Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 1 đến 10

 Bµi 1 – TiÕt 1: §äc – HiÓu v¨n b¶n
Cổng trường mở ra
 (Lý Lan)
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức:
- Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trước ngày khai trường.
- Hiểu được những tình cảm cao quý, thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái; ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em – tương lai nhân loại.
- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với mỗi con người.
- Hiểu được giá trị của những hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng.
2. Kỹ năng:
- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ.
- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con.
- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm.
3. Thái độ:
- Bồi đắp tình cảm yêu kính đối với cha mẹ.
- Thêm yêu mến trường lớp, thầy cô, bạn bè.
4. Năng lực: Bồi dưỡng cho Hs năng lực cảm thụ thẩm mĩ, khả năng làm việc độc lập, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo...
II. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Kế hoạch bài học
- Học liệu: Ảnh chân dung và tư liệu về tác giả (nếu có), phiếu học tập.
- Hướng dẫn, nhắc học sinh soạn bài
2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc kĩ văn bản, soạn bài, chuẩn bị phiếu học tập
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Mô tả phương pháp và kĩ thuật thực hiện các chuỗi hoạt động trong bài học:
Tên hoạt động
Phương pháp thực hiện
Kĩ thuật dạy học
Hoạt động khởi động
- Nêu vấn đề
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động hình thành kiến thức 
- Dạy học theo nhóm
- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Thuyết trình, vấn đáp.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
- Kĩ thuật chia nhóm
Hoạt động luyện tập
- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động vận dụng
- Dạy học nêu vấn đề 
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động tìm tòi, mở rộng
- Dạy học nêu vấn đề 
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
2. Tiến trình các hoạt động dạy – học:
A/ Hoạt động khởi động 
1. Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh. 
2. Phương thức thực hiện: Hoạt động cá nhân.
3. Sản phẩm hoạt động: Trình bày miệng của hs được các ý theo đúng yêu cầu
4. Phương án kiểm tra, đánh giá:
+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi
+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ: kể ngắn gọn về ngày khai trường đầu tiên của em (khi em vào lớp 1), tâm trạng của em lúc đó như thế nào?
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh kể lại những kỷ niệm của bản thân về ngày khai trường, tái hiện cảm xúc.
- Giáo viên quan sát, gợi ý, động viên học sinh trả lời.
* Dự kiến sản phẩm: tâm trạng của em (hồi hộp, lo sợ...)
* Báo cáo kết quả: 
- Gv gọi cá nhân hs trả lời
- Học sinh trình bày ý kiến, cảm xúc trước lớp.
* Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá:
Chuyển ý vào bài:
Từ lớp 1 đến lớp 7 các em đã được dự 7 lần khai trường và chắc hẳn các em sẽ nhớ nhất ngày khai trường đầu tiên khi mẹ dắt em đến trường. Đúng như bạn học sinh vừa trình bày trong ngày này các em vừa hồi hộp vừa vui mừng nhưng cũng rất sợ hãi. vậy còn cha mẹ của chúng ta họ đã làm gì, tâm trạng họ ra sao?Văn bản"Cổng trường mở ra" của tác giả Lí Lan sau đây sẽ giúp chúng ta thấy được tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con đồng thời giúp ta thấy được vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ. Cô cùng các em sẽ tìm hiểu bài học ngày hôm nay.
B/ Hoạt động hình thành kiến thức:
Hoạt động của giáo viên, học sinh
Nội dung
HĐ 1: Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
 1. Mục tiêu: Học sinh nắm được những kiến thức cơ bản về văn bản: tác giả, xuất xứ, phương thức biểu đạt, bố cục của văn bản.
2. Phương thức thực hiện: 
 + Hoạt động cá nhân 
+ Hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động: nội dung hs trình bày miệng trước lớp
 4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh tự đánh giá.
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- trình bày những hiểu biết của mình về tác giả, xuất xứ, phương thức biểu đạt của văn bản?
- Nêu cách đọc văn bản?
- Phương thức biểu cảm chính của văn bản và cách thể hiện phương thức đó?
- Dựa vào mạch cảm xúc của văn bản hãy chỉ ra bố cục cho văn bản?
- Học sinh tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh hoạt động cá nhân, dựa vào SGK, tài liệu tham khảo trả lời các câu hỏi.
- GV gợi dẫn để hs thực hiện nhiệm vụ qua từng câu hỏi
* Dự kiến sản phẩm:
- Lý Lan sinh năm 1957 tại Bình Dương (quê mẹ). Cha là người gốc Hoa (Quảng Đông - TQ). Lý Lan là người đã được Nhà xuất bản Trẻ giao công việc dịch truyện Harry Potter sang tiếng Việt để lại dấu ấn đậm nét trong người đọc Việt Nam
- Văn bản in trên báo "Yêu trẻ " số 166, ngày 1/9/2000
- Đọc văn bản: Giọng nhỏ nhẹ, thiết tha, chậm rãi, chú ý một số đoạn biểu cảm ấn tượng: Khi thể hiện tâm trạng của người mẹ với đứa con đang ngủ giọng thì thầm, dịu dàng; khi hồi tưởng, giọng chậm rãi.
- Là văn bản nhật dụng sử dụng PTBĐC là biểu cảm
- Bè côc: 2 phần
+ Từ đầu -> "bước vào": Nỗi lòng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con
+ Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ về vai trò xã hội của Giáo dục.
* Báo cáo kết quả: 
- Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi theo từng nội dung cần tìm hiểu
- Các hs khác lắng nghe chuẩn bị ý kiến đánh giá, bổ sung
* Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung và chốt ý cơ bản
=> hs tự ghi vở
HĐ 2: Tìm hiểu văn bản
HĐ 2.1: Tìm hiểu phần (1) của văn bản
1.Mục tiêu: Giúp hs 
- Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trước ngày khai trường.
- Hiểu được những tình cảm cao quý, thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái; ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em – tương lai nhân loại.
- Nắm được nghệ thuật tiêu biểu: ngôn ngữ độc thoại.
2. Phương thức thực hiện: 
 + Hoạt động cá nhân 
+ Hoạt động nhóm, hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động: nội dung trên phiếu học tập được đại diện nhóm trình bày trước lớp
 4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh tự đánh giá.
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá học sinh.
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
Giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi sau vào phiếu học tập:
Câu 1: Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau? Điều đó được biểu hiện bằng những chi tiết nào trong bài? Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ? Tác dụng?
Câu 2: Trong đêm không ngủ, người mẹ đã làm gì cho con ?Qua những việc làm đó em cảm nhận được điều gì về người mẹ ?
Câu 3: 
- Vì sao người mẹ lại không sao ngủ được? Mẹ suy nghĩ những điều gì về con? Điều sâu xa khiến mẹ thao thức là gì? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường năm xưa đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ? 
- Những tình cảm quá khứ ấy đã nói lên được tình cảm sâu nặng nào của lòng mẹ? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả? Tác dụng của cách dùng từ đó ?
Câu 4: Từ những nội dung vừa tìm hiểu trên đã cho em hình dung về một người mẹ như thế nào ?
Câu hỏi (*): Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Hay người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì ?
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: lắng nghe yêu cầu và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh hoạt động cá nhân -> thảo luận trong nhóm -> thống nhất ý kiến trên phiếu học tập và phương án trình bày
- GV quan sát, động viên học sinh, nếu cần thì gợi ý hoặc hỗ trợ hs kịp thời
*. Dự kiến sản phẩm:
Câu 1: Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của 
- Mẹ: nhìn con ngủ, nghĩ về những việc con làm, không tập trung được vào việc gì, trằn trọc, không ngủ được, nhớ về ngày khai trường đầ̀u tiên của mình => thao thức, hồi hộp, suy nghĩ triền miên.
 - Con: thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư : Đêm nay con cũng có niềm vui háo hức. Giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống 1 li sữa, ăn 1 cái kẹo.
Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm làm nổi bật hai tâm trạng gần như trái ngược của hai mẹ con (có tác dụng làm nổi bật sự trong sáng ngây thơ của con trẻ và tâm tư sâu kín, tấm lòng người mẹ)
 Câu 2: Trong đêm không ngủ, người mẹ: Ngắm con ngủ, đắp mền, buông mùng, ém chăn cẩn thận, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con.
=>Yêu con, quan tâm và chuẩn bị rất chu đáo cho ngày đến trường đầu tiên của con
 Câu 3: 
- Người mẹ lại không sao ngủ được vì: Vừa trăn trở suy nghĩ về con, vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường năm xưa của mình.Cụ thể:
 + Mẹ nghĩ đến con, tin đứa con đã lớn rồi, mừng vì con đã ý thức được sự quan trọng và thiêng liêng của việc đi học, tin vào sự chuẩn bị chu đáo của mình nhưng vẫn không ngủ được.
+ Lí do chính: Ấn tượng sâu đậm về ngày khai trường đầu tiên của mình sống dậy trong tâm trí
- Dấu ấn sâu đậm : Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng : ‘‘Hằng năm cứ vào cuối thu ... Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp ” 
- Chi tiết: ngày đầu tiên bà ngoại đưa mẹ đến trường: Nôn nao, hồi hộp trên đường; chơi vơi, hốt hoảng
- Sử dụng một loạt từ láy gợi cảm xúc vừa phức tạp, vừa vui sướng, vừa lo sợ => Nhớ thương bà ngoại và nhớ mái trường xưa 
Câu 4: Từ những nội dung vừa tìm hiểu trên đã cho em hình dung về một người mẹ: Yêu thương con, hết lòng vì con yêu thương người thân, biết ơn trường học, tin tưởng ở tương lai của con .
 Câu hỏi (*): Đang nói với chính mình (ngôn ngữ độc thoại) 
-> Giúp tác giả đi sâu vào TG tâm hồn, miêu tả tinh tế tâm trạng hồi hộp, trăn trở, xao xuyến, bâng khuâng
=> Nội tâm nv bộc lộ sâu sắc, đậm chất trữ tình biểu cảm
Gv : Qua tâm trạng của người mẹ trong bài văn chúng ta hiểu rằng người mẹ ấy nhớ những kỷ niệm xưa, không chỉ để sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình mà còn muốn ghi vào lòng con những kỷ niệm đẹp ấy. Để rồi bất cứ 1 ngày nào đó trong đời, khi nhớ lại, lòng con lại rạo rực những cảm giác bâng khuâng, xao xuyến của ngày đầu tiên cắp sách tới trường.
*. Báo cáo kết quả: 
- Gv gọi đại diện 1 số nhóm trình bày kết quả thảo luận
- Học sinh đại diện nhóm lần lượt trình bày nội dung đã thảo luận
- Các hs khác lắng nghe chuẩn bị ý kiến đánh giá, bổ sung
*. Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung và chốt ý cơ bản
=> hs tự ghi vở
Gv bình: Ngày mai là ngày đầu tiên con đến trường nhưng chính mẹ là người không ngủ được. Mẹ thao thức suốt đêm, chìm đắm trong dòng suy nghĩ miên man. Không phải vì quá lo lắng cho con, mọi thứ cần thiết mẹ đã chuẩn bị đầy đủ, con cũng đã được làm quen với ngôi trường mới nên không quá bỡ ngỡ, mẹ cũng tin là con đã lớn, đã có ý thức trong việc đi học. Nhưng mẹ không sao ngủ được, cũng không tập trung làm được việc gì cả. Nhìn con, nghĩ đến ngày khai trường của con khiến mẹ nhớ đến ấn tượng sâu đậm về ngày khai trường đầu tiên của mình đến nỗi cứ nhắm mắt lại là bên tai vang lên tiếng đọc bài trầm bổng. Đã có một quãng thời gian rất dài trôi qua, cuộc sống bươn trải, đầy những lo toan nhưng lòng mẹ vẫn không quên giây phút thiêng liêng kì diệu ấy. Từ tâm trạng của mình mẹ liên tưởng đến tâm trạng của con ngày mai, mẹ muốn cảm xúc thiêng liêng ấy sẽ đến với con một cách tự nhiên, nhẹ nhàng và mong con sẽ tiếp nhận được điều kì diệu ấy ngay từ buổi đầu tiên. Điều đó cho thấy mẹ rất yêu con, quan tâm đến con, bởi mẹ đã được hưởng tình yêu thương ấy từ bà ngoại, tình cảm ấy là 1 sự tiếp nối thế hệ, là truyền thống hiếu học.
HĐ 2.2: Tìm hiểu phần (2) của văn bản
1.Mục tiêu: Giúp hs 
- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với mỗi con người.
- Bồi dưỡng tình cảm mến yêu trường lớp, thầy cô, bạn bè.
2. Phương thức thực hiện: 
 + Hoạt động cá nhân 
+ Hoạt động cặp đôi, hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động: nội dung cặp nhóm trình bày trước lớp
 4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh tự đánh giá.
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá học sinh.
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- Gv yêu cầu hs trao đổi cặp đôi với bạn về các nội dung sau:
- Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong đêm không ngủ người mẹ còn nghĩ đến điều gì ?Câu văn nào trong phần cuối văn bản nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ? Câu văn này có ý nghĩa gì? Vì sao? 
- Tại sao mẹ lại liên hệ tới ngày khai trường ở Nhật Bản? 
- Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là 1 thế giới kì diệu sẽ mở ra.’’ Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ? Câu nói này nhằm khẳng định điều gì ?
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: lắng nghe yêu cầu và chuẩn bị thực hiện nhiệm vụ
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh nghiên cứu văn bản, hoạt động cá nhân -> thảo luận cặp đôi -> thống nhất ý kiến 
- GV quan sát, động viên học sinh, nếu cần thì gợi ý hoặc hỗ trợ hs kịp thời
* Dự kiến sản phẩm:
- Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong đêm không ngủ người mẹ còn suy nghĩ về ảnh hưởng của giáo dục với cuộc sống con người nhất là trẻ em
- Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ: "Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả 1 thế hệ mai sau và sai lầm 1 li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.” 
 => Ý nghĩa: Không được phép sai lầm trong giáo dục. Vì giáo dục quyết định tương lai của thế hệ trẻ và đất nước 
- Người mẹ liên hệ tới ngày khai trường ở Nhật Bản để nêu bật nguyện vọng: NN cần có chủ trương, chính sách quan tâm, đầu tư hơn cho giáo dục, có những điều chỉnh kịp thời như ở nước Nhật để kịp thời khắc phục những sai lầm dù nhỏ trong giáo dục
- Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là 1 thế giới kì diệu sẽ mở ra.’’ Thế giới kì diệu đó là: Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò, có niềm vui, có khó khăn, có bao kỉ niệm..... 
- Câu nói này có ý nghĩa: Khẳng định vai trò to lớn của giáo dục và tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục của nước nhà
GV: Một thế giới kì diệu mà nhà trường đã mở ra cho chúng ta là bao điều mới mẻ rộng lớn về tri thức văn hoá, tri thức cuộc sống, dạy dỗ bồi đắp cho chúng ta những tư tưởng, tình cảm đẹp về đạo lí làm người, về tình bạn, tình thầy trò, về tấm lòng yêu thương con người để không ngừng vươn lên, để phát triển thể lực, phẩm chất toàn diện của con người, chuẩn bị cho ngày mai lập nghiệp.
* Báo cáo kết quả: 
- Gv gọi đại diện 1 số cặp trình bày kết quả thảo luận
- Học sinh đại diện các cặp lần lượt trình bày nội dung đã thảo luận
- Các hs khác lắng nghe chuẩn bị ý kiến đánh giá, bổ sung
* Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung và chốt ý cơ bản
=> hs tự ghi vở
HĐ 3: Tổng kết
1. Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản 
2. Phương thức thức thực hiện : 
- Học sinh hoạt động cá nhân
- Hoạt động cả lớp
Cách tiến hành:
3. Sản phẩm hoạt động 
- Phần trình bày miệng của hs
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
- Học sinh đánh giá học sinh
- GV đánh giá học sinh
5. Tiến trình hoạt động :
* Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu: Văn bản có giá trị gì về nghệ thuật và nội dung, ý nghĩa? 
- Học sinh lắng nghe yêu cầu
* Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh: Làm việc cá nhân, suy nghĩ để trình bày
- Giáo viên: nêu câu hỏi và gợi ý
*. Dự kiến sản phẩm:
- Kết hợp hài hoà giữa tự sự, miêu tả để biểu cảm 
- Miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật với nhiều hình thức khác nhau 
- Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ đối với con.
- Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người . 
* Báo cáo kết quả:
- Giáo viên gọi học sinh trả lời
- Học sinh khác bổ sung
* Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức ghi bảng
- HS đọc ghi nhớ.
I. Tìm hiểu chung:
1. T¸c gi¶:
- Lý Lan sinh năm 1957 tại Bình Dương (quê mẹ). Cha là người gốc Hoa (Quảng Đông - TQ). Bà đã từng dạy học ở nhiều trường Trung học và ĐH Văn Lang – TP Hồ Chí Minh.
2. Văn bản:
a. Xuất xứ, thể loại:
- In trên báo "Yêu trẻ " số 166, ngày 1/9/2000
- Bài văn ghi lại cảm xúc, tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường đầu tiên của con.
b. Đọc, chú thích, bố cục:
Bè côc: 2 phần
+ Từ đầu -> "bước vào": Nỗi lòng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con
+ Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ về vai trò xã hội của Giáo dục.
II. Đọc, hiểu văn bản:
1/ Nỗi lòng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con:
- Thời gian: Đêm trước ngày con vào lớp 1.
* Tâm trạng của hai mẹ con :
- Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm trạng thái cảm xúc của hai mẹ con trong sự tương phản, trái ngược nhau:
+ Con: Háo hức, vui sướng mong dậy sớm, vô tư đến với giấc ngủ nhẹ nhàng, thanh thản như ăn một cái kẹo, uống một li sữa.
+ Mẹ: Thao thức, trằn trọc không ngủ được
* Những việc làm của mẹ :
 - Ngắm con ngủ, đắp mền, buông mùng, ém chăn cẩn thận, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con.
->Yêu thương con, hết lòng vì con
* Tâm tư sâu kín trong lòng mẹ:
- Suy nghĩ về con: mừng vì con đã lớn, tin con, hi vọng điều tốt đẹp đến với con
- Sử dụng một loạt từ láy gợi cảm xúc vừa phức tạp, vừa vui sướng, vừa lo sợ -> Nhớ đến kỉ niệm sâu đậm ngày đầu tiên đi học: sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng, khi cổng trường đóng lại.
=> Là người mẹ biết yêu thương người thân, biết ơn trường học, tin tưởng ở tương lai của con .
- Dùng ngôn ngữ độc thoại làm nổi bật tâm trạng, tình cảm và những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp.
2 / Cảm nghĩ của mẹ về vai trò của Giáo dục
- Khẳng định giáo dục có vai trò vô cùng quan trọng quyết định tương lai của thế hệ trẻ và đất nước
- Tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục của nước nhà, nhẹ nhàng khích lệ con học tập: "bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra" .
III. Tổng kết: 
1. Nghệ thuật :
- Kết hợp hài hoà giữa tự sự, miêu tả để biểu cảm 
- Miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật với nhiều hình thức khác nhau 
- Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ đối với con.
2. Nội dung:
- Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người . 
* Ghi nhớ (sgk)
C/ Hoạt động luyện tập
1. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể
2. Phương thức thực hiện: Hoạt động cá nhân
3. Sản phẩm hoạt động: Bài viết của học sinh trên giấy
4. Phương án kiểm tra, đánh giá:
- Học sinh đánh giá học sinh
- Giáo viên đánh giá học sinh
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ: Nêu suy nghĩ của bản thân khi nhận được sự quan tâm chăm sóc của gia đình, và được học tập vui chơi dưới mái trường?
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe yêu cầu
* Thực hiện nhiệm vụ
- HS suy nghĩ viết thành đoạn văn ngắn
- GV động viên học sinh làm bài
* Dự kiến sản phẩm: Em cảm thấy rất hạnh phúc khi nhận được sự quan tâm, chăm sóc của gia đình và đc học tập, vui chơi dưới mái trường. Em hứa sẽ chăm ngoan, học giỏi để ko phụ công ơn của cha mẹ, thầy cô giáo.
* Báo cáo kết quả:
- Giáo viên gọi một số học sinh trình bày
- Học sinh khác bổ sung
* Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, đánh giá
- Giáo viên nhận xét hướng dẫn học sinh tiếp tục hoàn thiện nội dung
D/ Hoạt động vận dụng
1. Mục tiêu: Tạo cơ hội cho HS vận dụng những kiến thức, kĩ năng, thể nghiệm giá trị đã được học vào trong cuộc sống thực tiễn ở gia đình, nhà trường và cộng đồng.
2. Phương thức thực hiện: Hoạt động cá nhân
3. Sản phẩm hoạt động: Phần trình bày của học sinh trên giấy
4. Phương án kiểm tra, đánh giá:
- Học sinh đánh giá học sinh
- Gv đánh giá học sinh
5. Tiến trình hoạt động: 
* Chuyển giao nhiệm vụ: Hãy kể về ngày khai trường đầu tiên của em (về tâm trạng, về sự chuẩn bị của bố mẹ cho em và những hành động, việc làm, suy nghĩ, lời nói của em...)
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe yêu cầu
* Thực hiện nhiệm vụ
- HS suy nghĩ trình bày
- GV động viên trình bày, chia sẻ
* Dự kiến sản phẩm: Những chia sẻ chân thành của hs
* Báo cáo sản phẩm
- Giáo viên gọi học sinh trình bày
- Học sinh khác bổ sung
* Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, đánh giá
- Giáo viên nhận xét hướng dẫn học sinh tiếp tục hoàn thiện nội dung
E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng
1. Mục tiêu: Học sinh sưu tầm thơ ca về chủ đề ngày khai trường
2. Phương thức thực hiện: Dự án
3. Sản phẩm: Các câu thơ, lời bài hát mà sưu tầm
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
- Học sinh đánh giá học sinh
- Gv đánh giá học sinh
5. Tiến trình hoạt động 
* GV chuyển giao nhiệm vụ: Sưu tầm những bài hát, bài thơ nói về ngày tựu trường dầu tiên mà em biết?
* Thực hiện hiệm vụ
- HS về nhà sưu tầm
- Dự kiến sản phẩm:
Ngày đầu tiên đi học- Nguyễn Ngọc Thiện
Đi học- Bùi Đình Thảo
* Báo cáo sản phẩm
GV yêu cầu HS trình bày vào tiết học sau
* Đánh giá kết quả
Giáo viên nhắc nhở, hướng dẫn các nguồn sưu tầm
* Nhắc nhở: Soạn văn bản “Mẹ tôi” => trả lời câu hỏi phần đọc-hiểu văn bản.
IV. Rút kinh nghiệm:
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
 Bµi 1. TiÕt 2: §äc – HiÓu v¨n b¶n: Mẹ tôi
 (Et-môn-đô Đơ A-mi-xi)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Sơ giản về tác giả Ét-môn-đô đơ A-mi-xi.
- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi.
- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư.
2. Kĩ năng:
- Đọc - hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư.
- Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha (tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư.
3. Thái độ: Bồi dưỡng tình cảm gia đình, lòng kính yêu cha mẹ .
4. Định hướng phát triển năng lực: tự học, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, năng lực cảm thụ văn học 
II. CHUẨN BỊ 
1. Giáo viên: Kế hoạch bài học, chân dung tác giả, tư liệu, phiếu học tập
 2. Học sinh: 
Làm bài tập về nhà, Ôn bài cũ.
- Soạn bài mới
 III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Mô tả phương pháp và kĩ thuật thực hiện các chuỗi hoạt động trong bài học
Tên hoạt động
Phương pháp thực hiện
Kĩ thuật dạy học
Hoạt động 1: khởi động
- Trò chơi
- Giao nhiệm vụ
Hoạt động 2: hình thành kiến thức 
- Dạy học theo nhóm
- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Thuyết trình, vấn đáp.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
- Kĩ thuật chia nhóm
Hoạt động 3: luyện tập
- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động 4: vận dụng
- Dạy học nêu vấn đề 
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động 5: tìm tòi, mở rộng
- Dạy học nêu vấn đề 
- Kĩ thuật đặt câu hỏi
2. Tiến trình các hoạt động dạy – học:
A/ Hoạt động khởi động
1. Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh. 
2.Phương thức thực hiện: Hoạt động nhóm
3. Sản phẩm hoạt động: Những đoạn thơ, bài ca dao, bài hát nói về tình mẹ mà em biết.
4. Phương án kiểm tra, đánh giá:
+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi
+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ: 
- Nhiệm vụ: Tìm và đọc những đoạn thơ, bài ca dao, bài hát ca ngợi tình mẹ mà em biết?
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe yêu cầu
* Thực hiện nhiệm vụ:
+ lập đội chơi
+ chuẩn bị tinh thần thi đấu
+ thực hiện trò chơi theo đúng luật
+ Luật chơi: Mỗi đội có 3 hs tham gia trong vòng 2 phút 2 đội lần lượt đọc các câu ca dao hoặc đoạn thơ nói về mẹ
- Thời gian: 2 phút
- Sản phẩm: những đoạn thơ, bài ca dao, bài hát ca ngợi tình mẹ
+ Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang
+ Lòng mẹ thương con như biển thái bình dạt dào .
+ Cơm con ăn tay mẹ nấu, nước con uống tay mẹ đun ..
- Giáo viên yêu cầu 2 đội lần lượt trình bày theo đúng chủ đề. Hết tg thì dừng lại
- GV quan sát, theo dõi và ghi nhận kết quả của học sinh
* Báo cáo kết quả:
- Học sinh mỗi đỗi thống kê và báo cáo số lượng đã đọc được trong thời gian quy định
* Đánh giá kết quả:
 - Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá:
+ tinh thần, ý thức hoạt động học tập
+ kết quả làm việc
+ bổ sung thêm nội dung (nếu cần)
- Gv kết nối vào bài: Trong cuộc đời mỗi con người, người mẹ có một vị trí và ý nghĩa lớn lao, thiêng liêng, cao cả. Nhưng không phải khi nào người ta cũng ý thức được điều đó . Dường như chỉ đến khi lầm lỗi ta mới nhận ra. Chính những lúc đó cha mẹ mới giúp ta nhận ra được những lỗi lầm mà ta đã làm. Văn bản "Mẹ tôi "sẽ cho chúng ta một bài học như thế.
B/ Hoạt động hình thành kiến thức
 Hoạt động của GV & HS
 Nội dung kiến thức
* HĐ 1: Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
 1. Mục tiêu: Học sinh nắm được thông tin cơ bản về tác giả và văn bản
2. Phương thức thực hiện 
 + Hoạt động cá nhân 
+ Hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động:
+ nội dung hs trình bày trước lớp
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh tự đánh giá.
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ
- Dựa vào chú thích, em hãy nêu 1 vài nét về tác giả , xuất xứ của văn bản?
- Nêu cách đọc văn bản?
- Nhận xét về phương thức biểu đạt và nêu bố cục văn bản?
- Học sinh tiếp nhận và chuẩn bị thực hiện nhiệm vụ: 
* Thực hiện nhiệm vụ.
- Học sinh dựa vào phần chuẩn bị ở nhà lần lượt trả lời các câu hỏi
- Gv nêu câu hỏi, gọi hs trình bày, bổ sung 
Dự kiến Sản phẩm :
- Et-môn-đô đơ A-mi-xi (1846-1908) là nhà văn Ý.
- Thường viết về đề tài thiếu nhi và nhà trường về những tấm lòng nhân hậu.
- Trích từ tập truyện thiếu nhi "những tấm lòng cao cả" viết năm 1886 
 - Thể loại: Truyện ngắn
- Giọng đọc: diễn cảm, nhẹ nhàng khi đọc cần điều chỉnh giọng đọc phù hợp với tình cảm thái độ của người cha: lúc nghiêm khắc, lúc kiên quyết, lúc cảnh cáo, phán xử....
- Bố cục : 2 phần
+ Đoạn đầu: Lí do bố viết thư
+ Còn lại : Nội dung bức thư (Tái hiện hình ảnh người mẹ và thái độ của bố khi con mắc lỗi) 
* Báo cáo kết quả:
- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình
- Học sinh khác bổ sung
* Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung, mở rộng kiến thức cho hs
-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
Hs tự ghi vở
HĐ 2: Tìm hiểu văn bản
1. Mục tiêu phần 1 văn bản: HS nắm được lí do bố viết thư và thái độ của en-ri-co khi nhận thư
2. Phương thức thực hiện 
 + Hoạt động cá nhân 
+ Hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động: Phần trình bày miệng của hs trước lớp
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động:
* Chuyển giao nhiệm vụ: 
Học sinh suy nghĩ để trả lời các câu hỏi sau:
- Văn bản là bức thư của người bố gửi cho con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là " Mẹ tôi"?
- Vì sao người bố lại viết thư cho con? Nêu rõ mục đích của người bố?
- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe từng câu hỏi
 * Thực hiện nhiệm vụ.
- Học sinh suy nghĩ lần lượt trả lời các câu hỏi
- Gv nêu câu hỏi, gọi hs trình bày, bổ sung 
Dự kiến Sản phẩm :
- Văn bản là bức thư của người bố gửi cho con nhưng tác giả lại lấy nhan đề là " Mẹ tôi" vì:
+ mẹ là hình ảnh chủ đạo trong bức thư, vì mẹ nên bố mới viết thư
+ bức thư chính là bài học, là câu chuyện về tình mẫu tử
Gv: Về hình thức đây là bức thư bố gửi cho con nhưng đọc kĩ rõ ràng ta thấy mẹ chính là tiêu điểm mà các chi tiết, các nhân vật hướng tới. bố viết thư vì thấy con vô lễ với mẹ, con đọc thư để có cách cư xử đúng với mẹ, mẹ là người quan trọng đối với con....
- Lí do và mục đích viết thư của bố:
+ Để ý thấy con vô lễ với mẹ trước mặt cô giáo
+ Viết thư để cảnh cáo, nhắc nhở để con nhận ra sai lầm của mình
* Báo cáo kết quả:
- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình
- Học sinh khác bổ sung
* Đánh giá kết quả:
- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung, mở rộng kiến thức cho hs
-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
Hs tự ghi vở
1. Mục tiêu phần 2 văn bản: Hs thấy được
- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi.
- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư 
- Bồi dưỡng tình cảm gia đình, lòng kính yêu cha mẹ
2. Phương thức thực hiện 
 + Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm 
+ Hoạt động chung cả lớp
3. Sản phẩm hoạt động: Phiếu học tập theo nhóm được đại diện nhóm trình bày trước lớp 
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.
+ Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động:
*Chuyển giao nhiệm vụ: 
Nhiệm vụ 1: GV yêu cầu hs hoạt động nhóm, trình bày ý kiến trên phiếu học tập trả lời các câu hỏi sau:
- Nội dung chính của bức thư?
- Biết được lỗi lầm của con, người cha đã có thái độ ra sao? Câu nói, từ ngữ nào diễn tả thái độ đó?( Theo em vì sao người cha lại cảm thấy sự hỗn láo của En-ri-cô như một nhát dao đâm vào tim mình vậy?) 
- Tại sao thể hiện sự tức giận của mình mà người bố lại gợi đến mẹ? (Bố đã nêu lên nỗi đau gì khi 1 đứa con mất mẹ để giáo dục Enricô? Hãy tìm 1 số từ ghép trong đoạn này nói lên nỗi đau