Giáo án môn Ngữ văn Lớp 7 - Bài 13: Điệp ngữ

ĐIỆP NGỮ
A-MỤC TIÊU BÀI DẠY:
1. Kiến thức: HS nắm được: Thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ.
2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng sử dụng điệp ngữ trong nói, viết, kỹ năng phân tích giá trị biểu cảm của điệp ngữ trong các văn cảnh cụ thể.
3. Thái độ: Có ý thức và thái độ vận dụng điệp ngữ trong khi nói, viết.
B. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Giáo án
2. Học sinh: Trả lời câu hỏi SGK- Làm bài tập ở nhà trướchiến 
CHIẾN PHƯƠNG PHÁP
 Thuyết trình, phát vấn, nhóm.....
D. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
1-ổn định tổ chức:
2-Kiểm tra bài cũ:
 Đọc 5 câu thành ngữ, vì sao em biết đó là thành ngữ ? (Thành ngữ là loại cụm từ cố định, biểu thị 1 ý nghĩa hoàn chỉnh).
3-Bài mới:
 Trong giao tiếp và trong viết văn, đôi khi do sơ ý hoặc do vốn ngôn ngữ ít ỏi ta thg lặp lại 1 số từ ngữ khiến cho câu văn trở nên nặng nề, ý không thanh thoát. Đó là hìnhtượng lặp lại vô ý thức, nó khác với hìnhtượng lặp lại có ý thức, có chủ động, nhằm tạo nên n ấn tượng mới mẻ có t.chất tăng tiến. Đó là biện pháp tu từ điệp ngữ.
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
-Hs đọc khổ thơ đầu và khổ thơ cuối bài thơ Tiếng gà trưa.
-N từ ngữ nào được lặp đi lặp lại trong 2 khổ thơ này ?
-Cách lặp lại ở đây là ngẫu nhiên hay cố ý ? Lặp lại như vậy để nhằm mục đích gì ?
-Em hiểu thế nào là điệp ngữ ? Sử dụng điệp ngữ có tác dụng gì ? 
–Hs đọc ghi nhớ.
? Xác định điệp ngữ trong khổ thơ sau:
 ở đâu nghèo đói gọi xung phong
 Lon nước, mo cơm lội khắp đồng.
 ở đâu tiền tuyến kêu anh đến,
 Tay súng, tay cờ lại tiến công.
 (Tố Hữu)
( Điệp ngữ là cụm từ : ở đâu.)
-Gv: Điệp ngữ được dùng nhiều trong thơ ca, văn xuôi NT và văn chính luận.
-so sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài Tiếng gà trưa với điệp ngữ trong 2 đoạn dưới đây, tìm đ.điểm của mỗi dạng: 
+ Các từ ngữ được lặp lại trong bài thơ Tiếng gà trưa đứng liền nhau (nối tiếp nhau) hay đứng cách quãng với nhau ? Đứng cách quãng như vậy thì gọi là:
+ Các từ ngữ được lặp lại trong vd a đứng liền nhau (nối tiếp nhau) hay đứng cách quãng với nhau ? Đứng nối tiếp nhau thì gọi là điệp ngữ:
+ Các từ ngữ được lặp lại trong vd b đứng ở những vị trí nào trong câu thơ ? Đứng ở cuối câu trên và đầu câu dưới thì gọi là điệp ngữ:
-Điệp ngữ có những dạng nào ? 
-Hs đọc ghi nhớ 1,2.
-Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì ?
-Vì sao em biết đó là điẹp ngữ ?
-Tìm điệp ngữ trong đv sau và nói rõ đấy là n dạng điệp ngữ gì ?
-Theo em, trong đv sau đây, việc lặp đi, lặp lại 1 số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không ?
-Em hãy chữa lại đoạn văn trên cho lưu loát hơn ?
I-Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
*Ví dụ:
a- Nghe xao động nắng trưa
 Nghe bàn chân đỡ mỏi
 Nghe gọi về tuổi thơ 
->Từ nghe được lặp lại 3 lần - nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.
b-Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
. . . . . . . . . . . . . .
Vì tiếng gã cục táchiến ..
->Từ vì được lặp lại 4 lần – nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của ng chiến sĩ.
c-Cụm từ: Tiếng gà trưa “ -> lặp lại 4 lần ở đầu 4 khổ thơ - Nó gợi ra n KN của tuổi thơ tác giả.
*Ghi nhớ: sgk (152 ).
II-Các dạng điệp ngữ:
- Điệp ngữ trong bài Tiếng gà trưa là điệp ngữ cách quãng.
a-Điệp ngữ nối tiếp.
b-Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng).
*Ghi nhớ 2 : sgk (152 ).
III-Luyện tập:
1-Bài 1 (153 ):
-Một DÂN TỘC đã gan góc2, DÂN TỘC đó phải được2 
->Nhấn mạnh sự gan dạ, dũng cảm của DÂN TỘC VN trong cđ chống ngoại xâm và nhấn mạnh quyền được hưởng tự do, ĐỘC LẬP của DÂN TỘC ta.
- Đi cấy2, trông8 ->Nhấn mạnh nỗi lo âu, trông mong cho thời tiết thuận lợi của ng nông dân.
2-Bài 2 (153 ):
-Xa nhau... xa nhau ->ĐN cách quãng.
-Một giấc mơ. Một giấc mơ ->chìnhtiếp.
3-Bài 3 (153 ):
a-Các từ ngữ được lặp lại trong đv không có tác dụng biểu cảm. Có thể lược bỏ các từ ngữ trùng lặp không cần thiết.
b-Phía sau nhà em có 1 mảnh vườn, trồng rất nhiều loại hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng và cả hoa lay ơn nữa. Ngày Quốc tế PN, em hái hoa ở vườn nhà để tặng mẹ, tặng chị em.
4.Củng cố
-Học thuộc ghi nhớ, làm bài 4 (153 ). Đọc trước bài: Chơi chữ.
5. Hướng dẫn
Học bài làm BT, Soạn bài Luyện nói vế phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học