Giáo án Giáo dục công dân Lớp 7 - Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương

BÀI 1. TỰ HÀO VỀ TRUYỀN THỐNG QUÊ HƯƠNG 
(2 TIẾT)
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức: 
- Nêu được một số truyền thống văn hoá của quê hương.
- Nêu được truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của quê hương.
2. Về năng lực:
*. Năng lực điều chỉnh hành vi (Đánh giá hành vi của bản thân và người khác) 
- Phê phán những việc làm trái ngược với truyền thống tốt đẹp của quê hương.
*. Năng lực phát triển bản thân
Lập kế hoạch phát triển bản thân: Xác định được những việc cần làm phù hợp với bản thân để giữ gìn phát huy truyền thống quê hương.
Thực hiện kế hoạch phát triển bản thân: Thực hiện được những việc làm phù hợp để giữ gìn, phát huy truyền thống của quê hương.
3. Về phẩm chất:
- Phẩm chất yêu nước: Tự hào về truyền thống của quê hương
- Phẩm chất trách nhiệm: Có trách nhiệm giữ gìn phát huy các truyền thống của quê hương và phê phán những việc làm trái ngược với truyền thống tốt đẹp của quê hương.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- SGK; SGV, Bài tập GDCD 7;
- Tranh ảnh, truyện, thơ, ca dao, tục ngữ, bài hát, những ví dụ thực tế gắn với chủ đề “Tự hào vể truyền thống quê hương”;
- Máy tính, máy chiếu, bài giảng giảng powerpoit, phiếu học tập
III. TIÊN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, khơi gợi suy nghĩ, hứng thú của HS vào bài học; HS có hiểu biết ban đầu về bài học mới.
b. Tổ chức thực hiện:
1. Giao nhiệm vụ học tập: 
- HS thảo luận nhóm cặp đôi.
- Quan sát những bức ảnh trên màn hình.
? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về những bức hình đó.
 2. Thực hiện nhiệm vụ:
- HS: làm việc cá nhân, đưa ra câu trả lời -> trao đổi nhóm cùng cặp để trả lời câu hỏi.
- Giáo viên; dự kiến những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải kèm theo biện pháp hỗ trợ; dự kiến các mức độ cần phải hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu.
3. Báo cáo, thảo luận 
- Đại diện nhóm cặp trình bày kết quả.
- Dự kiến sản phẩm:
+ Bức ảnh 1: Tượng đài Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh, Hà Nội: Tượng đài ghi dấu những chiến công, sự hy sinh của các chiến sĩ và người dân Ha Nội trong trận chiến lịch sử “60 ngày đêm bảo vệ Thủ đô”. Hình tượng anh vệ quốc quân và cô gái Hà thành trong trang phục huyền thống ở tư thế chiến đau thể hiện truyền thống yêu nước, tinh thần bất khuất, ý chí dũng cảm của quân và dân Thủ đô trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược.
+ Bức ảnh 2: Người Dao Đỏ ở Lào Cai trong trang phục truyền thống: Trang phục truyền thống của người Dao Đỏ nổi bật với chiếc khăn đội đầu màu đỏ. Khăn đội đầu này được trang trí hình vết chân hổ, cây vạn hoa, hình cách đoạn,... Trong trang phục truyền thống của người Dao Đỏ, quan trọng nhất là chiếc áo dài. Theo phong tục, phụ nữ Dao Đỏ không mặc áo ngắn mà chỉ mặc áo dài. Áo tứ thân màu chàm hoặc đen, tay đấu thẳng vào thân. Hoa văn trang trí trên quần được thêu ti mỉ.
Trang phục của người Dao Dỏ không chỉ biểu hiện tính cần cù, nhẫn nại và bàn tay khéo léo, trí tưởng tượng phong phú cùng với con mắt thẩm mĩ mà về nghệ thuật còn rất tinh tế trong việc sử dụng màu sắc, bố cục cân đối, hài hòa, vui tươi, trong sáng, góp phần tô điểm thân cho bản sắc riêng vốn có của dân tộc Tây Bắc.
+ Bức ảnh 3: Điệu múa truyền thống của người Chăm ở Khánh Hoà: Vũ điệu Chăm có nguồn gốc từ lao động, sinh hoạt thường ngày của người dân bản địa, hoặc mô phỏng từ những động tác của các loài vật.
Múa Chăm là hoạt động văn hoá tinh thần không thể thiếu trong lê hội của người Chăm ở Khánh Hoà, vừa tạo không khí lễ hội vưa là lời ước nguyện của dân làng gửi đến trời, đất, thần linh cầu mong cuộc sống no đu, mùa màng tốt tươi. Điệu múa Chăm phổ bỉến nhất là múa đội lu, múa chim công, múa gáo dừa,.. Khi múa đội lu, các thiếu nữ uyển chuyển theo làn điệu nhưng vẫn giũ thăng bằng cho chiếc lu trên đầu. Đó là hình ảnh mô phỏng cô gái Chăm lấy nước bên bờ suối hay dâng nước lên tháp.
+ Bức ảnh 4: Bánh Khọt - món ăn truyền thống ở Nam Bộ: Đối với người dân Nam Bộ bánh khọt là món ăn quen thuộc và được nhiều người ưa thích. Mỗi chiếc bánh có hình tròn vừa đủ cắn làm đôi hoặc một miếng lớn. Bánh khọt được làm từ bột gạo, bột nghệ, bột mì, nước cốt dừa, trứng gà, đậu xanh hấp bỏ vỏ, tép bóc vỏ cắt hạt lựu hoặc băm nhuyễn, hành lá, tỏi, ớt, dầu ăn và một số gia vị khác.
Bánh khọt chín vừa ăn có màu vàng nghệ trông rất bắt mắt, có độ giòn và vị ngọt của gạo, vị béo của nước dừa, có hương thơm hoà quyện của nghệ và hành lá. Bánh được dùng kèm với các loại rau, nước cốt dừa, nước mắm chua ngọt và thêm ít ớt cay cay.
4. Kết luận, nhận định: 
GV đánh giá kết quả thảo luận câu hỏi -> KL -> Dẫn vào bài.
B. HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ
Hoạt động 1: Tìm hiểu một số truyền thống của quê huơng 
a. Mục tiêu: HS hiểu được các truyền thống quê hương 
b. Tổ chức thực hiện:
1. Giao nhiệm vụ học tập: 
- Gọi 1 - 2 HS đọc thông tin 1 về lễ hội Lim ở Bắc Ninh và thông tin về buổi giao lưu, gặp gỡ chứng lịch sử của phong trào Đồng khởi ở Bến Tre.
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi:
1) Những thông tin trên giới thiệu truyền thống nào của tỉnh Bắc Ninh và Bến Tre? Em có suy nghĩ gì về những truyền thống đó?
2) Hãy kể tên những truyền thống ở quê hương em và chia sẻ cảm nhận của em về những truyền thống đó.
3) Truyền thống quê hương là gì? Nó có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người?
2. Thực hiện nhiệm vụ:
- HS: làm việc cá nhân -> trao đổi nhóm để hoàn thiện câu trả lời vào giấy khổ lớn.
- Giáo viên; dự kiến những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải kèm theo biện pháp hỗ trợ; dự kiến các mức độ cần phải hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu.
3. Báo cáo, thảo luận 
- GV gọi đại diện 2 nhóm trình bày kết quả. Các nhóm khác lắng nghe, bổ sung ý kiến, trao đổi thảo luận.
4. Kết luận, nhận định: 
 GV tổng hợp các ý kiến trên bảng (giấy khổ lớn), yêu cầu HS bổ sung thêm nếu còn ý kiến khác và rút ra kết luận về truyền thống qh và ý nghĩa của truyền thống quê hương đối với mỗi người.
1. Tìm hiểu một số truyền thống quê hương
a. Truyền thống quê hương.
* Tìm hiểu thông tin:
- Thông tin 1: Truyền thống của tỉnh Bắc Ninh: lễ hội Lim truyền thống, làn điệu dân ca, hát quan họ, trang phục truyền thống của các liền anh, liền chị và những trò chơi dân gian trong lễ hội. 
- Thông tin 2: Truyền thống của tỉnh Bến Tre: yêu nước, chống giăc ngoại xâm truyền thống anh hùng cách mạng.
- Các truyền thống khác: Truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng, truyền thống văn hoá (hát dân ca, các nhac cụ cổ truyền, lễ hội truyền thống, nghề truyền thống (nghề thêu, đan, làm gốm,...) 
=> Tự hào, yêu quý, trân trọng, muốn học tập, noi theo, giữ gìn và phát huy những truyền thống đó.
* Khái niệm: Truyền thống quê hương là những giá trị văn hoá, lịch sử, đạo đức, tinh thần cao quý, tốt đẹp và những giá trị vật chất, kĩ năng nghề được truyền qua nhiều thế hệ sinh sống ở một địa phương, vùng đất.
b. Ý nghĩa của truyền thống quê hương:
 - Truyền thống quê hương có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành tư tưởng đức tính, lối sống tốt đẹp của mỗi cá nhân. 
- Tự hào về truyền thống quê hương chính là tự hào về nguồn gốc của mình, là nền tảng để xây dựng giá trị cốt lõi và hình thành sự tự tin của mỗi người.
* Luyện tập
Bài 1.
- Gọi 1 - 2 HS đọc các quan điểm, xác định yêu cầu bài tập.
- Hoạt động nhóm cặp đôi.
? Em tán thánh hay không tán thành với những quan điểm dưới đây? Vì sao?
	(nêu quan điểm của mình và giải thích theo phiếu học tập gợi ý dưới đây)
Ý kiến
Đồng
tình
Không đồng tình
Giải thích
Tự hào vê truyên thống quê hương cũng chính là tự hào về nguồn gốc, dòng họ, tổ tiên của mình.
Nghề thủ công truyền thông không còn là niềm tự hào của quê hương vì không phù hợp với cuộc sống hiện đại.
Truyện dân gian và những làn điệu dân ca địa phương là một phần của truyền thống văn hoá quê hương.
Dự kiến sản phẩm:
Ý kiến
Đông
tình
Không (đồng tình
Giải thích
Tự hào vê truyên thông quê hương cũng chính là tự hào về nguồn gốc, dòng họ, tổ tiên của mình.
X
Quê hương là cội nguồn của gia đình, dòng họ của mình, là nơi mình hoặc ông bà, cha mẹ sinh ra. Bởi vậy, tự hào về truyền thống quê hương chính là tư hào về nguồn gốc, dòng họ, tổ tiên của mình.
Nghề thủ công truyền thông không còn là niềm tự hào của quê hương vì không phù họp với cuộc sống hiện đại.
X
Nghề thủ công truyền thống là một nét đẹp truyền thống của địa phương, mang đến bản sắc liêng và là niềm tự hào của truyền thống quê hương.
Truyện dân gian và những làn điệu dân ca địa phương la một phần của truyền thống văn hoá quê hương.
X
Những câu chuyện, làn điiệu dân ca củaa địa phương góp phần tạo nên bản sắc văn hoá liêng của địa phương đó và là nét đẹp truyền thống văn hoá của địa phương.
Tiết 2:
Hoạt động 2: Giữ gìn và phát huy truyền thống của quê huơng
a. Mục tiêu: HS biết giữ gìn và phát huy truyền thống của quê hương bằng những việc làm cụ thể, phù hợp. 
b. Tổ chức thực hiện:
1. Giao nhiệm vụ học tập: 
 - Gọi 1 - 2 HS đọc thông tin các trường hợp SGK.
 - Yêu cầu HS trao đổi nhóm cặp để trả lời các câu hỏi:
? Nêu những việc nên làm để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương của các bạn Thanh, Hòa, Bình.
? Em đã làm gì để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương?
2. Thực hiện nhiệm vụ:
- HS: làm việc cá nhân -> trao đổi cặp nhóm để hoàn thiện câu trả lời vào giấy khổ lớn.
- Giáo viên; dự kiến những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải kèm theo biện pháp hỗ trợ; dự kiến các mức độ cần phải hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu.
3. Báo cáo, thảo luận 
- GV gọi đại diện nhóm cặp trình bày kết quả. Các nhóm khác lắng nghe, bổ sung ý kiến, trao đổi thảo luận.
4. Kết luận, nhận định: 
 GV tổng hợp các ý kiến, yêu cầu HS bổ sung thêm nếu còn ý kiến khác và rút ra kết luận.
- Dự kiến sản phẩm:
 2. Giữ gìn và phát huy truyền thống của quê hương.
a. Tìm hiểu những việc làm để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương của các bạn Thanh, Hòa, Bình:
+) Trường hợp 1: Thanh thấy tự hào về truyền thống yêu nước, chống giấc ngoại xâm của quê hương mình và đã có hành động thiết thực để giữ gìn và phát huy truyền thống đó. Bạn đã cùng nhóm bạn trong lớp sưu tầm và chia sẻ những hình ảnh, câu chuyện lịch sử chống giặc ngoại xâm của người dân Thủ đô -> tự hào về truyền thống của quê hương và tiếp nối, phát huy truyền thống đó.
+) Trường hợp 2: Hoà đã phát huy truyền, thống quê hương bằng việc trân trọng trang phục truyền thống dân tộc mình, tham gia câu lạc bộ may, thêu trang phục truyền thống và mong muốn được mặc bộ trang phục truyền thống dân tộc trong lễ tốt nghiệp THCS.
+) Trường hợp 3: Biết giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương bằng cách phê phán và phản đối những hành động làm mất đi vẻ đẹp truyền thống của lễ hội quê hương. Bình đã cùng các anh chị nhắc nhở du khách không vứt rác bừa bãi, hạn chế viẹc thắp hương và báo với các chú công an khi thấy hiện tượng tiêu cực.
b. Những việc cần làm để giữ gìn và phát huy truyền thống của quê hương.
- Tìm hiểu về truyền thống quê hương mình qua việc hỏi han, trò chuyện với ông bà, bố mẹ, các nghệ nhân, người làm nghề truyền thống, các cựu chiến binh ở địa phương,...
- Tham gia và hỗ trợ hoạt động tổ chưc các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hoá của địa phương, quê hương mình.
- Phê phán những việc làm trái ngược vơi truyền thống tốt đep của quê hương
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: HS củng cố kiến thức đã học và thực hành xử lí tình huống cụ thể về chủ đề truyền thống quê hương.
b. Tổ chức thực hiện:
1. Giao nhiệm vụ học tập: 
 Bài 2: 
- Hoạt động nhóm
 GV chia lớp thành các nhóm để thảo luận. Một nửa lớp thảo luận về những việc nên làm để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương, nửa còn lại thảo luận vể những việc không nên làm đẻ giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương.
? Em hãy liệt kê những việc nên làm, những việc không nên làm đế giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp cùa quê hương theo gợi ý dưới đây:
Truyền thống
Việc nên làm
Việc không nên làm
Dự kiến sản phẩm:
Truyền thống
Việc nên làm
Việc không nên làm
Yêu nước
Tự hào về truyền thống, phát huy, 
Thiếu trách nhiệm, không đóng góp công sức, 
+ Bài 3: 
- Hoạt động cá nhân
? Em đồng tình hay không đồng tình với những hành vi của các bạn dưới đây?
a. K cùng các bạn trong lớp lập nhóm tìm hiểu về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm cùa thành phố nơi mình sinh sống.
b. Trong lễ hội đầu xuân, M theo một số anh chị đi chèo kéo khách đổi tiền lẻ.
c. A vận động các bạn trong lớp tham gia hội thi “Tự hào truyền thống quê hương” do trường tổ chức.
- Dự kiến sản phẩm:
 a. Đồng tình với hành vi này vì đây là hành động nên làm. Thành phố nơi mình sinh sống cỏ thể là quê hương nơi mình sinh ra, cũng có thể là quê hương thứ hai, nơi mình lớn lên, học tập và sinh sống. Từ việc tìm hiểu truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm sẽ giúp HS hiểu biết hơn về lịch sử, thêm yêu quý, lư hào về nơi mình sinh sống.
 b. Không đồng tình với hành vi này vì lễ hội đầu xuân là một nét đẹp văn hoá của đìa phương. Việc chèo kéo khách mua đồ lưu niệm lại là hành vi thiếu văn hoá, không nên làm vì ảnh hưởng đến không gian lễ hội, vi phạm quy định của địa phương.
 c. Đồng tình với hành vi này vì thông qua việc tham gia hội thi, HS sẽ hiểu hơn về truyền thống quê hương, thêm yêu, thêm tự hào về quê hương mình. Mặt khác, việc tham gia hội thi cũng giúp các bạn HS giao lưu, học hỏi lẫn nhau, tăng thêm hiểu biết và các kỹ năng xã hội.
Bài 4. 
GV giao cho mỗi nhóm nghiên cứu một tình huống, phân chia nhân vật để sắm vai, xử lí tình huống.
- HS: làm việc cá nhân -> trao đổi nhóm để hoàn thiện câu trả lời vào phiếu học tập.
- Giáo viên; dự kiến những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải kèm theo biện pháp hỗ trợ; dự kiến các mức độ cần phải hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu.
+ Tình huống 1: Em không đồng ý với hành động của H. Em nên nói với H rằng HS cần nghe để biết và hiểu ông cha ngày xưa đã chiến đấu, hi sinh đề bảo vệ Tổ quốc như thế nào. Tù đó, trân trọng những thành quả chiến đấu của ông cha, quý trọng hoà bình và độc lập đất nước có được ngày hôm nay. Hơn nữa, HS cần nghe và hiểu lịch sử để kế thừa và phát huy truyền thống yêu nước, phấn đấu học tập, rèn luyện để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới.
+ Tình huống 2: Nếu là T, em nên thuyết phục các bạn rằng các món ăn nước ngoài cũng rất thú vị nhưng những món ăn truyền thống quê hương đã tồn tại và phát triển từ lâu đời, có các giá trị đặc biệt. Trong dịp chào mừng ngày Quốc tế Phụ nữ, chúng ta nên chọn những món ăn quen thuộc hằng ngàv mà các bà, các mẹ vẫn nấu cho chúng ta. Những món ăn quê hương ấy chứa cả tình thương gia đình và tâm hồn quê hương sẽ có nhiều ý nghĩa hơn.
IV. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: HS vận dụng những điều đã học về truyền thống quê hương để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống.
b. Tổ chức thực hiện:
1. Giao nhiệm vụ học tập: 
 ? Hiện nay, đất nước đang trong quá trình hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, theo em, việc giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương có ý nghĩa như thế nào?
 ? Cùng các bạn trong nhóm tập một làn điệu dân ca, điệu múa truyền thống hay một bài hát ca ngọi truyền thống quê hương sau đó biểu diễn trước lớp.
2. Thực hiện nhiệm vụ:
- HS: làm việc cá nhân.
- Giáo viên dự kiến các mức độ cần phải hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu.
3. Báo cáo, thảo luận 
- GV giao yêu cầu về nhà, buổi sau trình bày kết quả. 
4. Kết luận, nhận định: