Bài giảng Vật Lý Khối 7 - Bài 11: Độ cao của âm

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG Câu 1: Nguồn âm là gì ? Hãy kể một số nguồn âm? Các nguồn âm có chung đặc điểm gì? Nguồn âm là những vật phát ra âm thanh.Tiếng trống trường, tiếng chim hót, tiếng vỗ tay Khi phát ra âm, các vật đều dao độngCâu 2: Khi loa điện hoạt động, bộ phận nào của loa dao động phát ra âm?D. Đế loa.C. Màng loa.B. Vành loa.A. Nam châm.CĐẶT VẤN ĐỀCác bạn trai thường có giọng trầm, các bạn nữ thường có giọng bổng. Vậy, khi nào phát ra âm trầm, khi nào âm phát ra bổng?BÀI 11ĐỘ CAO CỦA ÂMVẬT LÍ 7I. Dao động nhanh, chậm – Tần sốThí nghiệm 1Treo hai con lắc có chiều dài 40cm và 20cm, kéo chúng lệch ra khỏi vị trí đứng yên ban đầu rồi thả cho chúng dao động như hình 11.1Hình 11.1 C1 Hãy quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây và ghi kết quả vào bảng sau:ConlắcCon lắc nào dao động nhanh?Con lắc nào dao động chậm?Số dao động trong 10 giâySố dao động trong 1 giâya b BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMabTreo hai con lắc có chiều dài 40cm và 20cm, kéo chúng lệch khỏi vị trí đứng yên ban đầu rồi thả cho chúng dao động như hình 11.1Hình 11.1 C1 Hãy quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây và ghi kết quả vào bảng sau:ConlắcCon lắc nào dao động nhanh?Con lắc nào dao động chậm?Số dao động trong 10 giâySố dao động trong 1 giâyaDao động chậm80,8bDao động nhanh121,2BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMI. Dao động nhanh, chậm – Tần sốThí nghiệm 1*Nhận xét:- Dao động càng , tần số dao động càng 	- Dao động càng , tần số dao động càng nhanhchậmCon lắc có dây ngắn (b) có số dao động trong 1 giây nhiều hơn tần số dao động của nó lớn hơn.nhỏ Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vị là héc, kí hiệu Hz.BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMI. Dao động nhanh, chậm – Tần sốThí nghiệm 1ConlắcCon lắc nào dao động nhanh?Con lắc nào dao động chậm?Số dao động trong 10 giâySố dao động trong 1 giâyaDao động chậm80,8bDao động nhanh121,2C2: Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?LớnII. Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm)Thí nghiệm 2Cố định một đầu 2 thước thép đàn hồi có chiều dài khác nhau (30cm và 20cm) trên mặt bàn (h.11.2). Lần lượt bật nhẹ đầu thước tự do của hai thước cho chúng dao động. Quan sát dao động và lắng nghe âm phát ra rồi trả lời câu C3.Hình 11.2C3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống- Phần tự do của thước dài dao động . . . . . . âm phát ra . . . . - Phần tự do của thước ngắn dao động . . . âm phát ra . . . . BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMC3C3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống - Phần tự do của thước dài dao động . . . . . . âm phát ra . . . . - Phần tự do của thước ngắn dao động . . . âm phát ra . . . . caonhanhchậmthấpMột đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau và được gắn vào trục của một động cơ chạy bằng pin (hình 11.3). Chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ nhất định trên đĩa đang quay (H.11.4) trong hai trường hợp:- Đĩa quay chậm. - Đĩa quay nhanh.C4: Lắng nghe âm phát ra và điền từ thích hợp trong khung vào chỗ trống- Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động . . . . . . âm phát ra . . . . - Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động . . . . . . âm phát ra . . . . Hình 11.3Hình 11.4BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMThí nghiệm 3II. Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm)KKC7- Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động . . . . . . âm phát ra . . . . - Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động . . . . . . . . âm phát ra . . . . caonhanhchậmthấpLắng nghe âm phát ra và điền từ thích hợp trong khung vào chỗ trốngBÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMThí nghiệm 3II. Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) Dao động càng . . . . . . . . . . . . , tần số dao động càng . . . . . . . .âm phát ra càng . . . . . . . . . . . . nhanhlớncao(chậm)(nhỏ)(thấp)BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMThí nghiệm 3Kết luậnII. Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) C5: Một vật dao động phát ra âm có tần số 50 Hz và một vật khác dao động phát ra âm có tần số 70 Hz. Vật nào dao động nhanh hơn? Vật nào phát ra âm thấp hơn? Trả lời.- Vật có tần số 70 Hz dao động nhanh hơn.- Vật có tần số 50 Hz phát ra âm thấp hơn.III. Vận dụng:BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMC6: Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm sẽ phát ra cao, thấp như thế nào? Và tần số lớn, nhỏ ra sao? Khi dây đàn căng nhiều thì âm phát ra cao, tần số dao động lớn. Khi dây đàn căng ít thì âm phát ra thấp, tần số nhỏ.III. Vận dụng:BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂMCho đĩa trong thí nghiệm ở hình 11.3 quay, hãy lần lượt chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và vào một hàng lỗ ở gần tâm đĩa . Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn?C7Khi chạm miếng bìa vào hàng lỗ gần vành đĩa thì âm phát ra cao hơn. Hình 11.3Vì Số lỗ trên hàng ở gần vành đĩa nhiều hơn số lỗ trên hàng ở gần tâm đĩa. Do đó miếng bìa dao động nhanh hơn và phát ra âm cao hơn.III. Vận dụng:BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂM- Thông thường, tai người có thể nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20000Hz.- Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm.- Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm.- Chó và 1 số động vật khác có thể nghe được những âm cao hơn 20000Hz hoặc thấp hơn 20Hz.CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT ?Tại sao trong thí nghiệm 1, ta không nghe âm phát ra của con lắc?Vì tần số dao động của con lắc nhỏ hơn 20Hz nên tai ta không nghe được- Trước cơn bão thường có hạ âm, hạ âm làm con người khó chịu. Một số sinh vật nhạy cảm với hạ âm nên có biểu hiện khác thường. Vì vậy người xưa dựa vào dấu hiệu này để biết trước các cơn bão.- Dơi phát ra siêu âm để săn muỗi, muỗi rất sợ siêu âm do dơi phát ra. Vì vậy có thể chế tạo máy phát siêu âm bắt trước tần số siêu âm của dơi để đuổi muỗi.GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG1. Mọi vật phát ra âm đều .....123456DAOĐỘNGHẠÂMTHANHQUẢNDÂYĐÀNMẶTTRỐNGÊUÂMSI2. Âm có tần số nhỏ hơn 20 Hz gọi là gì?3. Khi người nói, dây .... dao động phát ra âm. 4.Trong đàn tính,bộ phận nào dao động phát ra âm?5. Bộ phận nào của trống dao động phát ra âm?6. Âm có tần số cao hơn 20 000 Hz gọi là gì?TRÒ CHƠI Ô CHỮHướng dẫn về nhàHọc kỹ phần ghi nhớLàm bài tập còn lại trong sách bài tậpChuẩn bị bài mới : Bài 12: ĐỘ TO CỦA ÂM