Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 41: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

KIEÅM TRA BAØI CUÕ Câu hỏi: Đọc thuộc bài thơ “Hồi hương ngẫu thư” (phần phiên âm và phần dịch thơ) của Hạ Tri Chương. Nêu nội dung của bài thơ?BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁTiết 41(Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đổ Phủ- Cuộc đời nhiều bất hạnh.- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”a.. Tác giả:- Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường. Đỗ Phủ ( 712 – 770)b.. Tác phẩmNêu vài nét về tác giả Đỗ Phủ?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủI. Tiếp xúc văn bản 1.Đọc- Cuộc đời nhiều bất hạnh.- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”a. Tác giả: - Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường. b. Tác phẩm:Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?Sáng tác năm 760Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủTháng tám, thu cao, gió thét già Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta Tranh bay sang sông rải khắp bờ Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa Mảnh thấp bay lộn vào mương sa. Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức! Giây lát, gió lặng, mây tối mực Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đêm dài ướt át sao cho trót ? Ước được nhà rộng muôn ngàn gian Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được! BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ- Cuộc đời nhiều bất hạnh.- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”. Tác giả: - Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường. . Tác phẩm:Sáng tác năm 7603. Bố cục: Nêu vài nét về bố cục?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủTháng tám, thu cao, gió thét già Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta Tranh bay sang sông rải khắp bờ Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa Mảnh thấp bay lộn vào mương sa. Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức! Giây lát, gió lặng, mây tối mực Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đêm dài ướt át sao cho trót ? Ước được nhà rộng muôn ngàn gian Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được! Đ1: Cảnh nhà bị gió thu pháĐ2: Cảnh lũ trẻ cướp tranhĐ3: Cảnh đêm trong nhà bị gió phá mất máiĐ4: Ước vọng của nhà thơTháng tám, thu cao, gió thét già Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta Tranh bay sang sông rải khắp bờ Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa Mảnh thấp bay lộn vào mương sa. Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức! Giây lát, gió lặng, mây tối mực Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đêm dài ướt át sao cho trót ? Ước được nhà rộng muôn ngàn gian Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được! P1: Những nỗi khổ của nhà thơP2: Ước vọng của nhà thơ- Cuộc đời nhiều bất hạnh.- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”a. Tác giả: - Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại nhất của Trung Quốc ở đời Đường. b. Tác phẩm:Sáng tác năm 7603. Bố cục:Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủXác định phương hướng biểu đạt cho mỗi đoạn trong văn bản bằng cách đánh dấu vào ô em chọn trong bảng sau: Phương thức biểu đạtĐoạnMiêu tảTự sựBiểu cảm trực tiếpMiêu tả kết hợp tự sựMiêu tả kết hợp biểu cảmTự sự kết hợp biểu cảmKết hợp cả 3 phương phápĐoạn 1Đoạn 2Đoạn 3Đoạn 4Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủII. Phân tích văn bản1. Nhà tranh bị gió thu pháTháng tám, thu cao, gió thét già Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta Tranh bay sang sông rải khắp bờ Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa Mảnh thấp bay lộn vào mương sa. Tranh bayrảitreoXơ xác, tiêu điều Nghèo Bàng hoàng, ngao ngán, buồn.Đầu tiên tác giả chú ý miêu tả đối tượng nào?Em hãy cho biết tranh được miêu tả cụ thể như thể nào?Phương thức biểu đạt của khổ thơ này là gì?Ngôi nhà chỉ cần một trận gió lớn đã tốc hết tranh, em nhận xét gì về ngôi nhà? Từ đó em hãy hình dung cuộc đời của chủ nhân như thế nào?Trước cảnh tượng như vậy em thử hình dung tâm trạng của tác giả như thế nào?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranhTrẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức! Em hãy tìm những từ ngữ đặc tả bọn trẻ? Bọn trẻ : Khinh, nhè, xô, cướp giật, đi tuốtTheo em hành động cướp thể hiện điều gì? Trắng trợn, trơ tráo.Các em thử đoán xem chúng cướp tranh về để làm gì? Chúng đáng thương hay đang giận?Từ đó giúp em hiểu về hiện thực xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ? Xã hội loạn lạc, bất côngTrước tình cảnh như thế em hình dung như thế nào về tâm trạng nhà thơ?Tác giả: ấm ức, tức giậnNhà thơ tức giận vì lũ trẻ nhưng theo em ông còn tức giận bởi lí do nào nữa? Căm phẫn xã hội rối ren, điên đảo.Để biểu đạt nội dung trên tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủI. II. 3.Cảnh nhà trong đêm mưaGiây lát, gió lặng, mây tối mực Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đêm dài ướt át sao cho trót ? Đọc khổ thơ 3 và cho biết phương thức biểu đạt chính là gì?Đoạn thơ 3: bên ngoài trời và trong nhà của tác giả như thế nào?Bên ngoài:Mây tối mực; đêm đen đặc;Mưa: dày hạt , chẳng dứtTrong nhàMền vải lạnh tựa sắt; nhà dột chẳng chừa đâuTừ cảnh sống như thế em có nhận xét gì về cảnh nhà Đỗ Phủ? Cơ cực, thiếu thốn khổEm thử hình dung tâm trạng của tác giả? Đau xót vô cùngHai câu cuối nói tác giả ít ngủ, theo em vì sao?Nếu được chứng kiến cảnh nhà Đỗ Phủ như vậy em sẽ làm gì?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủI. II. 1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranhTheo em thông thường khi sống trong hoàn cảnh khổ cực người ta sẽ mơ ước điều gì?Ước được nhà rộng muôn ngàn gian Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được! Em hãy đọc khổ thơ cuối vào cho biết tác giả ước mơ điều gì?4. Ước vọng của tác giảI. Đọc - Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranhTiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủƯớc được nhà rộng muôn ngàn gian Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được! Ước : nhà rộng Che khắp thiên hạTác giả có ước mơ cho mình không? Ước mơ cao cả, thể hiện lòng nhân đạo, vị tha.Qua đó em cảm nhận thế nào về ước mơ của tác giả?I. II. 4. Ước vọng của tác giả3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranhTiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủKhổ thơ cuối em thấy tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào? Biểu cảm trực tiếpI. Đọc - Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bảnƯớc : nhà rộng Che khắp thiên hạ Ước mơ cao cả, thể hiện lòng nhân đạo, vị tha.4. Ước vọng của tác giả3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranhKhổ thơ cuối có vai trò như thế nào đối với toàn bài thơ?Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủIII. Tổng kết+Nội dung: - Nỗi khổ của những người nghèo trong cơn hoạn nạn. Giá trị hiện thực - Khát vọng cao cả của nhà thơ. Giá trị nhân đạo.Qua việc tìm hiểu em thấy toát lên những nội dung lớn nào?+ Nghệ thuật - Kết hợp các phương thức biểu đạt : Tự sự- miêu tả – biểu cảmEm nhắc lại xem bài thơ được viết sử dụng những phương thức biểu đạt nào?I. Đọc - Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản4. Ước vọng của tác giả3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh* Ghi nhớ (SGK)Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủIII. Tổng kếtHiện nạy đồng bào miền trung đang bị thiên tai lũ lụt, là một công dân, học sinh em thấy mình cần phải làm gì?I. Đọc - Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản4. Ước vọng của tác giả3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh* Ghi nhớ (SGK)LIÊN HỆ THỰC TẾTiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủIII. Tổng kếtĐọc diễn cảm hai đoạn cuối của bài thơ?I. Đọc - Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản4. Ước vọng của tác giả3.Cảnh nhà trong đêm mưa1. Nhà tranh bị gió thu phá2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh* Ghi nhớ (SGK)Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủIV. Luyện tập Qua bài thơ này, em hãy sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ thể hiện tình yêu thương con người- Thương người như thể thương thân- Lá lành đùm lá rách- Bầu ơi thương lấy bí cùngTuy rằng khác giống nhưng chung một giànLUYỆN TẬP NÂNG CAO: Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủDặn dò: Học thuộc một đoạn trong bài.Nắm được nội dung và nghệ thuật của bài. Đọc soạn trước bài tiếng Việt bài TỪ ĐỒNG ÂM.Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ PhủKÍNH CHÚC: SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC, THÀNH ĐẠTTIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾTXIN CẢM ƠN CÁC EM!