Giáo án theo chủ đề môn Sinh học Lớp 7 - Chủ đề: Lớp chim

Tuần
CHỦ ĐỀ : LỚP CHIM
Thời lượng: 4 tiết. Số tiết PPCT: 44,45,46,47 gồm 3 bài: 41,44,45
Chủ đề này gồm các bài trong chương V: Ngành ĐVCXS.
Bài 41: Chim bồ câu
Bài 44: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp chim
Bài 45: Xem băng hình về đời sống và tập tính của chim
I-Muïc tieâu:
1. Kiến thức: 
- Trình baøy ñöôïc ñaëc ñieåm ñôøi soáng caáu taïo ngoaøi cuûa chim boà caâu, giaûi thích caáu taïo ngoaøi cuûa chim thích nghi vôùi ñôøi soáng bay löôïn, phaân bieät kieåu bay voã caùnh bay löôïn.
- Mô tả được tính đa dạng của lớp chim. Trình bày được đặc điểm cấu tạo ngoài của đại diện những bộ chim khác nhau. 
- Nêu được vai trò của lớp chim trong tự nhiên và đối với con người.
- Củng cố kiến thức qua băng hình về đời sống và tập tính của chim bồ câu và những loài chim khác.
2. Kĩ năng: 
 - Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin khi quan sát tranh hình, mẫu vật, băng hình để tìm hiểu tập tính của chim
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm.
- Kĩ năng quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm được phân công.
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
 3. Thái độ
- Giáo dục ý thức yêu thích môn học.
- Biết cách bảo vệ các loài chim có ích.
4. Năng lực được hình thành 
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực tư duy sáng tạo
- Năng lực giao tiếp, hợp tác
- Năng lực tự quản lý thời gian.
II. Chuẩn bị:
 1. Giáo viên
- Tranh caáu taïo ngoaøi cuûa chim boà caâu.
- Baûng phuï ghi noäi dung baûng 1,2 sgk / tr 135, 136.
- Máy chiếu, băng hình.
- Tranh phóng to hình 44.1, 44.2, 44.3.
 2. Học sinh
 - Chuẩn bị trước nội dung bài học
III-Caùc hoaït ñoäng daïy hoïc:
Tiết BÀI 41: CHIM BỒ CÂU
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Trình bày đặc điểm chung và vai trò của bò sát?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (1’)
Hoâm nay ta hoïc qua lôùp chim, lôùp naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm caáu taïo phöùc taïp hôn so vôùi boø saùt, thoâng qua ñaïi dieän ñieån hình laø chim boà caâu coù caáu taïo cô theå thích ghi vôùi söï bay.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoaït ñoäng 1:.Ñôøi soáng cuûa chim boà caâu (13p)
Muïc tieâu: Hieåu ñöôïc ñaëc ñieåm ñôøi soáng chim boà caâu. Trình baøy ñöôïc ñaëc ñieåm sinh saûn cuûa chim.
- GV cho HS ñoïc TT traû lôøi caâu hoûi:
+ Cho bieát toå tieân cuûa boà caâu nhaø? Thaân nhieät cuûa chim?
+ Tính haèng nhieät cuûa chim coù öu theá gì hôn so vôùi tính bieán nhieät cuûa caù, eách, thaèn laèn?
+ So saùnh söï sinh saûn cuûa boà caâu vaø thaèn laèn?
- HS n/c thoâng tin traû lôøi caâu hoûi
+ Laø boà caâu nuùi, laø ÑV haèng nhieät.
+ Con vaät ít bò leä thuoäc vaøo nhieät ñoä moâi tröôøng, khi quaù laïnh con vaät khoâng phaûi ôû traïng thaùi nguû ñoâng hoaëc truù ñoâng nhö löôõng cö, boø saùt. Nhieät ñoä cô theå oån ñònh vaø hoaït ñoäng cuûa chuùng ít bò aûnh höôûng khi thôøi tieát quaù noùng vaø quaù laïnh.
+ HS thaûo luaän traû lôøi.
Thuï tinh trong hieäu quaû TT cao hôn.
Boä phaän giao phoái taïm: goïn nheï.
SL tröùng ít: taêng dinh döôõng, tæ leä nôû cao.
Tröùng nhieàu noaõn hoaøng, voû ñaù voâi: baûo veä.
Troáng maùi aáp: an toaøn vaø giöõ nhieät ñoä oån ñònh.
Tieåu keát:
I-Ñôøi soáng:
- Boà caâu nhaø coù toå tieân laø boà caâu nuùi.
- Laø ñoäng vaät haèng nhieät.
- Sinh saûn: Thuï tinh trong, tröùng coù voû ñaù voâi, coù hieän töôïng aáp tröùng, nuoâi con baèng söõa dieàu, con ñöïc coù boä phaän giao phoái taïm thôøi.
Hoaït ñoäng 2: Caáu taïo ngoaøi vaø di chuyeån (20P)
Muïc tieâu: Giaûi thích ñöôïc caùc ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa chim thích ghi vôùi söï bay.
1- Caáu taïo ngoaøi:
- GV cho HS quan saùt hình 41.1,2. Ñoïc TT phaàn caáu taïo ngoaøi trang 134.
+ Neâu ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa chim boà caâu?
- GV cho HS thaûo luaän nhoùm hoaøn thaønh baûng 1 trang 135, goïi ñaïi dieän nhoùm leân ñieàn.
2- Di chuyeån:
- GV yeâu caàu HS quan saùt hình 31.3,4 Sgk ñeå nhaän bieát kieåu bay löôïn vaø bay voã caùnh.
+ GV yeâu caàu HS laøm baûng 2 so saùnh kieåu bay löôïn vaø bay voã caùnh.
+ GV goïi HS nhaéc laïi ñaëc ñieåm moãi kieåu bay vaø cho ví duï ñeå ghi baøi.
- HS quan saùt kó hình, keát hôïp TT.
+ Döïa vaøo TT neâu Ñaëc ñieåm veà: Thaân, coå, moû, chi, loâng.
- Ñaïi dieän nhoùm leân ghi, nhoùm khaùc boå sung.
- HS thu nhaän TT qua hình.
+ HS thaûo luaän nhoùm ñaùnh daáu vaøo baûng 2 trang 136. ñaïi dieän nhoùm leân ñaùnh daáu.
+ HS nghe baïn nhaéc laïi ñeå ghi baøi.
Tieåu keát:
II-Caáu taïo ngoaøi vaø di chuyeån:
1. Caáu taïo ngoaøi: (HS ghi baûng 1)
- Thaân hình thoi: giaûm söùc caûn cuûa khoâng khí khi bay.
- Chi tröôùc (caùnh): quaït gioù (ñoäng löïc cuûa söï bay), caûn khoâng khí khi haï caùnh.
- Chi sau 3 ngoùn tröôùc, 1 ngoùn sau coù vuoát: baùm chaéc vaøo caønh caây khi haï caùnh.
- Loâng oáng coù caùc sôïi loâng laøm thaønh phieán moûng: laøm caùnh chim khi dang ra taïo dieän tích roäng.
- Loâng tô coù caùc sôïi loâng maûnh laøm thaønh chuøm loâng xoáp: giöõ nhieät vaø laøm cô theå nheï.
- Moû söøng bao boïc laáy haøm khoâng coù raêng: laøm ñaàu chim nheï.
- Coå daøi khôùp vôùi ñaàu thaân: phaùt huy taùc duïng cuûa giaùc quan, baét moài, ræa loâng.
Coù tuyeán phao caâu tieát dòch nhôøn.
2. Di chuyeån: chim coù 2 kieåu bay.
- Bay voã caùnh: chim boà caâu, chim seû, chim khuyeân, 
- Bay löôïn: chim haûi aâu, chim öng, dieàu haâu, 
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- Neâu ñaëc ñieåm sinh saûn cuûa chim boà caâu?
- Neâu nhöõng ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa chim boà caâu thích nghi vôùi ñôøi soáng bay löôïn ?
- Haõy moâ taû ñoäng taùc bay cuûa chim boà caâu vaø chim Haûi AÂu ?
- Noái coät A vôùi caùc ñaëc ñieåm cuûa coät B cho phuø hôïp:
Coät A
Coät B
Kieåu bay voã caùnh
Kieåu bay löôïn
- Caùnh ñaäp lieân tuïc.
- Caùnh ñaäp chaäm raõi vaø khoâng lieân tuïc.
- Bay chuû yeáu döïa vaøo ñoäng taùc voã caùnh.
- Bay chuû yeáu döïa vaøo söï naâng ñôõ cuûa caùc luoàng gioù.
- Caùnh dang roäng maø khoâng ñaäp.
D. Tìm tòi mở rộng (1p)
	Tìm hiểu về đời sống và tập tính của các loài chim khác nhau trên internet
*. Daën doø:
Veà hoïc baøi, chuaån bò bài 44.
Tiết BÀI 44: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP CHIM
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Haõy trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa chim bồ câu thích nghi vôùi ñôøi
 soáng bay lượn?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (6’)
Trò chơi: Ai hay hơn: Mỗi tổ cử 1 đại diện lên báo cáo về tập tính của loài chim mà mình đã tìm hiểu ở nhà trong vòng 2p. Sau phần báo cáo tổ nào có nội dung hay, thú vị, trình bày tốt được lớp bình chọn bằng cách giơ tay nhiều sẽ chiến thắng.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1:.Các nhóm chim. (27p)
Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm của các nhóm chim thích nghi được với đời sống, thấy được sự đa dạng.
- GV cho HS đọc TT 1, 2, 3 Sgk trang 143, 144 quan sát hình từ 44.1 ® 3 để hoàn thành bảng. 
- GV treo bảng phụ, gọi HS lên điền và chỉnh sửa.
- GV yêu cầu HS đọc bảng “ Đặc điểm cấu tạo ngoài một số bộ chim thích nghi với đời sống của chúng” và quan sát H 44.3 ® hoàn thiện bảng.
- GV gọi HS lên điền bảng
- GV chốt lại đáp án và hỏi: vì sao lớp chim lại rất đa dạng?
- HS thu nhận TT, quan sát hình thảo luận nhóm, hoàn thành bài tập. Đại diện nhóm lên điền, nhóm khác bổ sung.
- HS xem kĩ H 44.3 đọc nội dung bảng. Đại diện nhóm trả lời.
àVì có nhiều loài, cấu tạo cơ thể đa dạng, sống ở nhiều môi trường .
Tiểu kết:
I- Các nhóm chim: Chia 3 nhóm
Nhóm chim
Đại diện
MT sống
Đặc điểm cấu tạo
Cánh
Cơ ngực
Chân
Ngón
1. Nhóm chim chạy.
2. Nhóm chim bơi.
3. Nhóm chim bay
Đà điểu
Cánh cụt
Chim cắt
Thảo nguyên
Biển
Nhà, núi
Ngắn, yếu
Dài khỏe
Dài khỏe
Không phát triển
Rất phát triển
Phát triển
Cao, to, khỏe
Ngắn
To, có vuốt cong
2, 3 ngón
4 ngón, có màng bơi
4 ngón
¬Nhóm chim bay: có 4 bộ (Bộ ngỗng, bộ gà, bộ chim cắt, bộ cú).
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- Haõy trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa 3 nhóm chim đã học
- Mỗi nhóm chim nêu một vài đại diện điển hình
D. Tìm tòi mở rộng (1p)
	Tìm hiểu về đời sống và tập tính của chim gõ kiến, chim cú, chim lôi trắng để báo cáo vào tiết sau
*. Daën doø:
Veà hoïc baøi, chuaån bò bài 44: hai nội dung tiếp theo.
Tiết BÀI 44: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP CHIM (tt)
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Haõy trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa nhóm chim chạy, chim bơi, 
chim bay ?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (6’)
Trò chơi: Ai hay hơn: Mỗi tổ cử 1 đại diện lên báo cáo về tập tính của 3 loài chim mà GV đã giao về nhà tìm hiểu trong vòng 2p. Sau phần báo cáo tổ nào có nội dung hay, thú vị, trình bày tốt được lớp bình chọn bằng cách giơ tay nhiều sẽ chiến thắng.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1: Đặc điểm chung của chim. (15p)
Mục tiêu: Thông qua các đại diện đã học, rút ra được đặc điểm chung.
- GV cho HS nêu những đặc điểm chung của lớp chim về:
+ Môi trường sống?
+ Đặc điểm cơ thể? (mình, mỏ, chi)
+ Đặc điểm về hô hấp, tuần hoàn, nhiệt độ cơ thể?
+ Đặc điểm về sinh sản?
- GV cho HS tự chốt lại kiến thức để ghi bài.
- HS thảo luận để rút ra đặc điểm chung, đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung.
- HS nghe bạn trả lời và ghi bài.
Tiểu kết:
II- Đặc điểm chung của lớp chim:
- Chim là ĐVCXS thích nghi vơi đời sống bay lượn.
- Mình có lông vũ bao phủ, có mỏ sừng, chi trước biến thành cánh.
- Phổi có mạng ống khí, túi khí tham gia vào hô hấp. 
- Tim 4 ngăn, máu đỏ tươi nuôi cơ thể. 
- Là ĐV hằng nhiệt.
- Trứng lớn có vỏ đá vôi, được ấp nở ra con nhờ thân nhiệt của chim bố mẹ.
Hoạt động 2: Vai trò của chim (15p)
Mục tiêu: Biết được mặt có lợi, có hại của lớp chim từ đó đề ra biện pháp bảo vệ.
- GV yêu cầu HS đọc nội dung thông tin SGK, vận dụng kiến thức hiểu biết ® trả lời câu hỏi.
+ Chim có lợi ích và tác hại gì đối với đời sống con người? Nêu ví dụ chứng minh?
+ Ta cần phải làm gì để bảo vệ nguồn lợi chim?
- HS đọc nội dung thông tin và vận dụng kiến thức hiểu biết ® HS nêu được vai trò của chim đối với đời sống con người.
à Bảo vệ rừng, không bắt chim non, bảo vệ các loài chim, gây nuôi các loài chim có giá trị kinh tế ..
Tiểu kết:
III- Vai trò của chim:
- Có lợi: + Ăn sâu bọ, gặm nhấm có hại.
 + Cung cấp thực phẩm, nuôi làm cảnh.
	 + Cung cấp lông làm chăn, đệm, trang trí 
	 + Huấn luyện để săn mồi, phục vụ du lịch 
	 + Giúp phát tán cây rừng.
- Có hại: + Ăn hạt, quả, cá.
	 + Là động vật trung gian truyền bệnh.
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- Đặc điểm chung của lớp chim?
- Cho ví dụ về các mặt lợi ích và tác hại của chim đối với con người?
D. Tìm tòi mở rộng (1p)
	Mỗi nhóm chuẩn bị một đoạn video về loài chim mà mình yêu thích, tải về đt hoặc chép USB 
*. Daën doø:
Veà hoïc baøi, chuaån bò bài 45.
Tiết BÀI 45: XEM BĂNG HÌNH VỀ ĐỜI SỐNG VÀ TẬP TÍNH CỦA CHIM
1. Ổn định tổ chức lớp học: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (3P) Haõy trình baøy ñaëc ñieåm chung và vai trò của lớp chim?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động: (1’)
Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm cho nội dung tiết TH
B. Hoạt động hình thành kiến thức
HOẠT ĐỘNG 1: Giáo viên giới thiệu
- GV chia nhóm thực hành
- GV giới thiệu mục tiêu bài TH ® yêu cầu HS theo dõi nội dung băng hình ® tóm tắt nội dung đã xem (cần ghi chép những diễn biến hoạt động trong băng) phải có thái độ nghiêm túc.
HOẠT ĐỘNG 2 : Học sinh xem băng hình
- GV cho HS xem băng lần thứ 1 toàn bộ băng hình ® HS theo dõi nắm khái quát nội dung.
- GV cho HS xem lại lần 2 chú ý về cách di chuyển, kiếm ăn, các giai đoạn trong quá trình sinh sản.
® Thông qua nội dung băng hình, GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu bài tập.
Tên động vật quan sát được
Di chuyển
Kiếm ăn
Sinh sản
Bay vỗ cánh
Bay lượn
Bay khác
Thức ăn
Cách bắt mồi
Giao hoan
Làm tổ
Ấp trứng nuôi con
1 
2 
3 
HOẠT ĐỘNG 3: Thảo luận nội dung băng hình
- Sau khi xem băng hình xong ® GV yêu cầu HS thảo luận hoàn thành phiếu HT về:
+ Tóm tắt nội dung chính của bằng hình ? 
+ Kể tên những động vật quan sát được ?
+ Nêu hình thức di chuyển của chim ?
+ Kể tên các loại mồi và cách kiếm ăn đặc trưng ?
+ Phân biệt chim trống và mái. ?
+ Nêu tập tính sinh sản của chim ?
+ Ngoài những đặc điểm đó các em còn phát hiện thêm những tập tính nào nữa ? 
- GV treo bảng phụ ® gọi HS lên điền vào.
- GV nhận xét -> kết luận 
C. Luyện tập, vận dụng (3p)
- GV nhận xét, tinh thần, thái độ học tập HS 
- GV đánh giá kết quả học tập của nhóm thông qua kết quả phiếu học tập.
- Yêu cầu HS vệ sinh
D. Tìm tòi mở rộng (1p)
	Tìm hiểu về đời sống và tập tính của một số loài chim khác những loài đã được xem trong tiết thực hành
*. Daën doø:
- Chuẩn bị bài 46: “ Thỏ” 
 + Tìm hiểu về đời sống cấu tạo ngoài và cách di chuyển của thỏ
 + Kẻ bảng trang 150 vào bài học.