Bài giảng KHTN Lớp 7 Sách KNTT - Bài 4: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 3: SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 
BÀI 4 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
II. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 
1 
H 
Hydrogen 
1 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 1 
3 
Li 
Lithium 
7 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 1 
2 
He 
Helium 
4 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 2 
4 
Be 
Berylium 
9 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 2 
5 
B 
Boron 
11 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 3 
6 
C 
Carbon 
12 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 4 
7 
N 
Nitrongen 
14 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 5 
8 
O 
Oxygen 
16 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 6 
9 
O 
Fluorine 
19 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 7 
10 
Ne 
Neon 
20 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 8 
11 
Na 
Sodium 
23 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 1 
12 
Mg 
Magnesium 
24 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 2 
13 
Al 
Aluminium 
27 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 3 
14 
Si 
Silicon 
28 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 4 
15 
P 
Photsphorus 
31 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 5 
16 
S 
Sulfur 
32 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 6 
17 
Cl 
Chlorine 
35,5 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 7 
20 
Ar 
Argon 
40 
Sè eletron líp ngoµi cïng: 8 
Thảo luận nhóm và nhận xét về các đặc điểm của bảng sau khi đã sắp xếp: 
Sự thay đổi số electron ở lớp ngoài cùng , số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố trong một hàng khi đi từ trái sang phải ? 
- Số eletro n lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong cùng mộ t cột ? 
Các nguyên tố trong cùng một hàng có cùng số lớp eletron 
Các nguyên tố trong cùng một cột có tính chất gần giống nhau 
Tìm hiểu thêm 
SỰ HÌNH THÀNH CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 
NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ 
Nguyên tắc 1. Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 
Nguyên tắc 2. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng , gọi là chu kì. 
Nguyên tắc 3. Các nguyên tố có tính chất gần giống nhau như nhau được xếp thành một cột , gọi là nhóm . 
II. CÊU T¹O B¶NG TUÇN HoµN C¸C NGUY£N Tè HãA HäC 
Dựa vào Bảng tuần hoàn (SGK – T25) em hãy nêu cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học? 
CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN 
Hình 4.2 cho biết các thông tin gì về nguyên tử Oxygen? 
VẬN DỤNG 
Nguyên tử oxygen có 
số proton = số eletron = số đơn vị điện tích hạt nhân = số hiệu nguyên tử = 8 
Nguyên tố ở ô số 6 có 
Ký hiệu hóa học: C 
Tên nguyên tố: Carbon 
Số hiệu nguyên tử: 6 
Khối lượng nguyên tử: 12 
Số eletron: 6 
Nguyên tố ở ô số 11 có 
Ký hiệu hóa học: Na 
Tên nguyên tố: Sodium 
Số hiệu nguyên tử: 11 
Khối lượng nguyên tử: 23 
Số eletron: 11 
+1 
+2 
+3 
+4 
+5 
+6 
H 
He 
Li 
Be 
B 
C 
Bảng tuần hoàn gồm 7 chu kì, chúng ta sẽ nghiên cứu 3 chu kì đầu tiên. 
Chu kỳ 1 
Chu kỳ 1 
1 
H 
Hiđro 
2 
He 
Heli 
Cấu tạo nguyên tử 
Số lớp e 
+1 
+2 
1 
1 
 Chu kì 1 : - gồm 2 nguyên tố H, He 
- Được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 
- Có 1 lớp e trong nguyên tử (số lớp e = số thứ tự chu kì ) 
Chu kỳ 2 
Chu kỳ 2 
3 
Li 
Liti 
4 
Be 
Beri 
5 
B 
Bo 
6 
C 
Cacbon 
7 
N 
Nitơ 
8 
O 
Oxi 
9 
F 
Flo 
10 
Ne 
Neon 
Cấu tạo 
Số lớp e 
+3 
+4 
+5 
+6 
+7 
+8 
+9 
+10 
2 
2 
2 
2 
2 
2 
2 
2 
 Chu kì 2 : - Gồm 8 nguyên tố( Từ Li Ne ) 
- Được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 
- Có 2 lớp e trong nguyên tử(Số thứ tự của chu kỳ =số lớp e) 
Chu kỳ 3 
Chu kì 3 
11 
Na 
Natri 
12 
Mg 
Magie 
13 
Al 
Nhôm 
14 
Si 
Silic 
15 
P 
Photpo 
16 
S 
Lưu huỳnh 
17 
Cl 
Clo 
18 
Ar 
Agon 
Cấu tạo 
Số lớp e 
+11 
+12 
+13 
+14 
+15 
+16 
+17 
+18 
3 
3 
3 
3 
3 
3 
3 
3 
 Chu kì 3 : - gồm 8 nguyên tố từ Na Ar ) 
- Được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 
- Có 3 lớp e trong nguyên tử 
+3 
+11 
+19 
+37 
+87 
+55 
Nhóm I 
Số e lớp ngoài cùng 
Điện tích hạt nhân 
Li 
Na 
K 
Rb 
Cs 
Fr 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
+19 
+3 
+11 
+55 
 +37 
+87 
Nhóm VII 
Số e lớp ngoài cùng 
Điện tích hạt nhân 
F 
Cl 
Br 
I 
At 
7 
7 
7 
7 
7 
+35 
+9 
+17 
+85 
+53 
Nhóm VII: 
9+ 
17+ 
35+ 
53+ 
85+ 
VẬN DỤNG 
Sử dụng Bảng tuần hoàn hãy cho biết số eletron lớp ngoài cùng của Al và S? 
Nguyên tố Al ở nhóm IIIA của BTH nên có 3 eletron lớp ngoài cùng 
Nguyên tố S ở nhóm VIA của BTH nên có 6 eletron lớp ngoài cùng 
VẬN DỤNG 
Hãy kể tên các nguyên tố thuộc chu kỳ nhỏ và cùng nhóm với nguyên tố Beryllium? 
Nguyên tố thuộc chu kỳ nhỏ và cùng nhóm với nguyên tố Beryllium là Magnesium (Mg) 
iii. VÞ TRÝ C¸C NHãM NGUY£N Tè KIM LO¹I, PHI KIM Vµ KHÝ HIÕM TRONG B¶NG TUÇN HoµN 
1. C¸c nguyªn tè kim lo¹i 
Dùng Bảng tuần hoàn hãy cho biết các nguyên tố kim loại thuộc nhóm nào của Bảng tuần hoàn? 
Hầu hết các kim loại thuộc nhóm IA; nhóm IIA; nhóm IIIA và một số thuộc nhóm IVA; VA và VIA của Bảng tuần hoàn 
Các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IB đến VIIIB, các nguyên tố lanthanide và actinide được xếp riêng thành 2 hàng ở cuối bảng 
1. C¸c nguyªn tè kim lo¹i 
Sử dụng bảng tuần hoàn hãy xác định vị trí (số thứ tự; chu kỳ; nhóm) của các nguyên tố Al; Ca; Na 
Nguyên tố 
Vị trí 
STT 
Chu kỳ 
Nhóm 
Al 
13 
3 
IIIA 
Ca 
20 
4 
IIA 
Na 
11 
3 
IA 
Tính chất nào của nhôm; sắt; đồng được sử dụng trong các ứng dụng ở hình 4.6? 
1. C¸c nguyªn tè phi kim 
Dùng Bảng tuần hoàn hãy cho biết các nguyên tố phi kim thuộc nhóm nào của Bảng tuần hoàn? 
Hầu hết các phi kim thuộc nhóm VIIA; VIA và VA của Bảng tuần hoàn 
Một số nguyên tố thuộc nhóm IVA và IIIA của Bảng tuần hoàn 
Nguyên tố H thuộc nhóm IA của Bảng 
1. C¸c nguyªn tè kim lo¹i 
Sử dụng bảng tuần hoàn hãy xác định vị trí (số thứ tự; chu kỳ; nhóm) của các nguyên tố có tên trong hình 4.7 
Nguyên tố 
Vị trí 
STT 
Chu kỳ 
Nhóm 
O 
8 
2 
VIA 
S 
16 
3 
VIA 
Cl 
17 
3 
VIIA 
Br 
35 
4 
VIIA 
1. C¸c nguyªn tè khÝ hiÕm 
Dùng Bảng tuần hoàn hãy cho biết các nguyên tố khí hiếm thuộc nhóm nào của Bảng tuần hoàn? 
Các nguyên tố khí hiếm thuộc nhóm VIIIA của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 
Sử dụng bảng tuần hoàn hãy xác định vị trí (số thứ tự; chu kỳ; nhóm) của các nguyên tố Helium; Neon; Argon? 
Nguyên tố 
Vị trí 
STT 
Chu kỳ 
Nhóm 
He 
2 
1 
VIIIA 
Ne 
10 
2 
VIIIA 
Ar 
18 
3 
VIIIA 
Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học gồm các nguyên tố: 
A. Kim loại và Phi kim 
B. Phi kim và khí hiếm 
C. Kim loại và khí hiếm 
D. Kim loại; Phi kim và khí hiếm 
TỔNG KẾT 
Các nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử 
Các nguyên tố cùng chu kỳ có cùng số lớp eletron. 
Các nguyên tố cùng nhóm có tính chất gần giống nhau 
Cấu trúc bảng tuần hoàn gồm các ô nguyên tố; chu kỳ và nhóm 
Trong BTH, các nguyên tố kim loại tập trung ở các nhóm IA; IIA; IIIA và nhóm B. Các nguyên tố Phi kim tập trung ở nhóm VA; VIA; VIIA, còn các nguyên tố khí hiếm thuộc nhóm VIIA 
Chúc các em học tốt