tập của học sinh, chuẩn hóa kiến thức
- GV thông báo: Môi trường không khí, nước, tấm kính trong là môi trường trong suốt. Mọi vị trí trong môi trường đó có tính chất như nhau được gọi là đồng tính.
- Yêu cầu HS nghiên cứu và phát biểu địng luật truyền thẳng ánh sáng.
- Quy ước tia sáng như thế nào?
- Quy ước vẽ chùm sáng như thế nào?
- GV làm TN cho HS quan sát, nhận biết 3 dạng chùm tia sáng.
- Yêu cầu HS trả lời câu C3.
Cho HS đọc thông tin, hướng dẫn HS nêu mục đích TN và tiến hành làm thí nghiệm như hình 3.1
Vì sao trên màn chắn lại có vùng hoàn toàn không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng đến.
Yêu cầu HS đọc và trả lời C1.
Cho HS hoàn thành phần nhận xét.
Yêu cầu HS làm thí nghiệm 2 với cây nến để phân biệt bóng tối và bóng nửa tối.
Để tạo được bóng tối và bóng nửa tối rộng hơn làm thí nghiệm với bóng đèn 220V.
GV: Thế nào là Bóng tối, Bóng nửa tối?
* GDMT: - Để đảm bảo đủ ánh sáng cho sinh hoạt và học tập, cần đảm bảo đủ ánh sáng, không có bóng tối. Vì vậy, cần lắp đặt nhiều bóng đèn nhỏ thay vì một bóng đèn lớn.
- Tại các thành phố lớn, do có nhiều nguồn sáng (ánh sáng do đèn cao áp, do các phương tiện giao thông, các biển quảng cáo ) khiến cho môi trường bị ô nhiễm ánh sáng. Ô nhiễm ánh sáng là tình trạng con người tạo ra ánh sáng có cường độ quá mức dẫn đến khó chịu. Ô nhiễm ánh sáng gây ra các tác hại như: lãng phí năng lượng, ảnh hưởng đến: quan sát bầu trời ban đêm (tại các đô thị lớn), tâm lí con người, hệ sinh thái và gây mất an toàn trong giao thông và sinh hoạt 
- Để giảm thiểu ô nhiễm ánh sáng đô thị cần:
+ Sử dụng nguồn sáng vừa đủ với yêu cầu
+ Tắt đèn khi không cần thiết hoặc sử dụng chế độ hẹn giờ
+ Cải tiến dụng cụ chiếu sáng phù hợp, có thể tập trung ánh sáng vào nơi cần thiết
+ Lắp đặt các loại đèn phát ra ánh sáng phù hợp với sự cảm nhận của mắt
- GV cho HS đọc thông tin ở mục II .
- Yêu cầu HS nghiên cứu C3 và chỉ ra trên H3.3 vùng nào trên mặt đất có nhật thực toàn phần, vùng nào có nhật thực một phần.
- GV giới thiệu thêm về quỹ đạo chuyển động của Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất.
GV: Gợi ý để HS tìm ra được vị trí mặt trăng có thể trở thành màn chắn.
GV:Hãy chỉ ra mặt trăng lúc này là nguyệt thực toàn phần hay một phần?
I. Đường truyền của ánh sáng.
- HS nêu dự đoán về đường truyền ánh sáng.
- HS nêu các phương án thí nghiệm:
+ Đánh dấu các vị trí của màn mà mắt nhìn thấy dây tóc. Nối các vị trí đó ta có đường truyền của ánh sáng.
+ Dùng ống cong, ống thẳng.
+ Dùng phương pháp che khuất.
- HS tiến hành thí nghiệm: lần lượt quan sát dây tóc bóng đèn qua ống cong, ống thẳng. Trả lời câu C1.
HS thực hiện nhiệm vụ :
- HS tiến hành TN và trả lời câu C2
HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ :
Đại diện nhóm đứng lên báo cáo kết quả.
Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét.
C2:3 lỗ A, B, C thẳng hàng chứng tỏ ánh sáng truyền theo đường thẳng.
- Kết luận: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.
- Lắng nghe
- HS phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng và ghi nội dung định luật vào vở:
Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
II. Tia sáng và chùm sáng.
- HS vẽ đường truyền ánh sáng từ điểm sáng S đến điểm M (mũi tên chỉ hướng).
- HS nghiên cứu SGK và trả lời: vẽ chùm sáng thì chỉ vẽ hai tia sáng ngoài cùng.
- HS quan sát và nhận biết 3 dạng chùm tia sáng.
- Trả lời câu C3.
III. Bóng tối – Bóng nửa tối.
* Thí nghiệm 1
Các nhóm tiến hành hoạt động làm thí nghiệm như hình 3.1
Đo vật cản.
Từ kết quả thí nghiệm HS trả lời câu hỏi C1.
C1 : Ánh sáng truyền thẳng nên vật cản đã chắn ánh sáng tạo nên vùng tối (phần màu đen hoàn toàn).
- Nhận xét : Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn tới gọi là bóng tối.
* Thí nghiệm 2 
 HS :
Tiến hành làm thí nghiệm theo hướng dẫn của GV.
HS trả lời C2
C2: Trên màn chắn ở sau vật cản vùng 1 là bóng tối, vùng 3 được chiếu sáng đầy đủ, vùng 2 chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng nên không sáng bằng vùng 3. 
Nhận xét :Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có vùng chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng tới gọi là bóng nửa tối.
* Kết luận: Bóng tối nằm phía sau vật cản, không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới . Bóng nửa tối nằm phía sau vật cản chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng truyền tới.
IV. Nhật thực - Nguyệt thực
1. Nhật thực: Hình 3.3 (tr 10)SGK:
- HS đọc thông tin ở mục II.
- Chỉ được trên H3.3: vùng có nhật thực toàn phần, vùng có nhật thực một phần.
- Trả lời câu C3: Nơi có nhật thực toàn phần nằm trong vùng bóng tối của mặt trăng. Mặt trăng che khuất không cho ánh sáng mặt trời chiếu đến vì thế đứng ở đó ta không nhìn thấy mặt trời và thấy trời tối lại.
=> Đứng ở chỗ bóng tối, không nhìn thấy mặt trời, ta gọi là có nhật thực toàn phần. Đứng ở chỗ bóng nửa tối, nhìn thấy một phần mặt trời, ta gọi là có nhật thực một phần.
2. Nguyệt thực:
=>Đứng trên Trái Đất, về ban đêm, ta nhìn thấy trăng sáng vì có ánh sáng phản chiếu từ mặt trăng. Khi Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất không được Mặt trời chiếu sáng nữa, lúc đó ta không nhìn thấy mặt trăng. Ta nói là có nguyệt thực.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
PHIẾU HỌC TẬP
Bài 1: Chiếu một chùm ánh sáng hẹp vào mặt một tấm gỗ phẳng. Hiện tượng nào sau đây sẽ xảy ra?
 A. Ánh sáng truyền xuyên qua tấm gỗ.
 B. Ánh sáng đi vòng qua tấm gỗ theo đường cong.
 C. Ánh sáng đi vòng qua tấm gỗ theo đường gấp khúc.
 D. Ánh sáng không truyền qua được tấm gỗ.
Hiển thị đáp án
 - Theo định luật phản xạ ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án B và đáp án C sai.
 - Tấm gỗ không cho ánh sáng truyền qua ⇒ Đáp án A sai, đáp án D đúng.
Bài 2: Chùm sáng . gồm các tia sáng .. trên đường truyền của chúng. Chọn các cụm từ cho sau đây, điền vào chỗ trống của câu trên theo thứ tự cho đầy đủ.
 A. Phân kỳ; giao nhau B. Hội tụ; loe rộng ra
C. Phân kỳ; loe rộng ra D. Song song; giao nhau
Hiển thị đáp án
 Chùm sáng hội tụ ⇒ giao nhau ⇒ Đáp án B sai
 Chùm sáng phân kỳ ⇒ loe rộng ra ⇒ Đáp án A sai
 Chùm sáng song song ⇒ không giao nhau ⇒ Đáp án D sai
 Vậy đáp án đúng là C.
Bài 3: Các chùm sáng nào ở hình vẽ dưới đây là chùm sáng hội tụ?
 A. Hình a và b B. Hình a và c
 C. Hình b và c D. Hình a, c và d
Hiển thị đáp án
 Ta xác định các loại chùm sáng dựa vào các mũi tên chỉ hướng truyền của ánh sáng.
 - Hình a các tia sáng giao nhau tại một điểm ⇒ Chùm sáng hội tụ
 - Hình b các tia sáng không giao nhau ⇒ Chùm sáng song song
 - Hình c các tia sáng giao nhau tại một điểm ⇒ Chùm sáng hội tụ
 - Hình d các tia sáng loe rộng ra ⇒ Chùm sáng phân kì
 Vậy đáp án đúng là B.
Bài 4: Trong các hình vẽ dưới đây, hình nào vẽ đúng đường truyền của ánh sáng từ không khí (1) vào nước (2)?
Hiển thị đáp án
 - Theo định luật phản xạ ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án A và đáp án D sai.
 - Ánh sáng truyền đi trong hai môi trường: Nếu cả hai môi trường đều trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo hai nửa đường thẳng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường đó ⇒ Đáp án C sai, đáp án B đúng.
Bài 5: Chọn một phát biểu không đúng về đường truyền của tia sáng:
 A. Trong môi trường trong suốt nhưng không đồng tính, ánh sáng không truyền theo đường thẳng.
B. Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
 C. Trong môi trường đồng tính nhưng không trong suốt, ánh sáng không truyền theo đường thẳng.
 D. Trong môi trường trong suốt nhưng không đồng tính, ánh sáng luôn truyền theo đường thẳng.
Hiển thị đáp án
 - Nếu môi trường đó là trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án B loại
 - Nếu môi trường đó là trong suốt và không đồng tính hoặc đồng tính nhưng không trong suốt thì ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án A và C loại
 Vậy đáp án không đúng là D.
Bài 6: Đứng trên Trái Đất, trường hợp nào dưới đây ta thấy có nguyệt thực?
 A. Ban đêm, khi ta đứng không nhận được ánh sáng từ Mặt Trời.
 B. Ban đêm, khi Mặt Trăng không nhận được ánh sáng Mặt Trời vì bị Trái Đất che khuất.
 C. Khi Mặt Trời che khuất Mặt Trăng, không cho ánh sáng từ Mặt Trăng tới Trái Đất.
 D. Ban ngày khi Trái Đất che khuất Mặt Trăng
Hiển thị đáp án
 Nguyệt thực là hiện tượng Trái Đất che khuất ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Mặt Trăng. Do đó khi đứng trên Trái Đất vào ban đêm mới có thể thấy được nguyệt thực. Vậy đáp án B đúng; đáp án A, C và D sai.
Bài 7: Tại sao trong lớp học, người ta lắp nhiều bóng đèn ở các vị trí khác nhau mà không dùng một bóng đèn lớn? Câu giải thích nào sau đây là đúng?
 A. Để cho lớp học đẹp hơn.
 B. Chỉ để tăng cường độ sáng cho lớp học.
 C. Để tránh bóng tối và bóng nửa tối khi học sinh viết bài.
 D. Để học sinh không bị chói mắt.
Hiển thị đáp án
 Khi lắp bóng đèn trong lớp học nếu chỉ dùng một bóng đèn lớn thì sẽ gây ra hiện tượng bóng tối và nửa tối do một số học sinh ngồi chắn ánh sáng của bóng đèn.
 Vậy đáp án đúng là C
Bài 8: Yếu tố quyết định tạo bóng nửa tối là:
 A. Ánh sáng không mạnh lắm B. Nguồn sáng to
 C. Màn chắn ở xa nguồn D. Màn chắn ở gần nguồn.
Hiển thị đáp án
 Nguồn sáng nhỏ ⇒ Tạo ra bóng tối
 Nguồn sáng to ⇒ Tạo ra bóng tối và bóng nửa tối
 Vậy đáp án đúng là B
Bài 9: Chọn câu trả lời sai?
 Địa phương X (một địa phương nào đó) có nhật thực toàn phần khi địa phương đó:
 A. hoàn toàn không nhìn thấy Mặt Trời.
 B. bị Mặt Trăng cản hoàn toàn ánh sáng từ Mặt Trời truyền tới.
 C. nằm trong vùng bóng tối của Mặt Trăng và ở đó hoàn toàn không nhìn thấy Mặt Trời
 D. hoàn toàn không nhìn thấy Mặt Trăng.
Hiển thị đáp án
 Một địa phương có nhật thực toàn phần khi địa phương đó bị Mặt Trăng chắn hoàn toàn ánh sáng từ Mặt Trời truyền tới và ta thấy được Mặt Trăng từ phía sau, khi đó ta hoàn toàn không nhìn thấy Mặt Trời. Vậy đáp án sai là D
Bài 10: Khi có hiện tượng nhật thực, vị trí tương đối của Trái Đất, Mặt Trời và Mặt Trăng như thế nào (coi tâm của Trái Đất, Mặt Trời và Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng). Chọn phương án trả lời đúng trong các phương án sau:
 A. Trái Đất – Mặt Trời – Mặt Trăng B. Mặt Trời – Trái Đất – Mặt Trăng
C. Trái Đất – Mặt Trăng – Mặt Trời D. Mặt Trăng – Trái Đất – Mặt Trời
Hiển thị đáp án
 Nhật thực là hiện tượng Mặt Trăng che ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Trái Đất. Khi đó, Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời.
 Vậy đáp án đúng là C.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
- Yêu cầu HS trả lời C4.
- Hướng dẫn HS làm C5 và yêu cầu giải thích.
- Yêu cầu HS làm thí nghiệm câu C5 và nhận xét hiện tượng xảy ra.
- Yêu cầu HS trả lời C6 và so sánh được sự khác nhau giữa hai trường hợp.
- HS trả lời C4, C5. Thảo luận
C5: HS làm TN: đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất. Vì ánh sáng đi theo đường thẳng cho nên nếu kim thứ nhất nằm trên đường thẳng nối kim thứ hai với kim thứ ba và mắt thì ánh sáng từ kim thứ hai và thứ ba không đến được mắt, bị kim thứ nhất che khuất. 
- HS làm TN, quan sát và trả lời C5:
Khi miếng bìa lại gần màn chắn thì bóng tối và bóng nửa tối đều thu hẹp lại
- Trả lời C6: Khi dùng quyển vở che kín bóng đèn dây tóc, bàn nằm trong vùng bóng tối, không có ánh sáng tới bàn. Đối với đèn ống, nguồn sáng rộng hơn vật cản, bàn nằm trong vùng nửa tối sau quyển vở, nhận được một phần ánh sáng truyền tới nên vẫn đọc được sách.
HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI MỞ RỘNG
Nghiên cứu và trả lời hiện tượng sau:
Tại sao vào những ngày nắng nóng gay gắt của mùa hè, lúc gần trưa hoặc đầu buổi chiều, mặt đường nhựa có lúc trông loang loáng như vũng nước.
Hiển thị đáp án
 Vào những ngày nắng gắt của mùa hè, mặt đường nhựa rất nóng và làm cho các lớp không khí càng gần với nó càng có nhiệt độ cao. Lúc này môi trường không khí tuy là trong suốt nhưng không đồng tính nữa. Do đó các tia sáng Mặt Trời chiếu xuống mặt đường không còn truyền theo đường thẳng nữa mà bị uốn cong dần và một phần bị hắt lại đi đến mắt ta. Vì vậy ta trông mặt đường lúc đó loang loáng như có vũng nước.
4. Củng cố
- Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng và biểu diễn đường truyền của ánh sáng?
- Nêu đặc điểm của bóng tối và bóng nửa tối
- Nguyên nhân gây hiện tượng nhật thực, nguyệt thực?
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”.
5. Hướng dẫn về nhà: 
 - Học bài và làm bài tập 2.1-2.11 (SBT), 3.1-3.12 (SBT).
 - Đọc trước bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng.
D. T­ liÖu tÝch hîp gi¸o dôc m«i tr­êng 
ÿÈT¹i sao chóng ta l¹i kh«ng nh×n thÊy mÆt trêi vµo ban ®ªm :
Chóng ta cã thÓ nh×n thÊy mÆt trêi vµo ban ngµy nh­ng khi nã lÆn lµ mµn ®ªm bu«ng xuèng t¹i sao nh­ vËt ? Tr¸i ®Êt lu«n tù xoay trßn khi nã xoay phÇn nµo vÒ phÝa mÆt trêi th× ®ã lµ ban ngµy cßn khi nã xoay ®i th× lµ ban ®ªm vµ chóng ta kh«ng thÓ nh×n thÊy mÆt trêi n÷a nã gièng nh­ b¹n ®øng quay mÆt vÒ bãng ®Ìn th× b¹n cã thÓ nh×n thÊy ®Ìn cßn nÕu xoay ng­êi l¹i phÝa sau th× kh«ng nh×n thÊy ®Ìn n÷a .
 Ngày..........tháng........năm 2020
 Duyệt tổ chuyên môn:
Ngµy so¹n : - 09 - 2020
Ngµy d¹y : 2020
TiÕt 4: Bài 4 : §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng
A.Môc tiªu
1. Kiến thức: 
- Nêu được ví dụ về hiện tượng phản xạ ánh sáng
- Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng.
Nhận biết được tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ, pháp tuyến đối với sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng.
2. Kĩ năng: Biểu diễn được tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ, pháp tuyến trong sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng
3. Thái độ:
- Yªu thÝch m«n häc,tÝch cùc t×m tßi vµ øng dông trong cuéc sèng
4. Năng lực hướng tới :
- Năng lực sử dụng kiến thức : kết hợp nhiều môn học tạo nên sự sinh động.
- Năng lực về phương pháp : sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học theo hướng nêu và giải quyết vấn đề
- Năng lực trao đổi thông tin : Thu thập thông tin giải quyết vấn đề
- Năng lực cá thể : Đảm bảo học sinh lĩnh hội được kiến thức
B.ChuÈn bÞ
Mçi nhãm: 1 g­¬ng ph¼ng cã gi¸ ®ì th¼ng ®øng,1®Ìn pin cã mµn ch¾n mét khe s¸ng,1 tÊm gç máng,1 th­íc ®o gãc máng
C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
1.. Tæ chøc líp
Sĩ số :7A...... ...............................................................................
 7B ..
2. Bài mới:.
 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
 Ho¹t ®éng cña häc sinh
Ho¹t ®éng1: KiÓm tra bµi cò, Tæ chøc t×nh huèng häc tËp 
* KiÓm tra bµi cò 
HS1: H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng nhËt thùc,nguyÖt thùc
HS2: Ch÷a bµi tËp 3.3 (SBT).§Ó kiÓm tra mét ®­êng th¼ng cã thËt th¼ng kh«ng ph¶i lµm nh­ thÕ nµo?
* Tæ chøc t×nh huèng häc tËp 
-GV lµm TN h×nh 4.1 yªu cÇu HS quan s¸t vµ ®­a ra dù ®o¸n
-GV chØ cho HS ph¶i biÕt mèi quan hÖ gi÷a tia s¸ng tõ ®Ìn chiÕu ®Õn g­¬ng vµ tia s¸ng h¾t l¹i
Ho¹t ®éng 2: S¬ bé ®­a ra kh¸i niÖm g­¬ng ph¼ng 
-Yªu cÇu HS soi g­¬ng vµ quan s¸t thÊy nh÷ng g× trong g­¬ng 
-GV th«ng b¸o vÒ ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng
-Yªu cÇu nhËn xÐt xem mÆt g­¬ng cã ®Æc ®iÓm g×?Tæ chøc cho HS th¶o luËn
-Yªu cÇu HS liªn hÖ trong thùc tÕ tr¶ lêi c©u C1.
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. 
B1 : ChuyÔn giao nhiÖm vô.
- Tæ chøc cho HS lµm TN theo nhãm ®Ó t×m xem khi chiÕu mét tia s¸ng lªn g­ong ph¼ng th× sau khi gÆp g­¬ng ph¼ng ¸nh s¸ng bÞ h¾t l¹i theo mét h­íng hay nhiÒu h­íng?
-GV th«ng b¸o vÒ hiÖn t­îng ph¶n x¹ vµ tia ph¶n x¹ 
B2 : Thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp
-GV giíi thiÖu c¸c dông cô TN (H4.2) h­íng dÉn HS c¸ch t¹o ra tia s¸ng vµ theo dâi ®­êng truyÒn ¸nh s¸ng
-Yªu cÇu HS lµm TH.Víi HS kh¸, giái GV gîi ý ®Ó hs lµm TN kiÓm tra kh¼ng ®Þnh tia ph¶n x¹ chØ n»m trong mÆt ph¼ng ®ã
-Yªu cÇu HS tr¶ lêi C2 vµ rót ra kÕt luËn 
- GV ®­a ra gi¶i ph¸p:®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ tia tíi ta dïng gãc tíi,®Ó x¸c ®Þnh tia ph¶n x¹ ta t×m gãc ph¶n x¹.Tõ ®ã t×m ®­îc mèi quan hÖ gi­a gãc tíi vµ gãc ph¶n x¹
B3: B¸o c¸o kÕt qu¶ vµ th¶o luËn
Yªu cÇu HS dù ®o¸n vµ kiÓm tra dù ®o¸n b»ng c¸c TN víi c¸c gãc tíi kh¸c nhau tõ ®ã rót ra kÕt luËn 
B4: §¸nh gi¸, chốt kiến thức
Ph¸t biÓu ®Þnh luËt 
- GV th«ng b¸o néi dung ®Þnh luËt 
Ho¹t ®éng 6: BiÓu diÔn g­¬ng ph¼ng vµ c¸c tia s¸ng trªn h×nh vÏ 
- GV th«ng b¸o vÒ c¸ch vÏ g­¬ng ph¼ng vµ c¸c tia s¸ng trªn giÊy
-HS quan s¸t TN vµ dù ®o¸n ®Ó ®Ìn pin theo h­íng nµo ®Ó vÕt s¸ng ®Õn ®óng ®iÓm A cho tr­íc
-Ghi ®Çu bµi
I.G­¬ng ph¼ng
-HS soi g­¬ng, tr¶ lêi c©u hái GV yªu cÇu vµ ghi vë: H×nh cña mét vËt quan s¸t ®­îc trong g­¬ng gäi lµ ¶nh cña vËt t¹o bëi g­¬ng 
-HS th¶o luËn ®Ó rót ra ®Æc ®iÓm cña g­¬ng ph¼ng: Cã bÒ mÆt ph¼ng,nh½n bãng cã thÓ dïng ®Ó soi ¶nh
-Tr¶ lêi C1: mÆt kÝnh cö sæ,mÆt n­íc, mÆt t­êng èp g¹ch men,.....
II.§Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng
*ThÝ nghiÖm
-HS lµm TN,quan s¸t hiÖn t­îng x¶y ra vµ tr¶ lêi c©u hái GV yªu cÇu
-Ghi vë: HiÖn t­îng tia s¸ng sau khi tíi mÆt g­¬ng bÞ h¾t l¹i theo mét h­íng x¸c ®Þnh gäi lµ sù ph¶n x¹ ¸nh s¸ng,tia s¸ng bÞ h¾t gäi lµ tia ph¶n x¹
1.Tia ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng nµo
-HS tiÕn hµnh TN,quan s¸t vµ tr¶ lêi cau hái GV yªu cÇu
-Víi HS kh¸ giái lµm TN kiÓm tra:dïng mét tê b×a høng tia ph¶n x¹ ®Ó t×m xem tia nµy cã n»m trong mÆt ph¼ng kh¸c kh«ng?
-HS tr¶ lêi C2 vµ rót ra kÕt luËn:
Tia ph¶n x¹ n»m trong cïng mÆt ph¼ng víi tia tíi vµ ®­êng ph¸p tuyÕn
2.Ph­¬ng cña tia ph¶n x¹ quan hÖ thÕ nµo víi ph­¬ng cña tia tíi?
-HS ®­a ra dù ®o¸n vµ kiÓm tra dù ®o¸n b»ng c¸ch tiÕn hµnh TN nhiÒu lÇn víi c¸c gãc kh¸c nhau, ghi sè liÖu vµo b¶ng
-KÕt luËn:
Gãc ph¶n x¹ lu«n lu«n b»ng gãc tíi
3.§Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng
-HS ghi néi dung ®Þnh luËt vµo vë (2 kÕt luËn)
4.BiÓu diÔn g­¬ng ph¼ng vµ c¸c tia s¸ng trªn h×nh vÏ
-HS luyÖn kü n¨ng vÏ vµ dïng kiÕn thøc ®Ó gi¶i thÝch ë c©u C3 vµ C4
3. Cñng cè
 -Ph¸t biÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng?
 -Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 4.1(SBT)
4. H­íng dÉn vÒ nhµ
 -Häc bµi vµ lµm bµi tËp 4.2- 4.4 (SBT)
 -T×m hiÓu phÇn:”Cã thÓ em ch­a biÕt”
 -§äc tr­íc bµi 5 :¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng.
 Ngày..........tháng........năm 2020
 Duyệt tổ chuyên môn:
 .
Ngày soạn: / ../2019
Ngày giảng:
TIẾT 5, 6,7: CHỦ ĐỀ: GƯƠNG
A.Mục tiêu
1. Kiến thức: Nêu được những đặc điểm chung về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, đó là ảnh ảo, có kích thước bằng vật, khoảng cách từ gương đến vật và đến ảnh là bằng nhau.
Nêu được những đặc điểm của ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lồi.
Nêu được ứng dụng chính của gương cầu lồi là tạo ra vùng nhìn thấy rộng.
Nêu được ứng dụng chính của gương cầu lõm là có thể biến đổi một chùm tia song song thành chùm tia phản xạ tập trung vào một điểm, hoặc có thể biến đổi chùm tia tới phân kì thành một chùm tia phản xạ song song.
Nêu được các đặc điểm của ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm.
2. Kĩ năng: Vẽ được tia phản xạ khi biết tia tới đối với gương phẳng và ngược lại, theo hai cách là vận dụng định luật phản xạ ánh sáng hoặc vận dụng đặc điểm của ảnh ảo tạo bởi gương phẳng
3. Thái độ: Tích cực tìm hiểu và giải thích các hiện tượng thực tế có liên quan đến bài học.
4. Năng lực hướng tới
- Năng lực sử dụng kiến thức
- Năng lực về phương pháp
- Năng lực trao đổi thông tin
- Năng lực cá thể.
Năng lực cần đạt
Năng lực thành phần
Mô tả mức độ yêu cầu cần đạt
Năng lực sử dụng kiến thức
K1: Trình bày được kiến thức về các hiện tượng, đại lượng, định luật, nguyên lí vật lí cơ bản, các phép đo 
 Đặc điểm về ảnh của một vật được tạo bởi gương phẳng là:
· Ảnh không hứng được trên màn chắn, gọi là ảnh ảo.
· Độ lớn ảnh bằng độ lớn của vật.
· Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.
· Các tia sáng từ điểm sáng S tới gương phẳng cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh ảo S’.
 Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi là ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật. 
 Ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm luôn cùng chiều và lớn hơn vật.
K2: Trình bày được mối quan hệ giữa các kiến thức vật lí 
Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước.
· Tác dụng của gương cầu lõm: 
 - Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia tới song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm.
 - Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song.
· Ứng dụng của gương cầu lõm: Dùng để tập trung ánh sáng theo một hướng hay một điểm mà ta cần chiếu sáng.
K3: Sử dụng được kiến thức vật lí để thực hiện các nhiệm vụ học tập
Bằng thực hành thí nghiệm quan sát vùng nhìn thấy của gương phẳng và gương cầu lồi hoặc bằng hình vẽ so sánh vùng nhìn thấy của gương phẳng và gương cầu lồi có cùng kích thước, để nhận biết được: vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước.
K4: Vận dụng (giải thích, dự đoán, tính toán, đề ra giải pháp, đánh giá giải pháp, ) kiến thức vật lí vào các tình huống thực tiễn
Ứng dụng của gương cầu lồi: do vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng, nên người ta sử dụng gương cầu lồi làm gương quan sát đặt ở những đoạn đường quanh co mà mắt người không quan sát trực tiếp được và làm gương quan sát phía sau của các phương tiện giao thông như: ôtô, xe máy,...
Năng lực về phương pháp
P1: Ðặt ra những câu hỏi về một sự kiện vật lí
Vì sao dùng gương cầu lồi làm gương chiếu hậu của xe máy, ô tô
P4: Xác định mục đích, đề xuất phương án, lắp ráp, tiến hành xử lí kết quả thí nghiệm và rút ra nhận xét
Đề xuất được phương án thí nghiệm so sánh vùng nhìn thấy của gương cầu lồi và gương phẳng
Năng lực trao đổi thông tin
X1: Trao đổi kiến thức và ứng dụng vật lí bằng ngôn ngữ vật lí và các cách diễn tả đặc thù của vật lí 
- Dùng đúng các thuật ngữ: ảnh ảo, ảnh thật, lớn hơn, nhỏ hơn.
X3: Lựa chọn, đánh giá được các nguồn thông tin khác nhau,
- Quan sát các hiện tượng trong đời sống.
- Quan sát các hiện tượng qua thí nghiệm.
X6: Trình bày các kết quả từ các hoạt động học tập vật lí 
Trình bày các kiến thức đã học.
Năng lực cá thể
C1: Xác định được trình độ hiện có về kiến thức, kĩ năng thái độ của cá nhân trong học tập vật lí
Giải thích các hiện tượng trong đời sống hàng ngày có liên quan đến bài học.
Thái độ học tập tích cực, cẩn thận khi làm thí nghiệm.
C3: Nhận ra được ảnh hưởng vật lí lên các mối quan hệ xã hội và lịch sử
Sự phản xạ ánh sáng trên mỗi gương được ứng dụng nhiều trong thực tế đời sống và kỹ thuật
B.Chuẩn bị
Học sinh
Giáo viên
Bộ thí nghiệm quang học 7
Bộ thí nghiệm quang học 7
C.Phương pháp : Hoạt động nhóm, thảo luận
D.Tổ chức hoạt động dạy học
1.Tổ chức
Lớp
Tiết
Ngày giảng
Sĩ số
Tên học sinh vắng
Ghi chú
7A
1
2
3
7B
1
2
3
2. Bài mới: 
 Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
 HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
Chuyển giao nhiệm vụ: 
 GV phát cho từng nhóm hs 3 chiếc gương ( phẳng, cầu lồi, cầu lõm) và 3 quả pin giống nhau. Yêu cầu hs làm thí nghiệm đặt vật sát gương và quan sát ảnh của vật tạo bởi gương và có gì khác lạ.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: GV nhận xét kết quả học tập của HS.
HS thực hiện nhiêm vụ :
-HS thực hiện thí nghiệm theo nhóm. Quan sát và ghi kết quả vào nhóm.
Báo cáo kết quả thực hiện : nhóm trưởng các nhóm báo cáo kết quả.
HOẠT Đ