Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Tiết 94, Bài 23: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAYKIỂM TRA BÀI CŨH: Thế nào là câu đặc biệt? Tác dụng của câu đặc biệt? Cho VD minh họa.- Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN-VN.- T/d: Câu đặc biệt dùng để bộc lộ cảm xúc, liệt kê thông báo về sự tồn tại của sự vật hiện tượng, Xác định thời gian - nơi chốn; Gọi đáp- Bạn Nam / tặng em một quyển sách - Em / được bạn Nam tặng một quyển sách H: Hãy chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau trong hai câu trên?- Nội dung giống nhau- Cấu trúc khác nhauCâu 1: CN: Bạn Nam - là người thực hiện hành động tặng sách hướng tới em.Câu 2: CN: Em - là người chịu tác động của hành động tặng. Bài 23 - Tiết 97 CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNGI. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động1. Bài tậpa. - Mọi người / yêu mến em CN VN-> CN tác động lên đối tượng khácb. Em / được mọi người yêu mến CN VN-> CN bị đối tượng khác tác động đến- CN (1) là chủ thể của hành động "yêu mến" - CN (2) là chủ thể của hành động được "yêu mến" 2. Kết luận: (sgk - tr.41 ) - K/n câu chủ động, câu bị động. *Bài tập nhanh: Xác định câu chủ động, câu bị động.1.a: Người lái đò đẩy thuyền ra xa.1.b: Thuyền được người lái đò đẩy ra xa.2.a: Mẹ rửa chân cho em bé.2.b: Em bé được mẹ rửa chân.=> câu chủ động (a), câu bị động (b) II. Cách chuyển đổi câu chủ động và câu bị động 1.Bài tập: (sgk- tr. 57) * Em sẽ chọn câu (a) hay câu (b) để điền vào chỗ có dấu ba chấm trong đoạn trích dưới đây? -Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại. Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay , tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.(Theo Khánh Hoài)Mọi người yêu mến em.Em được mọi người yêu mến.Em được mọi người yêu mếnCả đoạn văn sẽ liền mạch thống nhất nếu có (b) điền vào dấu chỗ trống (...) Câu trên “Em tôi là ”... gắn liền mạch với “em được ... ”Ý nghĩa của câu (b) là mọi người đều hướng tới “em”. Nó rất phù hợp với việc "Cả lớp sững sờ”, “bạn bè xao xuyến”. * Bài tập nhanh: Chuyển các câu sau đây, thành câu bị động? Câu nào không chuyển được ? Vì sao?a. Nó rời nhà lúc 7 giờ sáng. (không chuyển đổi được vì ko thể nói: Nhà bị nó rời lúc 7 giờ sáng.)b. Người ta làm tất cả cảnh cửa chùa bằng gỗ lim. ->- Tất cả cảnh cửa chùa làm bằng gỗ lim.- Tất cả cảnh cửa chùa được người ta làm bằng gỗ lim.*Lưu ý:+Không phải câu nào có các từ tình thái (bị, được) cũng là câu bị động.+ Khi biến đổi câu chủ động thành câu bị động, cần linh hoạt tránh áp dụng 1 cách máy móc. III. Luyện tậpTìm câu bị động trong các đoạn trích dưới đây. Giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy. - Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(Hồ Chí Minh)- Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khí đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. - Tác giả chọn cách dùng câu bị động như vậy vì: + a. Trong trường hợp này, các câu bị động được lược bỏ thành phần chủ ngữ. Có thể khôi phục: Có khi tinh thần yêu nước được người ta trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi tinh thần yêu nước (được) người ta cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Việc lược bỏ chủ ngữ là nhằm tránh lặp thừa. Câu bị động trong đoạn văn này được sử dụng để đảm bảo sự liên kết. Đối tượng nói đến ở đây là tinh thần yêu nước chứ không phải chủ thể của tinh thần yêu nước. Câu đầu đoạn văn thể hiện rõ điều này. + b. Chủ đề của đoạn văn này là nói về Thế Lữ - "Người đầu tiên..." - "Tác giả "Mấy vần thơ"..." chứ không phải nói về thơ Pháp, hay những người tôn vinh ông. Hai câu bị động có chủ ngữ cùng hướng về một đối tượng và cùng thống nhất với chủ đề của đoạn. Trong hai đoạn văn, câu bị động là: + a. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. + b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng của thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ.; Tác giả "Mấy vần thơ" liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.HƯỚNG DẪN HỌC BÀI* Bài cũ: Học nội dung ghi nhớ, làm bài tập trong sách bài tập.*Bài mới: Soạn bài 23: Đọc văn bản “Ý nghĩa văn chương” CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT